Türk müteahhitleri geçen yıl, yurt dışında en fazla işi 2,7 milyar dolarla Rusya Federasyonu'nda üstlenirken, Irak'ta 1,5 milyar dolarlık, Birleşik Arap Emirlikleri'nde de (BAE) 1 milyar dolarlık iş aldı.
Alınan işler, küçük projelerden büyük ve teknoloji ağırlıklı projelere doğru ilerlerken, sektör, petrol fiyatlarının yükselmesi paralelinde petrol zengini ülkelerde iş olanaklarında artma eğiliminin devamını bekliyor.
Dış Ticaret Müsteşarlığı'ndan ve Türk Müteahhitler Birliği'nden aldığı bilgiye göre, Umman'da 952,5 milyon dolarlık
iş üstlenen Türk müteahhitleri, Libya'da da 674,8 milyon dolarlık iş üstlendi.
2005 yılında proje üstlenilen bölgeler incelendiğinde, Ortadoğu ülkelerinde 4,3 milyar, Bağımsız Devlet Topluluğu'nda 3,6 milyar, Afrika ülkelerinde 949,2 milyon, Türk Cumhuriyetleri'nde 759,5 milyon, Asya ülkelerinde 442,1 milyon, Avrupa ülkelerinde 47,9 milyon ve diğerülkelerde de 38,2 milyon dolar olmak üzere toplam 9,3 milyar dolarlık iş alındı.
Sektörde üstlenilen işlerde endüstriyel tesisler, yol, köprü, tünel, petrokimya tesisleri ve havaalanları gibi yüksek düzeyde uzmanlaşma, proje yönetimi becerisi ve ileri teknoloji gerektiren proje türlerinin ağırlığı artarken, konut projelerinin yurtdışı işler içerisinde geçmişte birinci sırada olan ağırlığı büyük ölçüde azaldı.
Pazar çeşitlenmesi devam ederken, geleneksel pazarlardaki faaliyetlerin yanı sıra Afrika, Latin Amerika ve Güneydoğu Asya ülkelerine ilgi arttı. Sektör, petrol fiyatlarının yükselmesi paralelinde, petrol zengini ülkelerde iş olanaklarında artma eğiliminin devam etmesini beklerken, sektörde yerli ve yabancı firmalarla konsorsiyumlara ve iş ortaklıklarına yöneliş ve beraberinde küresel düzeyde markalaşma eğilimi mevcut bulunuyor.
SEKTÖRDEN ÖNERİLER
Yurt dışı müteahhitlik sektörü, başarının devamı için gerekli önlemlerin alınmasını isterken, Teminat Mektubu Garanti Fonuna acilen işlerlik kazandırılmasını, yurtdışında iş yapacak müteahhitlere "Akreditasyon Sistemi" uygulanmasını istiyor.
Hükümetler arası ikili ilişkilerde Türk Bankalarınca verilen teminat mektuplarının anlaşmaya taraf olan ülkede kabul edilmesi konusuna siyasi destek verilmesini ve bu konuda ikili anlaşma metinlerine madde konulması gerektiği ifade ediliyor.
Başta petrol ve doğalgaz gibi yüksek maliyetli enerji girdileri ithalat edilen ülkelerden satın alınan ürünlerin karşılığında, o ülkelerde inşaat taahhüt işi üstlenilmesini sağlayacak off-set anlaşmalarına işlerlik kazandırılması da isteniyor.
Firmaların uluslararası rekabete ve özellikle AB sürecinin beraberinde getireceği yoğun rekabete karşı koyabilecek güce erişmelerini teminen şirket birleşmelerini özendirici mali ve hukuki teşvikler uygulanması gerektiği de kaydediliyor.
Bu arada, sektörün gereksinimleri dikkate alınarak Yurt Dışı Müteahhitlik Rejimi hazırlanarak, Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Öte yandan, Türk müteahhitlik firmalarının 2005 yılında üstlendikleri projelerin bölgelere ve ülkelere göre dağılımı şöyle:
BÖLGE/ÜLKE ADI PROJE BEDELİ ($)
ORTA DOĞU ÜLKELERİ 4.263.917.637 Irak 1.488.615.584 İran 17.068.568 BAE 1.000.000.000 Kuveyt 217.277.985 Katar 583.000.000 Umman 952.500.000 Diğer 5.455.500
BDT ÜLKELERİ 3.607.385.515 Kazakistan 460.000.000 Azerbaycan 15.414.760 Kırgızistan 10.432.456 Türkmenistan 273.604.425
TÜRK CUMHURİYETLERİ 759.451.641 Rusya Federasyonu 2.653.440.811 Ukrayna 181.000.000 Diğer 13.493.063
AFRİKA ÜLKELERİ 949.168.006 Fas 270.757.426 Libya 674.783.354 Diğer 3.627.226
ASYA ÜLKELERİ 442.103.756 Afganistan 374.103.756 Pakistan 68.000.000
AVRUPA ÜLKELERİ 47.940.880
DİĞER ÜLKELER 38.166.000 ---------------- --------------- GENEL 9.348.681.794
Türk müteahhitlerin başarısı
