kapat
   
SABAH Gazetesi
 
   Son Dakika
  » Yazarlar
   Günün İçinden
   Ekonomi
   Gündem
   Siyaset
   Dünya
   Spor
   Hava Durumu
   Sarı Sayfalar
   Ana Sayfa
   Dosyalar
   Teknoloji
   Emlak
   Otomobil
   Detaylı Arama
   Arşiv
   Etkinlikler
   Günaydın
   Televizyon
   Astroloji
   Magazin
   Sağlık
   Cuma
   Cumartesi
   Pazar Sabah
   İşte İnsan
   Sinema
   20. YILA ÖZEL
   Turizm Rehberi
   Çizerler
Bizimcity
Sizinkiler
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Mehmet Altan @ SABAH
 

Ağızda pilav pişse benden Tuna kadar yağ

Geçen hafta Birleşmiş Milletler'in eğitim, bilim ve kültür örgütü olan UNESCO'nun 33. Genel Kurulu vardı. Genel Kurul, kültür konusunda eskiden beri süren bir "kan davasını" yeniden ateşledi. Kan davasının bir yanında Amerika Birleşik Devletleri, diğer yanında neredeyse tüm diğer üyeler var... Ne ki bu kez tetiği çeken Fransa oldu. Fransa Devlet Başkanı Jacques Chirac'ın kişisel talimatıyla başlatılan ve Kanada'nın da aktif katılımıyla sürdürülen otuz beş maddelik bir anlaşma taslağı hazırlanıyordu. "Kültürel çeşitliliğin korunması" başlıklı bu taslağın amacı, Amerika Birleşik Devletleri'nin başta sinema olmak üzere birçok alandaki kültürel hakimiyetine karşı, devletlerin kendi sınırları içinde kanun, tüzük, genelge kısacası her türlü yasal hakkı kullanarak kendi kültürlerini koruması... ABD ise bu taslağa şiddetle karşı çıkıyor, bunun dünya sisteminin özgürlükçü anlayışıyla ters düştüğünü belirtiyordu. Tartışma öyle alevlendi ki oylama gecikti. Üç günlük bir rötar sonunda tasarının oylanmasına UNESCO'nun 191 üye ülkesinden 154 ülke katıldı. Bu tasarıya 148 devlet "evet" dedi. ABD ve İsrail ise "hayır" oyu kullandı. Avustralya, Nikaragua, Honduras ve Liberya ise tarafsız kaldı. Böylece tasarı UNESCO'nun yasal metni haline geldi, ancak uygulanabilir bir kıvama gelmesi için gideceği çok uzun bir yol var. En az otuz ülkenin bunu kendi parlamentosunda onaylayarak kanun haline getirmesi lazım. Ondan sonra evrensel bir uygulama alanı bulabilecek. Devletlerin kendi kültürlerini korumak için yasalardan medet umması görüşünün taraftarları, sürecin uzunluğundan ABD'nin yararlanacağını ve bu metnin uluslararası bir antlaşma haline gelmesini ülkelere baskı yaparak önleyeceğini iddia ediyor.

***


Ülkelerin kendi kültürlerini koruma çabaları çok doğal, garipsenecek hiçbir yanı yok... Ayrışma bunun "yöntemi" konusunda... Dün gibi hatırlıyorum, bu yöntem tartışması, yirmi beş yıl önce de ABD ile Fransa arasında büyük bir kavgaya yol açmıştı... O zaman Mitterand vardı. Sorbonne Üniversitesi'nde dünyanın dört bir yanından gelen dört yüz aydın "ekonomik krize kültür çare olabilir mi?" başlığı altında bu konuyu tartışmıştı. Konferansı Mitterand açmıştı. ABD basını konferansı yaylım ateşine tuttu. Hatta Wall Street Journal, dönemin Kültür Bakanı Jack Lang'ın her tarafı humma ateşi gibi saran zamanın dizisi Dallas için kaygılanacağına, Fransa'nın neden kültür dünyasında artık ciddi bir yerinin olmadığını tartışmasını önermişti. Amerikan gazetesi, yirmi beş yıl önce, Fransa'nın çok uzun süredir Michel Tournier dışında hiçbir gerçek sanatçı çıkarmadığını da iddia ediyordu. ABD, uygulamalı bilim dallarında önemli atılımlar yapamayan, teknolojik gelişimi yavaş olan bir ülkenin aktif yaratıcılıkta ciddi bir rol alamayacağı kanaatinde...

***


UNESCO'nun yeni girişimini planlayan Fransa dün olduğu gibi bugün de Amerikan kültürünün dünyayı egemenliği altına alan yayılmacılığından şikayetçi. Nitekim, şimdiki Kültür Bakanı Renaud Donnadieu de Vabres "dünyada gösterilen tüm filmlerin yüzde 85'inin Hollywood yapımı olduğunu" söylüyor. Bu kanunla önlenebilir mi? UNESCO'nun ezici sayıdaki üye devletlerine göre önlenebilir... Ama soruyu şöyle sormak gerek, ABD'nin yaptığını artık Fransa neden yapamıyor. Fransız sineması ülke içinde bile neden Amerikan filmleriyle rekabet edemiyor?

***


Kültürü yayan ekonomik güç... Yirmi beş yıl önce ABD'nin ihracatı Fransa'nın iki misliydi. Ekonomik bir enerji önünü açmaz ise kültür zayıflıyor. Kanunla, tüzükle, genelge ile ekonomik yaratıcılık güç kazanmıyor ki... Sadece bir çaresizliği ifade ediyor... Babamın babaannesi söylermiş, "Ağızda pilav pişse, benden Tuna kadar yağ"... Tüzükle kültür korunsa, zaten bu kadar lafa gerek kalmazdı.

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Işık'ın dedesi, Orhan Kemal'in babası Abdülkadir Bey...   / 18-12-2005
 Guguk Kuşu İstanbul'da   / 11-12-2005
 İyimser misiniz kötümser mi?   / 04-12-2005
 Gökyüzüne işeyenler   / 27-11-2005
 On üç aylıkken öldünüz mü?   / 20-11-2005
 Pazartesi deniz yırtılırsa diker misiniz?   / 13-11-2005
 Göller, arifeler bayramlar   / 06-11-2005
 Şiir için son çağrı...   / 30-10-2005
 Ağızda pilav pişse benden Tuna kadar yağ   / 23-10-2005
 Ölü göçmen kuşlar   / 16-10-2005
    Pazar Sabah Yazarlar
  » Güncel
    Hobi
    Röportaj
    Gurme
    İyi Yaşa
BALÇİÇEK PAMİR
Komplo teorisi sever misiniz?
Yabancı elçiler bilgi...
MEHMET ALTAN
Bamya çorbası
Bamyaya bayılarak yiyen çocuk var mıdır,...
ÖNCEL ÖZİÇER
Kurban olurum ben, bize!
Herkes neden bu kadar...
REFİK DURBAŞ
Siena ve Ülkerspor kültür maçı
Kırk yıla yaklaşan...
KAZIM KANAT
Yaş 75... Yolun yarısı eder
Umudun umudu...
En devrimci Fransız otomobili
En devrimci Fransız otomobili
Renault Espace, Fransa'da Robespierre'den sonraki en büyük devrimci.
Paşanın gece uçuşu
Paşanın gece uçuşu
atv Airport, dünyanın sayılı hava akrobasi timlerinden Türk...
Bangladeş yetimhaneleri-ne Türk modeli
Türk ve Bangladeşli gençler, kendi sivil toplum kuruluşları...
Terapistim yok koçum var
Son yılların gözde mesleği "koçluk" giderek yayılıyor. Elmas Genç ise...
Yemeklerin cilası pilav
Türk pilavı ne İtalyanlar'ın rizottosuna ne Çinli ve Japonlar'ın pirinç...
Fatih'in sevdiği karidesler
Sultanın yemeğini önce çaşnigirbaşı, yani çeşni tadıcı tadar sonra padişah...
 
    Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon | Hava Durumu
Spor | Günaydın | Kapak Güzeli | Astroloji | Magazin | Sağlık | Bizim City | Çizerler
Cumartesi | Aktüel Pazar | Sarı Sayfalar | Otomobil | Dosyalar
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.