  |
|
 Federal sistem Anayasa taslağında
Son şekli verilen ve ekim ayında referanduma sunulacak olan Irak anayasa taslağı metni, ülkede federal sistem öngörüyor, Baasçılığı yasaklıyor, İslam' ı tek resmi din, Arapça ve Kürtçe'yi de resmi dil olarak kabul ediyor.
1'inci maddede, Irak Cumhuriyeti'nin yönetim sisteminin ''demokratik, federal, temsili cumhuriyet'' olduğu belirtiliyor. 2'inci madde ise ''İslam'ın, devletin resmi dini'' olduğunu belirtiyor. Bu maddede, ''İslam, devletin resmi dinidir ve yasamanın temel kaynağıdır. Hiç bir kanun, İslam'ın tartışılmaz kurallarına aykırı olamaz'' deniyor. Bu maddede ayrıca, ''hiç bir kanunun, demokratik ilkelere, bu anayasada belirlenen haklara ve temel özgürlüklere aykırı olamayacağı'' da belirtiliyor.
90'ıncı madde ise Yüksek Federal Mahkeme'yi (YFM) düzenliyor
ve ikinci fıkrada, ''YFM, yargıçlardan ve İslam hukuku uzmanlarından oluşur'' deniyor.
Metnin 3'inci maddesinde ise Irak'ın, ''çok etnik gruplu, çok dinli, çok mezhepli bir ülke olduğu'' belirtiliyor ve ülkenin ''İslamidünyanın bir parçası olduğu'' kaydedilerek, ''ülkenin Arap nüfusunun da ayrıca Arap dünyasının parçası olduğu'' ifade ediliyor.14'üncü maddede, cinsiyeti, dini, dili, ırkı, mezhebi, toplumsal statüsü ne olursa olsun tüm Iraklıların eşit oldukları kaydediliyor.
İKİ RESMİ DİL
Metnin 4'üncü maddesinde Irak'ın resmi dillerinin ''Arapça ve Kürtçe olduğu'' belirtiliyor.
Metinde, Türkmen ve Asuri gibi diğer dillerde eğitim hakkı da tanınıyor. Bu maddede, Türkmen ve Asuri dillerinin, bu grupların yoğunoldukları yönetsel bölgelerde ''resmi dil'' kabul edileceği kaydediliyor, ''bir bölge veya vilayetin ek bir resmi dil kabul etmesinin, genel referanduma bağlı olduğu'' belirtiliyor.
122'inci maddede de, Türkmen, Asuri gibi diğer etnik grupların ''yönetsel, siyasal, kültürel ve eğitsel haklarının, bu anayasanın güvencesi altında bulunduğu'' belirtiliyor.
BAAS'A YASAK
Yedinci maddede, ''Saddamcı Baas''ın ve onun sembollerinin, hangi ad altında olursa olsun yasak olduğu ifade ediliyor. Son metinde, önceki taslak metinden farklı olarak ''Saddamcı Baas Partisi'' değil, ''Saddamcı Baas'' ifadesi kullanılıyor. Dokuzuncu maddede de ''ülkenin silahlı kuvvetleri dışında milis güçleri kurmanın yasak olduğu'' belirtiliyor.
FEDERALİZM VE ''KÜRDİSTAN BÖLGESİ''
Federal sistemi oluşturan bölgelerin yetkileri, 5'inci bölümde düzenleniyor. Bu bölümdeki 113'üncü maddede ''Irak Cumhuriyetinin federal sistemi başkent, bölgeler, ademi merkezi bölgeler ve yerel yönetimlerden oluşur'' deniyor.
114'üncü maddede ise ''Bu anayasa yürürlüğe girdiğinde, Kürdistan bölgesini, onun federal bölge olarak varolan iktidarını onaylamış olacak'' deniyor.
Sonraki fıkrada ise anayasanın ilgili hükümlerine uygun bir süreç sonucunda diğer federal bölgelerin kurulabileceği ifade ediliyor ve sonrasında bu sürecin temel ilkeleri sıralanıyor.
KERKÜK
Metinde, ''Kerkük bölgesinin'' tartışmalı bölgeler arasında bulunduğu belirtiliyor.Bu bölgelerdeki durumun 31 Aralık 2007'ye kadar, ''normalleşme ve nüfus sayımı sonucu halkın iradesi öğrenilerek'' gerekli statüye kavuşturulması öngörülüyor.
|
