Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu gereğince hazırlanması gereken ve 2006-2008 dönemini kapsayacak ilk Orta Vadeli Program'da son aşamaya gelindi.
Kamu ve özel kesim için öngörülebilirliği artıracak bir ''yol haritası'' olarak nitelenen Program, 3 yıllık dönem için hazırlanıyor. Her yıl hazırlanacak Program'ın ilk yılı kesin, sonraki iki yılı ise tahminleri içerecek ve her yıl revize edilerek yeniden yayınlanacak. Konuya ilişkin Maliye, Hazine ve Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) önceki hafta bir araya gelirken, Program geçtiğimiz Pazartesi günü Bakanlar Kurulu'na sunuldu. Program, daha sonra kuruluşların görüşüne de sunulurken, bunlardan uygun görülenlerin metne yansıtılmasından sonra kesinlik kazanacak ve Resmi Gazete'de yayınlanacak.
Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu gereğince orta vadeli bütçelemeye geçilirken, bunun ilk ayağı olan Orta Vadeli Programın bu ayın sonuna kadar çıkartılması gerekiyordu. Makro büyüklükler ve politika önceliklerini içeren Orta Vadeli Programın ardından Haziran ayı ortalarında Maliye Bakanlığı'nca hazırlanacak Orta Vadeli Mali Plan'ın da Yüksek Planlama Kurulu'na (YPK) sunulması bekleniyor. Burada ise kuruluşların bütçe tavanları ile gelir ve gider tahminlerinin yer alması öngörülüyor.
PROGRAM HEDEFLERİ
Öte yandan, kuruluşlardan gelecek görüşlerden sonra kesinleşecek Orta Vadeli Program'ın parasal hedeflerine göre, program döneminde ortalama yüzde 5'lik büyüme hedefleniyor. Özel tüketimin, özel sabit sermaye yatırımlarının, mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısının sırasıyla yüzde 2.6, yüzde 2 ve yüzde 4.3 puan olması bekleniyor. İthalatın katkısı ise eksi yüzde 4.1 olarak tahmin ediliyor.
1.6 MİLYON YENİ İSTİHDAM YARATILACAK
Program dönemi olan 2006-2008'i kapsayan 3 yıllık dönemde 1.6 milyon yeni istihdamın yaratılacağı öngörülüyor. Programa göre, bu yıl yüzde 4.1 olacağı tahmin edilen kamu kesimi açığının GSYH'ye oranının 2008 yılında yüzde 0.1'e düşürülmesi hedefleniyor. 2005 yılında yüzde 47.4 olması beklenen genel devlet harcamalarının GSYH oranının, 2008 yılında yüzde 42.3'e düşürülmesi planlanıyor.
Bu yıl yüzde 35.5 olacağı tahmin edilen genel devlet faiz dışı harcamalarının GSYH'ye oranının da 2008 yılında yüzde 35.7 olacağı hesaplanıyor.
2005'te yüzde 12 olması beklenen genel devlet faiz harcamalarının GSYH'ye oranını 2008 yılında yüzde 6.6'ya düşürülmesi, aynı dönemde vergi yükünün de yüzde 31.7'den yüzde 31.1'e çekilmesi öngörülüyor. Dönem başında yüzde 42.9 olacağı tahmin edilen genel devlet gelirlerinin GSYH'ye oranının ise dönem sonunda yüzde 42 olması bekleniyor.
ÖZELLEŞTİRMEDE HEDEF YÜKSEK
Programa göre, üç yılda 9 milyar dolarlık özelleştirme geliri hedeflenirken, tarımsal desteklerin GSMH'ye oranının 2005 yılındaki yüzde 0.72'lik seviyesinden, 2008 yılında yüzde 0.85'e ulaşması planlanıyor.
Bu yıl 6.6 yıl olan ortalama yatırım bitiş süresinin ise 2008 yılına gelindiğinde 5 yıla indirileceği tahmin ediliyor.
2006-2008 döneminde kamu brüt borç stokunun GSYH'ye oranında da 10 puanlık bir düşüş hedefleniyor.
İHRACAT 100 MİLYAR DOLARI AŞACAK
Programa göre, ihracat 2008 yılında 106 milyar dolara ulaşacak, ithalat ise 147 milyar doları bulacak. 2008 yılında turizm gelirleri de 23.7 milyar dolara çıkacak.
Bu tahminler doğrultusunda cari işlemler açığının orta vadede önemli oranda iyileşme göstererek 2008 yılında 12.9 milyar dolara (GSYH'nin yüzde 3.1'i) gerileyeceği bekleniyor.
YABANCI SERMAYE GİRİŞ TAHMİNİ YILLIK 5 MİLYAR DOLAR
Programa göre, orta vadede yıllık 5 milyar dolar civarında gerçekleşeceği tahmin edilen doğrudan yabancı yatırımların, cari işlemler hesabı açığının finansmanında ağırlıklı olarak rol oynaması öngörülüyor.
ENFLASYON HEDEFİ YÜZDE 4
Yıllık TÜFE artış hızının gelecek yıl yüzde 5, 2007 yılında ise yüzde 4 olması öngörülürken, 2008 yılında bunun sabit tutulması hedefleniyor.
Orta Vadeli Program dönemini kapsayan 2006-2008 döneminde, kamu kesiminde ücret ve aylıklar hedeflenen enflasyon oranında artırılacak. Kuruluşlardan gelecek görüşlerin ardından kesinlestirilecek Orta Vadeli Programa göre, ekonomik büyüme istihdamın artışın özel sektör kanalıyla gerçekleştirilmesi esas olacak.
Makroekonomik istikrarın devamı için para politikası ile maliye politikasının uyumu gözetilecek. Program döneminde mali disipline titizlikle uyulacak, faiz dışı fazla verme politikasına devam edilecek. Program döneminde önceliğini yitirmiş faaliyetler ve projeler tasfiye edilecek. Tahakkuk esaslı devlet muhasebesi ve analitik bütçe kodlaması gelecek yıldan itibaren merkezi idare dışındaki kuruluşlarda da uygulamaya konulacak.
ÜCRETLER, HEDEFLENEN ENFLASYON ORANINDA ARTACAK
Program döneminde, kamu kesiminde ücret ve aylıklar hedeflenen enflasyon oranında artırılacak. Sosyal harcamaların toplam kamu harcamaları içindeki payı artacak. Tek bir emeklilik rejimi kurularak, emeklilik siteminin mali açığının milli gelire oranı düşürülecek.
Genel sağlık sigortasının getireceği yüklerin makul düzeyde tutulması için uygulama yakından izlenecek ve gerekli tedbirler alınacak. Kamu yatırımlarında rasyonalizasyon çalışmasına devam edilecek, eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, sulama, içme suyu ve e-devlet yatırımlarına öncelik verilecek.
Kamu altyapı yatırımlarında özel sektör katılımını artırıcı modeller geliştirilecek. KİT'lerin belirli bir takvim ve strateji çerçevesinde özelleştirilecek, ancak özelleştirinceye kadar da verimli çalışması esas olacak.
KİT'lerin atıl durumda bulunan gayrimenkulleri rayiç bedelle değerlendirilecek, zarar eden işletme birimleri tasfiye edilecek.
VERGİ POLİTİKASI
Vergi kanunlarında yer alan istisna, muafiyet ve vergi indirimi hükümleri, ekonomik ve sosyal politikalar çerçevesinde yeniden değerlendirilerek, vergi mevzuatı sadeleştirilecek. Banka ve sigorta muameleleri vergisinde 2007 yılında indirim yapılacak.
Gelir vergisinin yapısının iyileştirilmesi ve basitleştirilmesi amacıyla vergi dışı ücret unsurları vergi kapsamına alınacak. Kurumlar vergisi sistemi gözden geçirilerek, daha etkin, sade ve AB uygulamalarına paralel bir sistemin getirilmesi amacıyla yapılacak çalışmalar en kısa sürede sonuçlandırılacak. Kamu maliyesindeki gelişmeler de dikkate alınarak, kurumlar vergisinde oran indirimine 2006 ve 2007 yıllarında da devam edilecek.
Finansal araçlar üzerinden alınan vergilerin uyumlaştırmasına ilişkin düzenleme 2006 yılı başından itibaren uygulanmaya başlanacak.
ENFLASYON HEDEFLEMESİ GELECEK YIL
2006 yılı başından itibaren açık enflasyon hedeflemesine geçilecek. Para Politikası Kurulu'nda faiz kararları oylama ile belirlenecek ve nihai nitelik taşıyacak. Dalgalı kur rejimine devam edilecek. Döviz kurlarında aşırı oynaklık durumunda Merkez Bankası yine müdahalede bulunacak.
PROGRAMIN GELİŞME EKSENLERİ
İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve istihdam edilebilirliğin artırılması bağlamında aktif istihdam politikaları uygulanacak. Bu çerçevede, eğitim niteliğinin artırılabilmesi amacıyla müfredat, yenilikçiliği ve araştırıcılığı esas alacak şekilde güncellenecek, etkin bir rehberlik ve yönlendirme sistemi kurulacak. Öğretmen, fiziki mekan ve bilgi teknolojisi altyapısı güçlendirilecek. Mesleki eğitimde piyasanın ihtiyaç duyduğu nitelikteki insan gücünü yetiştirmek için modüler ve esnek bir sisteme geçiş çalışmaları hızlandırılacak. İşgücü piyasasının daha esnek hale getirilebilmesi için gerekli düzenlemeler yapılacak.
Eğitim ve sağlık hizmetlerine dezavantajlı grupların erişimi artırılacak. Sosyal dışlanma riskini azaltmaya yönelik olarak sosyal güvenlik sisteminin kapsamı genişletilecek ve genel sağlık sigortasına geçilecek.
Girişimcilik, kalite, verimlilik, yenilikçilik ve işletmelerin teknolojiyi etkin kullanımı başta KOBİ'ler olmak üzere desteklenecek. Başta enerji olmak üzere girdi maliyetleri düşürülecek, istihdam üzerindeki ve vergi ve sosyal güvenlik prim yükü azaltılacak. Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması kapsamında, kalkınma ajansları başta olmak üzere, yerel düzeyde kurumsal yapılar oluşturulacak.
Bölgesel merkez niteliği taşıyan kentler tespit edilerek, bölgelerarası göç eğilimleri analiz edilecek ve göç eğilimlerini bu merkezlere yönlendirici stratejiler geliştirilecek. Kamuda iyi yönetişim bağlamında da kamu kurum ve kuruluşlarında iş ve işlemler süreç analizlerine tabi tutulacak, gereksiz kırtasiye işlemleri ve bürokratik formaliteler kaldırılarak iş akışı hızlandırılacak.
SEKTÖREL POLİTİKALAR NE OLACAK?
Eğitimde, okul öncesi eğitim yaygınlaştırılacak, etkin bir rehberlik ve yönlendirme sistemi geliştirilecek. Bilgi teknolojilerinin kullanımı etkin hale getirilecek ve yaygınlaştırılacak. YÖK, uzun dönemli planlama ve koordinasyon işlevini yürütecek bir yapıya kavuşturulacak.
Sağlıkta da koruyucu sağlık hizmetleri etkinleştirilerek yaygınlaştırılacak, sağlık hizmeti altyapısı ve personeli dağılımında bölgeler arası farklılıklar azaltılacak. Bilim ve teknolojide, kurumlararası işbirliğini ve özel kesimin sistemin içindeki etkinliğini artıran bir ulusal yenilik sistemi oluşturulacak.
Savunma sanayinin yurtdışı bağımlılığını azaltmaya yönelik ar-ge destekleri artırılacak. Tarımda ise desteklerin Tarım Stratejisi'ne göre yeniden düzenlenmesi sağlanacak. Süt ve et piyasasında üretim istikrarına yönelik tedbirler alınacak.
İmalat sanayiinde de küresel rekabet gücünün artırılması sağlanacak. Sanayi bilgi sistemi oluşturulacak. Enerji arz güvenliği açısından dışa bağımlılığı kabul edilebilir düzeylerde tutmak amacıyla yerli kaynakların değerlendirilmesine ve enerji verimliliği konularına öncelik tanınacak. Ulaştırmada ise altyapı ihtiyaçlarının karşılanmasında özel sektör katılımını artıracak modeller geliştirilecek.
Türkiye'nin ilk Orta Vadeli Programı hazır
