Akaryakıt kaçağının boyutları ürkütüyor. Mersin'den Irak'a kadar uzanan güzergâhta, "emanet mal alan" da var, bidonda benzin satan da. Transit malı Türkiye'de satan kaçakçılar, Irak'a kadar malı boşaltıp, sınırdan su ile geçiyor....
Türkiye'nin en önemli problemlerinden biri kaçak akaryakıt. Bazılarına göre 8, bazılarına göre ise kaçağın boyutları 4 milyar dolar düzeyinde. İşin ilginci boyutları, yöntemleri, daha çok yoğunlukta olarak yapıldığı bölgeler bile bilindiği halde kaçağın engellenememesi. Yöntemler bol olunca sektör temsilcileri çareyi dedektif gibi kaçağın peşine düşmekte buluyorlar. Kaçağı kovalayan sektör temsilcileri, yerleri tespit ediyor, fotoğraflıyor, olay yerlerine bizzat gidiyor. Bunlardan biri de İngiliz akaryakıt devi BP'nin Türkiye Akaryakıt Müdürü Ahmet Yılmaz. Görüşme günümüz öncesinde Mersin'den yola çıkan ve Güney'deki kaçak akaryakıtın güzergahını izleyen Yılmaz, "Bir çok yerde emanet mal alınır tabeleları var. Bu emanet malın ne olduğunu açıkçası ben bilmiyorum. Güneyde yoğun trafik var. Günde 400 civarında tanker Güneydoğu'ya ulaşıyor. Standartları çok kötü. Mutlaka bu trafiğin kontrol altında tutulması gerekiyor" diyor.
BÖYLE KAZANÇ NEREDE VAR! Yılmaz'ın sözlerinin ardından biz de akaryakıt kaçakçılığının maddi boyutlarını bir kez daha ortaya koyalım istedik. Bunun için Petrol Sanayi Derneği (PETDER) yetkilileri ile Türkiye Akaryakıt Bayileri ve İşverenler Sendikası (TABGİS) Başkan Vekili Rasih Arbay'a başvurarak bir tankerde yapılabilecek kaçak miktarını ve yöntemlerini ortaya koyduk. İşte sonuçlar:
* Bir tanker yaklaşık olarak 33 metreküp akaryakıt alabiliyor. Diyelim ki transit olarak motorin alındı. Motorinin 1 metreküpünün vergisiz fiyatı 621 YTL 25 Yeni Kuruş (621 milyon TL). 1 metreküpteki Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ise 834 YTL 25 Yeni Kuruş (834 milyon TL). Akaryakıtta kaçakçılık yapmayı kafasına koyan biri sadece ÖTV nedeniyle 27 bin 530 YTL'yi cebine atmış görünüyor. Söz konusu kişi eğer piyasadaki motorindenyüzde 25 daha ucuza satmaya kalksa bir tankerden 20 milyar (20 bin TYTL) kârda demek. Ayda 4 kez böyle bir işe girişse ortaya 80 milyar gibi akıllara sığmayacak bir rakam çıkıyor. nAynı örneği benzin üzerinden yaparsak bu rakam daha da büyüyor. Benzinin vergisiz rafineri çıkış fiyatı 573 YTL 86 Yeni Kuruş. 1 metreküpte vergi oranı 1.362 YTL 50 Yeni Kuruş. Burada ÖTV nedeniyle ortaya çıkan kâr ise 44 bin 964 YTL yani yaklaşık 45 milyar lira.
BENZİN DİYE SU TAŞINIYOR Kaçak sırasında izlenen yöntemler de oldukça ilginç. Sektör yetkilileri bunlardan bazılarını şöyle anlatıyorlar:
* Limanlardan transit satış için akaryakıt alıyorlar. Irak'a gidene kadar Türkiye sınırları içinde yol boyunca satış yapıyorlar. Otobüs garajlarında bidon ve fıçı ile de satış yapan var. "Emanet mal alınır" yazan yerlere akaryakıtı boşatlanlar da. Sınıra yaklaştıklarında akaryakıt yerine tankeri su ile dolduruyorlar.
* Sınırı geçince ise değişik yöntemler uygulanıyor. Bazıları yükleme yapacakları yere gidip akaryakıt getiremedim diyor ve küçük bir cezaya katlanıyor. Bazıları ise örneğin motorin satacaksa Irak'ta fiyat daha düşük olduğu için Irak'tan mal alıp orada satıyor. Tankeri eski olanlar yakmayı bile göze alıyor.
* Bir başka yöntem ise akaryakıt tankeri kantara çıkmadan önce ağırlık yapan çıkarılabilen koltuk vb gibi şeylerden arındırılıyor. Yaklaşık 500 kilogram yükünü hafifleten yolda bidonlarla bu miktardaki yakıtı satıyor.
* İddialara göre kaçağın bir başka yöntemi ise balıkçı tekneleri ile yapılıyor. Balıkçı sıfır ÖTV ile gidip akaryakıt alıyor, sonra balığa çıkmak yerine elindeki yakıtı civardaki fabrikalara satıyor.
yüzde 25 daha ucuza satmaya kalksa bir tankerden 20 milyar (20 bin TYTL) kârda demek. Ayda 4 kez böyle bir işe girişse ortaya 80 milyar gibi akıllara sığmayacak bir rakam çıkıyor. nAynı örneği benzin üzerinden yaparsak bu rakam daha da büyüyor. Benzinin vergisiz rafineri çıkış fiyatı 573 YTL 86 Yeni Kuruş. 1 metreküpte vergi oranı 1.362 YTL 50 Yeni Kuruş. Burada ÖTV nedeniyle ortaya çıkan kâr ise 44 bin 964 YTL yani yaklaşık 45 milyar lira. 
