|
 |
 |
 |
Kim bu Yarsanist'ler?
ABD'nin yayınladığı İnsan Hakları Raporu'nda Türkiye'de yaşayan 'Alevi Yarsanistler'den söz edilmesi 'Yarsanistler' tartışmasını başlattı... Alevi çevrelerinin önde gelen isimleri Tunceli'de yaşadığı ileri sürülen 'Yarsanistler'i tanımıyor ve bu sözcüğü ilk kez duyduklarını söylüyor.
ABD'nin yayınladığı İnsan Hakları Raporunda "Alevi Yarsanistler" tanımına yer verilmesi "Kim bu Yarsanistler" tartışması başlattı. Alevi çevrelerin önde gelen isimleri ve din adamları bunu ilk kez duyduklarını söylediler. ABD'nin raporu, Tunceli bölgesini zan altında bıraktı. Raporda, "Tunceli bölgesindeki Alevi Kürtler 'Melekler Mezhebi' veya 'Yarsanizm'in akımını takip ediyor" ifadesi yer alıyor. Rapordaki bu tanımın Harvard üniversitesinden Profesör Mehrdad Izady'sın 'From The Kurds, A Concise Handbook' (Kürtlerden, Öz Kullanma Kılavuzu) isimli kitabından alındığı öne sürülüyor. Kitapta kullanılan 'Cult of Angels (Melekler Mezhebi)' ifadesi raporda da bulunuyor. Profesör Mehrdad Izady'in kitapta, Yarsanistler ile Yezidizm ve Alevilik bir çatı altında gösteriliyor. Kitapta bu üç mezhebin bu şekilde 'Melek Mezhebi' oluştuğunu savunuluyor. Kitapta, "Melekler Mezhebi" Müslüman olmayan Kürtlerin dini olarak ifade gösteriliyor. Kitapta, Yarsanizm, "Ehl-i hak" mezhebi olarak gösteriliyor. Ancak 'Melekler Mezhebi' ve "Yarsanizm" Tuncelililer ve Aleviler arasında bilinmiyor. Alevi çevreleri ve din adamları Ehl-i Hak Mezhebi'nin de İran'da bulunduğunu ve Türkiye'de bu mezhebin tanınmadığını belirtiyorlar. Diyanet İşleri Başkanlığı yetkilileri de "Yarsanizm"i ilk kez duyduklarını, konuyu inceleyeceklerini ifade ettiler.
"TÜRKİYE'DE YOKLAR"
Raporda geçen 'Melekler Mezhebi'nden ve 'Yarsanizm'den bilgileri olmayan Alevi temsilcileri ve din adamları şunları söylediler:
* Mehmet Nuri Yılmaz (Eski Diyanet İşleri Başkanı): Mezhepler tarihinde böyle bir kelimeye rastlamadım. Tunceli'de de böyle bir mezhebi hiç duymadım. Türkiye'de bulunduğunu zannetmiyorum.
* Prof. Dr. Alemdar Yalçın (Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Başkanı): Bu kelimeyi ilk defa duydum. Tunceli'de bir çok araştırmada bulundum. Böyle bir mezhebe rastlamadım. Tunceli'de Ermeni köylerinde bazı tarikatlar var. Belki onlardan türemiş olabilir ama ilk kez duyuyorum.
* Prof. Dr. İrfan Gündüz: (AK Parti Grup Başkanvekili, ilahiyatçı): Hiç duymadım. Alevilik ve Sünnilik elmanın iki yarısıdır. Bölmeye, huzurumuzu bozmaya çalıştıklarını düşünüyorum.
* Ali Rıza Uğurlu (Cem Vakfı, Alevi İslam Din Hizmetleri Birimi Başkanlığı): Yarsanizm gibi bir kelimeyi sizden öğrendim. Tunceli'deki dedelerin de haberi yok. Ancak Ehl-i Haklar mezhebinin İran'da Erdebil bölgesinde olduklarını biliyorum. Şah İsmail döneminde, Türkiye'ye dönmeyen Türkmenlerin oluşturduğu söylenir. Alevilikle paralel olan bu mezhep, insanın ölümsüzlüğüne inanır. Bedenin toprağa ait olduğuna inanan Ehl-i Haklar, reankarnasyonla (ruhun herhangi bir objede ve insanda tekrar varolması) dolaşan ruhun ölümsüzlüğü önemlidir. İran'da çok baskı altındalar. Türkiye'de ise bulunduklarını zannetmiyorum.
* Celal Dinçer (Cem Vakfı Genel Müdürü): İlk defa duyduk. Biz de araştırıyoruz.
* Ali Rıza Gülçiçek (Eski Avrupa Alevi Birlikleri Başkanı): Özellikle bahsedilen Tunceli bölgesinde Anadolu Alevileri yaşamaktadır. Yarsanizm'i ilk defa duyuyoruz. Böyle bir mezhep olduğunu zannetmiyorum.
Ceren AKDAĞ / ANKARA
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
