Sigarada vergi savaşı

Sigara üreticileri ile Maliye Bakanlığı arasında maktu vergi nedeniyle soğuk savaş yaşanıyor. Bu konuyu daha önce sizlerle paylaşmıştım.
Türkiye'de yılda 120 bin tonluk sigara pazarı olduğu söyleniyor. Bunun anlamı; ülkemizde yılda 12 milyar paket sigara satılıyor demektir. Sektör temsilcilerinden alınan bilgilerden, 2 milyar paket sigaranın sahte veya kaçak olduğunu, 5 milyar paket sigaranın Tekel tarafından üretildiğini, geri kalan 5 milyar paket sigaranın ise Philip Moris, JTI ve BAT firmaları tarafından üretildiğini öğreniyoruz.

Sigarada maktu vergi
Sigarada maktu vergilendirme, yerli tütün kullanım oranına göre yapılıyor. Üretimde kullanılan şark tütünü oranı 0-33 arasında ise, her paket sigara için 1 milyon TL maktu vergi ödeniyor. Bu oran 34-66 arasında ise paket başına 535 bin TL, 67-100 arasında ise paket başına 350 bin TL maktu vergi ödeniyor.
Maliye Bakanlığı'nın bu uygulamasındaki amaç, yerli tütün kullanımının arttırılmasını teşvik etmektir. Son günlerde Maliye Bakanlığı'nın bu uygulamasının bazı sigara üreticileri tarafından istismar edildiği, dolayısıyla Maliye'nin vergi kaybına neden olduğu yüksek sesle konuşulmaya başlandı.

Şark tütünü oranı değişti mi?
İddialara göre, bazı sigara üreticileri sigaradaki yerli tütün oranını arttırmamalarına rağmen, Tütün Üst Kurulu'na arttırdıklarını belirten beyanda bulunarak daha az vergi ödemeye başladı. Dolayısıyla sigara başına 1 milyon TL vergi yerine 535 bin veya 350 bin TL ödeyerek devletin vergi kaybına neden oluyorlar.
Tütün Üst Kurulu ise sadece beyanla yetinip, herhangi bir inceleme yaparak gerçekten sigaradaki yerli tütün oranının arttırılıp arttırılmadığını kontrol etmiyor. Kurul, aksine herhangi bir analiz yapmadıklarını, sadece beyanla yetindiklerini söylüyor. Bu uygulama ile sigara satışının artmasına paralel, vergi artışı sağlanamıyor. Aksine vergi gelirleri azalıyor. Maliye Bakanlığı da haklı olarak bu uygulamaya isyan ediyor.

Vergi kaybı ne kadar?
Tekel dışındaki sigara üreticilerinin pazar payı 5 milyar pakettir. Philip Morissa'nın ürettiği Marlboro ve Parlament sigaraları ile JTI'nın ürettiği Camel ve Salem dışındaki tüm ürünlerde yerli tütün oranının yükseltildiği Tütün Üst Kurulu'na bildiriliyor. Dolayısıyla o ürünler için 1 milyon TL yerine daha az vergi ödenmeye başlanıyor.
Sigara üreticilerinin pazar payının (5 milyar paket) yüzde 65'i, yani 3 milyar 250 bin paket için paket başına 1 milyon TL maktu vergi yerine 535 bin veya 350 bin TL vergi ödeniyor. Bu şu demektir: Sigara üreticileri 3.2 katrilyon yerine devlete 2 katrilyon maktu vergi ödüyor. Devletin buradaki vergi kaybı 1.2 katrilyon TL'dir.
Sonuçta gerçekten sigara üreticileri yerli tütün oranını artırmışlarsa bu vergiyi az ödesinler, ancak iddia o ki, oranları artırmadıkları halde Tütün Üst Kurulu'na artırdıklarını bildirmişler. Tütün Üst Kurulu da hiçbir inceleme yapmadan beyanla yetiniyor.
Tütün eksperleri de diyor ki, sigaradaki tütün yüzde 1 bile değişse bunu anlamamak mümkün değil. Haftaya da tütün eksperlerinin söylediklerine yer vereceğim.