|
 |
 |
 |
 |
|
 İsrail'e karşı mücadele veren Filistinli radikal örgütler
İsrail devletinin kurulduğu 1948'i izleyen süreçte, bağımsız Filistin devletinin kurulmasını hedefleyen farklı siyasi çizgi ve yöntemlere sahip çeşitliörgütler ortaya çıkarak, İsrail'e karşı mücadele vermeye başladı..
Filistin'de dünden bugüne meydana gelen gelişmelere imza atan başlıca örgütler şunlar:
FİLİSTİN KURTULUŞ ÖRGÜTÜ
Filistin ulusal hareketi çerçevesinde mücadele veren çok sayıdaki örgütü bir çatı altında toplamak amacıyla 1964 yılında kurulan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), 1967 Arap-İsrail Savaşı sırasında etkinliğini artırdı.
FKÖ içindeki en büyük örgüt olan El Fetih'in lideri Yaser Arafat, 1969'da FKÖ Yürütme Kurulu başkanlığına getirildi. Arafat yönetimi, 1973'ten sonra diplomasiye ağırlık veren FKÖ'ye sürgün hükümeti niteliği kazandırdı. Örgüt, 1974'de Arap Birliği, İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) ve BM tarafından Filistinlilerin tek meşru temsilcisi
olarak tanındı.
Örgütün merkezi 1967 savaşından sonra Ürdün'e, 1970'te Lübnan'a, 1982'de İsrail'in Lübnan'ı işgaliyle Tunus'a taşındı. FKÖ içinde Arafat yönetimine karşı bir ret cephesi oluştu, bu sorun 1987 kongresinde çözüldü ve FKÖ aynı yıl İntifada'yı başlattı. Arafat liderliği, 1994 yılında sürgünden Filistin topraklarına geri döndü.
FKÖ içindeki başlıca örgütler, Arafat'ın lideri olduğu El Fetih, George Habbaş'ın kurduğu Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ile Nayef Havatme'nin kurduğu Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi olarak sıralanmasına karşın, çeşitli zamanlarda ortaya çıkan Suriye Baas Partisi tarafından desteklenen El Saika, El Fetih'e bağlı Kara Eylül, FHKC-Genel Komutanlık gibi birçok irili ufaklı grup da FKÖ şemsiyesi altında yer aldı. Hamas gibi bazı büyük yeni örgütlenmeler ise bu yapının dışında bulunuyor.
EL FETİH
Arafat'ın adıyla birlikte anılan 'Hareketi Tahriri Filistin' (Filistin Kurtuluş Hareketi) adlı örgüt, kısa isim olarak, Arapça adının baş harflerinin tersten okunuşunu kullanıyor: El Fetih. El Fetih, Ebu Ammar (Yaser Arafat), Ebu Cihad (Halil El Vezir) ve
Ebu İyad (Salah Halef) öncülüğünde 1958'de kuruldu, ancak 1965 yılında kamuoyunun önüne çıktı.
Başlangıçta gerilla savaşı veren El Fetih, 1968'de Filistinlilerin başlıca örgütüydü. Örgüt, 1967 savaşında Karame direnişiyle öne çıktı ve FKÖ içinde etkin oldu.
1971'de Ürdün iç savaşı sırasında Ebu İyad'ın öldürülmesi üzerine, El Fetih'in içinden ''Kara Eylül'' adıyla bir grup koptu ve bu grup, 1972 Münih Olimpiyatları'nda 11 İsrailli sporcuyu öldürerek adını duyurdu.
Ebu Cihad da, 1988'de Tunus'ta silahlı saldırıda öldürüldü. El Fetih'in karargahı, 1982 yılına kadar Lübnan'da kaldı, İsrail'in bu ülkeyi işgaliyle buradan ayrıldı. Bu süreçte El Fetih içinde Arafat'ı uzlaşmacı olmakla suçlayan birçok grup doğdu, ancak 1987'deki FKÖ Konseyi toplantısında Arafat'ın önderliği teyit edildi.
EL AKSA ŞEHİTLERİ TUGAYI VE TANZİM TARTIŞMASI
İsrail, ikinci İntifada eylemlerinden El Fetih'in bir parçası olarak nitelendirdiği Tanzim'i sorumlu tutarken, Tanzim'in İsrail'e karşı sokak gücü olarak faaliyette bulunduğu öne sürülüyor.
Filistinliler ise Arapça örgüt anlamına gelen Tanzim için böyle bir örgütlenmenin var olmadığını belirtiyor. İkinci intifada sırasında doğan El Aksa Şehitleri Tugayı'nın da, El Fetih'e bağlı olduğu öne sürülüyor. El Aksa, şu ana kadar ne Arafat, ne de El Fetih tarafından resmen tanındı ya da desteklendi.
Örgüt, Batı Şeria ve Gazze'de İsrail askerleri ile yerleşimcilere karşı çok sayıda saldırı ve İsrail içinde düzenlenen intihar eylemlerini üstlendi. El Fetih ve diğer Filistinli gruplar, 2003 Haziran ayında İsrail'le ateşkesi kabul ederken, El Aksa buna
yanaşmadı.
El Aksa Şehitleri Tugayı liderleri, İsrail askerlerinin sık sık hedefi oldu.
İkinci Filistin intifadasının lideri Mervan Barguti, İsrail tarafından Tanzim'in ve El Aksa'nın lideri olmakla suçlanıyor.
Filistin hareketinin önde gelen isimlerinden milletvekili Barguti, 2002'de İsrail tarafından yakalanarak çok sayıda kişinin ölümüne neden olmakla suçlandı.
FİLİSTİN HALK KURTULUŞ CEPHESİ
Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC), Kudüslü Ortodoks bir aileden gelen George Habbaş tarafından 1967 yılında kurulan Marksist nitelikli bir örgüt. FHKC, 1972 yılında İsrail topraklarında görülmeye başladı. Mısır lideri Cemal Abdünnasır yanlısı Milliyetçi Arap hareketinin bağrından doğan FHKC, 1971 yılında FKÖ'ye katıldı ve onun köktenci Marksist
kolunu oluşturdu. Zamanla FHKC çevresinde ''ret cephesi'' oluştu.
Ufak tefek grupların yanı sıra Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi de FHKC'nin yanında Ortadoğu'daki barış çabalarına açıkça karşı çıktı. Habbaş'ın rahatsızlığından dolayı liderliği bırakmasının ardından bu göreve getirilen Ebu Ali Mustafa (Mustafa Ali Kasım Zibri), İsrail tarafından 27 Ağustos 2001'de öldürüldü. Ebu Ali'nin yerine 3 Ekim
2001'de FHKC içinde köktenci bir gruptan olan ve Oslo barış
anlaşmasına karşı çıkan Ahmed Sedat seçildi.
FHKC, Ebu Mustafa'nın öldürülmesinden sonra, misilleme yapacağını ve üst düzey Filistinlilere yönelik İsrail'in saldırılarına karşılık
vereceğini açıkladı. FHKC, İsrail Turizm Bakanı Rehavam Zeevi'nin Ekim
2001'de Kudüs'te öldürülmesinin sorumluluğunu üstlendi ve İsrail'e
yönelik eylemlere hız verdi.
FİLİSTİN DEMOKRATİK HALK KURTULUŞ CEPHESİ
Marksist bir örgüt olan Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi (FDHKC), 1969 yılında FHKC'nden ayrılarak, Ürdünlü Ortodoks bir aileden gelen Nayef Havatme tarafından kuruldu.
FHKC'nin daha solunda bir siyasi çizgiyi benimseyen ve bugün yaklaşık 500 üyesi olduğu sanılan örgüt, çok sayıda silahlı saldırının sorumluluğunu üstlendi. FKÖ'nün 1982'de Lübnan'dan çıkarılmasından sonra, FDHKC'nin merkezi de Şam'a kaydırıldı. 1991'de örgüt içindeki bir ayrışma sonucu, bir kanat FKÖ'ye giderken, diğer kanat daha sert bir çizgi
benimsedi.
Havatme liderliğindeki grup, 1993'de başlayan İsrail-Filistin barış sürecine ve Oslo anlaşmasına muhalefet etti. İsrail-Filistin güvenlik görüşmelerine de karşı çıkan FDHKC, Ekim 2004 sonunda barış görüşmelerinin yeniden başlamasına yönelik Fransız girişimini memnuniyetle karşıladığını açıkladı.
HAMAS
Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde İsrail işgaline ayaklanma olan ilk İntifada'nın başladığı 1987 yılında doğan İslami Direniş Hareketi Hamas, en büyük Filistinli İslami hareket.
Hamas, kısa vadede İsrail güçlerinin işgal altındaki topraklardan sürülmesini, uzun vadede ise Filistin'de bir İslami devletin kurulmasını amaçlıyor. Siyasi ve askeri kanatları olan örgütün aktif militan sayısı tam bilinmiyor, ancak onbinlerce destekçisi ve sempatizanı bulunuyor.
2002 Aralık ayında örgütün Gazze'deki bir gösterisine 40 bin kişi katılmıştı.
Hamas'ın İsrail'e sürekli saldırıları ve intihar eylemleri yanında okul, hastane, dini mekanlar yapımı gibi sosyal alanlarda da faaliyet gösterdiği biliniyor.
İlk bildirisi 15 Aralık 1987'de yayımlanan Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayı'nın 1991'de ortaya çıkmasıyla, örgüt yeni bir evreye girdi ve 1992'den itibaren eylemlerini artırdı.
Liderliğini Şeyh Ahmed Yasin'in yaptığı, İsrail-Filistin barışına muhalefet eden aşırı dinci Hamas, daha çok intihar saldırılarıyla adını duyurdu.
Hamas'ın kurucusu ve ruhani lideri Şeyh Ahmed Yasin, 22 Mart 2003'te sabah cami çıkışında İsrail helikopterinin füze saldırısında tekerlekli sandalyesinde öldürüldü. Şeyh Yasin'in öldürülmesinin ardından yerine seçilen diğer Hamas lideri Abdülaziz Rantissi de, 17 Nisan 2003'te İsrail tarafından aynı şekilde öldürüldü.
Hamas'ın siyasi lideri Halid Meşal ise, Suriye'de sürgünde yaşıyor.
İSLAMİ CİHAD
Filistin'de 1980 yılında İran yanlısı bir grup olarak ortaya çıkan İslami Cihad, silahlı mücadeleye girişen ilk köktenci örgüt olarak göze çarptı.
İslami Cihad, 1970'lerin sonunda Mısır'da Fethi Şakaki, Abdülaziz Odeh ve Beşir Musa adlı 3 öğrenci tarafından kuruldu. Bugün en radikal Filistinli gruplardan biri olarak bilinen İslami Cihad, Arap-İsrail çatışmasının yalnızca silahlı mücadeleyle çözülebileceğini savunuyor.
Hamas gibi Ortadoğu barış sürecine karşı olan İslami Cihad örgütünün lideri Fethi Şakaki, İsrail gizli servisi tarafından düzenlendiği sanılan bir saldırıda Malta'da öldürüldü.
İslami Cihad, Hamas ile birlikte İsrail'e yönelik intihar
saldırılarını üstlenen ikinci büyük grup olarak tanındı.
HİZBULLAH
İran tarafından finanse edildiği ve Şam yönetimi tarafından desteklendiği öne sürülen Şii Lübnan Hizbullah örgütü, Güney Lübnan'da İsrail askerleriyle girdiği mücadelede öne çıktı.
Güney Lübnan'daki silahlı faaliyetlerde bulunan Hizbullah, İsrail'e kuzeyden roket saldırısı düzenliyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
