Uyum yolunda '159' kazası olabilir
TBMM Başkanı ve DYP'nin "Geriye gidiş" diye dikkat çektiği düzenleme yasalaşırsa, eleştirel düşünceler, hakim takdirine bağlı olarak "devleti aşağılama suçu" olacak.
Yeni Türk Ceza Kanunu tasarısının 'zina' suçunu içermesi halinde "çağdışı" olacağı itirazları yükselirken, tasarının "hakim takdirine bağlı olarak, düşünce özgürlüğünde geriye gidiş" içeren maddeleri de bulunuyor. Yürürlükteki TCK'nın 159'uncu maddesi, yeni tasarıda da "Türklüğü, Cumhuriyeti ve devletin kurumlarını aşağılama suçu" şeklinde düzenleniyor.
AB 'DÜZELTİN' DEMİŞTİ
Çok sayıda aydın ve gazetecinin mahkum olup cezaevine girmesine neden olan ünlü 159'uncu maddenin son mağdurlarından biri de, şiir okuduğu için Başbakan Tayyip Erdoğan olmuştu. 159'un son mağduru ise, Fikret Başkaya olacak. 11 yıl önce yazdığı bir yazı nedeniyle hükümete ve devletin askeri güçlerine hakaret ederek aşağıladığı iddiasıyla 3 yıla kadar hapis istemiyle hakkında dava açılan Başkaya, 9 Eylül'de hakim karşısına çıkacak. TCK'ya 1961 yılında yapılan değişiklikle giren 159'uncu madde, "Türklük, Cumhuriyet, TBMM, hükümet, bakanlıklar ile devletin askeri, adli ve emniyet kurumlarını açıkça hakaret ve aşağılama" suçu öngörüyor, cezasını 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası olarak belirliyordu. AB'ye uyum sürecinde, AB kaynaklı raporlarda "engel" olarak gösterilen 159'uncu maddenin cezası, 2002'nin Şubat ayında üst sınırı 6 yıldan 3 yıla indirilerek yumuşatıldı. Hükümet, AB'nin bu değişikliği yeterli bulmadığını vurgulaması üzerine, bu kez suçun unsurlarında değişikliğe gitti. 2002 yılının Ağustos ayında maddeye önemli bir ek yapıldı: "Tahkir ve tezyif (hakaret ve aşağılama) kastı bulunmaksızın, sadece eleştirmek maksadıyla yapılan yazılı, sözlü veya görüntülü düşünce açıklamaları cezayı gerektirmez." Böylece maddeyi uygulayacak olan hakimlere, eleştiri ile hakareti birbirinden ayırma yetkisi tanındı.
DYP VE ARINÇ DA UYARDI
TCK'yı yenilen son tasarı, TBMM Adalet Komisyonu'na geldiğinde, "Türklüğü, Cumhuriyeti, devletin kurum ve organlarını aşağılama" suçunu tanımlayan 159'uncu maddenin, 302'nci maddede düzenlendiği dikkat çekti. Maddenin sonunda, şu ekleme vardı: "Aşağılamak kastı bulunmaksızın sadece eleştirmek maksadıyla yapılan düşünce açıklaması cezayı gerektirmez." Adalet Komisyonu, tasarıyı oylarken, bu cümleyi çıkardı. Komisyon'un kabul ettiği metinde; Türklüğü, Cumhuriyeti ve TBMM'yi aşağılayanlarla, Hükümeti, yargı organlarını ve emniyet güçlerini aşağılayanlar arasında da bir ayrım yapıldı. Buna göre Türklük, Cumhuriyet ve TBMM'yi aşağılayanlara bir yıldan 3 yıla, yargı ve emniyet güçlerini aşağılayanlara da 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilmesi benimsendi. Bu arada DYP, Adalet Bakanı Cemil Çiçek'i "Asıl endişemiz 159. madde düzenlemesi" diye, TBMM Başkanı Bülent Arınç "Geriye dönüş" diye uyardı. Tasarıyı hazırlayan Alt Komisyon üyelerinden Doç.Dr Adem Sözüer de, düşünce ve ifade özgürlüğünü genişletmek için bu maddenin kaldırılmasını önerdiklerini, CHP'nin karşı çıktığını söyledi. "Bu ülkede 159'dan yargılanmayan yazar ve gazeteci yok gibi" diyen Sözüer, maddeye "kamu için somut tehlike oluşturacak alenen aşağılama" ifadesi konulabileceğini söyledi. CHP'nin komisyon üyesi li Orhan Eraslan ise Yargıtay'ın eleştiri ve aşağılama arasındaki farkı çizdiğini savundu.
Ersan ATAR
|
