|
 |
 |
 |
 |
|
Hortum tüneli
Devlet-siyaset-müteahhit yolsuzluk üçgeninin 30 yıllık özeti: Bir türlü bitmeyen 10 kilometrelik Ayaş Tüneli 700 trilyonu yuttu
Ankara destekli devlet müteahhitliği sisteminin yıllardır bütçeyi nasıl hortumladığının en çarpıcı örneği Ayaş Tüneli inşaatı... 1976 yılında Demirel'in ilk harcı koymasıyla başlayan inşaatta, müteahhitler tünelin ucunu 28 yıldır bulamadı.
SADECE 8 KİLOMETRE KAZILDI. ŞİMDİ ÖNÜ GÖL
Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi'nin en kritik bölümü olarak 10 km boyunda planlanan tünelde bugüne kadar 8 km kazılabildi. Tünelin fay hattında olduğu ortaya çıkınca inşaat durdu. Önüne termik santral külü döküldü, girişte baraj gölü oluştu.
BU GİDİŞLE 10 MİLYAR DOLAR DAHA YİYECEK
İktidarlar yılan hikâyesine dönen bu proje için müteahhitlerin cebine 700 trilyon lira aktardı. "Yüz karası" projeye, Ulaştırma Bakanı Yıldırım nokta koydu: "Bitmesi için 10 milyar dolar ve 8 yıla ihtiyaç var. Böyle şey olmaz."
21 HÜKÜMET GEÇTİ
* Ayaş Tüneli, ilk kazmadan bugüne 21 hükümet eskitti.
* Tünel tamamlansaydı, hat 160 kilometre kısalacaktı.
***
Ayaş Tüneli vicdan azabı gibi
28 yılda 700 trilyon lira yutan Ayaş Tüneli, devlet- siyaset- işadamı hortum üçgeninin canlı timsali oldu. 10 kilometre olarak planlanıp 8 kilometresi kazılan tünel, fay hattında olduğu gerekçesiyle durduruldu.
Ankara- İstanbul Hızlı Tren Projesi kapsamında 28 yıl önce inşaatına başlanan Ayaş Tüneli, Ankara destekli devlet müteahhitliği sisteminin yıllardır bütçeyi nasıl hortumladığının en çarpıcı örneği oldu. Ankara girişinde vicdan azabı gibi duran tünele yapımına başlandığı 28 yılda 700 trilyon lira gömüldü. 10 kilometrelik tünelin 8 kilometresi kazıldıktan ve temelin atılmasının üzerinden 28 yıl geçmesinden sonra Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım fay hattı üzerinde çıkan projenin, "uygulanabilir olmadığı" gerekçesiyle durdurulduğunu açıkladı. 8 kilometresi delinen tünelin ağzı kapatılıp, önüne de kül dökülürken, Yıldırım, "Bitmesi için 10 milyar dolara ve 8 yıla ihtiyaç var. Böyle şey olmaz" deyip kestirip attı.
TARİH YAZAN PROJE
Yapımı Nurol firmasına verilen Ayaş Tüneli'nin öyküsü 61 yıl önce, 1943 yılında başladı. Ayaş yakınlarında bulunan dağın altından 10 kilometrelik bir tünel açılması ile Ankara-İstanbul arasındaki 576 kilometrelik düşük standartlı demiryolunun 160 kilometre kısaltılarak 416 kilometreye düşürülmesi hedefleniyordu. Böylece, yolculuk süresinin 7.5 saatten 2.5 saate kadar inebilecekti. Oysa aradan geçen sürede tünel inşaatı için 700 trilyon lira toprağa gömüldü. Sürat Demiryolu ile birlikte projenin bitirilmesi için gereken ödenek tutarı ise 13.5 katrilyon liraya çıktı. Projelendirildiği günden bu yana geçen süre içinde ise tam 21 hükümet ve 28 Ulaştırma Bakanı değişti.
İlk etüdleri 1943 yılında yapılan proje 1976 yılına kadar tam 33 yıl rafta bekletildi. 1976 yılında Milliyetçi Cephe hükümeti döneminde Başbakan Süleyman Demirel'in, "Ayaş Ağzı"na ilk harcı koymasıyla karanlık tünelin inşaat süreci de başladı. 1977'de Milliyetçi Cephe'nin Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan, Ayaş yakınlarındaki Erkeksu girişinin temelini attı. Erbakan temeli attığında 10 kilometre 64 metre uzunluğundaki tünelin 7 yılda tamamlanacağını söylüyordu. 12 Eylül 1980 İhtilali'nden sonra askeri hükümet döneminde tünelin yapımı birkaç kez gündeme getirildi. Ancak, inşaat beklenen hızda gitmedi.
ÖZAL DA SEVMEDİ
1983 yılında ANAP iktidara geldi. Dönemin Başbakanı Turgut Özal'ın, "Demiryolu komünist ülkelerin işidir" yaklaşımı tünelin yapımını uzun süre durdurdu. Bu arada Ankara-İstanbul Otoyolu'nun yapımı başladı. İstanbul- Ankara Otoyolu'nun bitmesinin ardından, hızlı demiryolu yapımına ilişkin tartışmalar alevlenince Ayaş Tüneli tekrar hatırlandı. 1987 yılında Ayaş Tünel etütlerinin güncelleştirilmesi kararlaştırıldı. Fransız, Alman, İtalyan, İngiliz ve Belçikalılardan oluşan Avrupa Konsorsiyumundan teklifler istendi. Firmalar, projenin gerçekleştirilmesi için Yap-İşlet-Devret Modelinin cazip olmadığını, dış kredi temini ile realize edilebileceğini belirtti. Ayaş Tüneli, Demirel'in 1991'de iktidara gelmesiyle yine gündemdeki yerini aldı. Demirel Hükümeti'nin ayırdığı ödeneklerle tünelde inşaat faaliyeti hız kazandı. Bu çabalar da 10 kilometrelik tünelin bitirilmesine yetmedi.
AKP KESTİRDİ ATTI
AKP iktidarına kadar geçen süre içinde tünel her yıl ayrılan bütçelerle 8 kilometre delinebildi. Kalan 2 kilometrelik mesafe ise tamamlanamadı. Neredeyse tarih olan Ayaş Tüneli ve Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi için acı ama gerçek değerlendirmeyi Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım yaptı ve projeyi durdurdu. Tünelin girişi kapatılırken, önü de kül yığını ile dolduruldu.
CAHİT SARAÇOĞLU
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
