|
 |
 |
 |
'Zorla bağış'a topal önlem
Kamu dernekleri ve vakıflarıyla ilgili olarak çıkarılan yeni başta eğitim ve sağlık olmak üzere pek çok alanda sorun yaratacak. Uzmanlara göre bu yasayla "kurunun yanında yaş da yanacak."
***
Dernek ve vakıf sorunu çözülemiyor
Bazı dernek ve vakıfların suistimalleri ve 'zorla bağış' uygulamaları tepki çekince, devlet olayı kökten çözdü ve sistemi ortadan kaldırdı Kurunun yanında yaş da yandı tabii... Düzgün çalışan ve büyük yarar sağlayan vakıflar da kapanacak, 7-8 bin kişi ise işsiz kalacak!.
Kamu kurumları bünyesinde kurulan dernek ve vakıflarla ilgili çıkartılan yeni yasa, başta eğitim ve sağlık olmak üzere pek çok alanda sorun yaratacak. Bütçeden yeterli ödenek alınamaması nedeniyle yıllardır pek çok kamu hizmeti dernek ve vakıfların elde ettiği bağış gelirleriyle yapılıyordu. Ancak neredeyse "zorla bağış" sistemi haline gelen uygulama bazı dernek ve vakıfların suistimalleri nedeniyle vatandaşların yoğun tepkisine neden oluyordu. Devletin işin içinden çıkamayıp sistemi tümüyle ortadan kaldırması, düzgün çalışan ve büyük yararlar sağlayan pek çok dernek ve vakfın da kapanmasına yol açacak. Yeni yasa nedeniyle bu dernek ve vakıflar tarafından çalıştırılan 7-8 bin kişi işten çıkarılacak.
HESABI BİLEN YOK!
KAMU kuruluşlarındaki dernek vakıfların zorla bağış almalarının engellenmesi konusunda çaba sarfedenlerden birisi CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu'ydu. Verdiği soru önergeleriyle bu dernek ve vakıfların ne kadar para topladıklarını soran Kılıçdaroğlu "Bana yanıt veremediler. Çünkü bu dernek ve vakıfların ne kadar para topladığını ve nereye harcadığını devlet bile bilemiyor" diyor. Soru önergesi sonrasında kamu vakıflarının gelirleriyle ilişkili olarak "Bu konuların tespiti zaman alacağından özel bir çalışmayı gerektireceğinden ayrıca bilgi sunulacaktır" yanıtı verildiğini belirten Kılıçdaroğlu şunları anlatıyor: "Ama vakıfların gelirleriyle ilgili aylar geçmesine karşın hiçbir bilgi ulaştırılamadı. Derneklerin gelirleriyle ilgili olarak da 'alın kendiniz hesaplayın' dercesine yüzlerce sayfalık doküman gönderdiler." Gönderilen belgeler üzerinden hesaplama yapmaya çalıştığını ifade eden Kılıçdaroğlu, ulaştığı sonuçları şöyle açıklıyor: "İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyük illerdeki derneklerin gelirlerine ait sağlıklı bilgi yok. Diğer illerde ise sadece 2002 yılındaki gelirler 200 trilyonu buluyor. Üç büyük ildeki gelir de en az bu kadardır. Bunlar sadece gönderilen belgelerdeki hesaplama. Bana göre dernekler ve vakıflar kanalıyla toplanan para yıllık 5 katrilyonu buluyor."
5 KATRİLYON TOPLANIYOR
KILIÇDAROĞLU, yeni yasanın da iyi bir araştırma yapılmadan çıkarıldığını ifade ederek şöyle konuştu: "Bu dernek ve vakıfların ortaya çıkış nedeni bütçelerdeki tasarruf genelgeleridir. Bütçelerden kurumlara yeterince ödenek gelmediğinden özellikle sağlık ve eğitim alanında hizmetler dernek ve vakıflarla sağlanmıştır. Şimdi kanun çıkmasına karşın yine ödenek gönderilmezse sonuç değişmez. Vakıf ya da dernek, okulun içinde değil de bir yan sokakta kurulur. Adı okulun adını almaz da okulu sevenler derneği olur; bağış makbuzu karşılığında hizmet verilir. Bu kanunla birlikte özellikle eğitim ve sağlık alanındaki dernek ve vakıflar olumsuz etkilenecek. Bütün devlet hastaneleri, okullar, üniversiteler spor klüpleri etkilenecek. Özellikle derneklerde çalışan 7-8 bin kişi işinden olacak. Önce iyi bir araştırma yapılmalıydı, kim, ne kadar nasıl etkilenecek' diye. Buna göre ortaya çıkacak sorunlara çözüm bulunarak bu kanun ona göre düzenlenmeliydi."
Kurunun yanında yaş da yandı
İSTANBUL Lisesi Koruma Derneği Başkanı Gönül Ertör, yasa için "Kurunun yanında yaş da yandı" yorumunu yapıyor. İstanbul Lisesi'nde devletin parasız yatılı sınavını kazanıp yatılı okuyan öğrenciler olduğunu söyleyen Ertör şöyle konuşuyor: "Bunlar okulun pansiyonunda kalıyor. Devlet bunlara bakmakla yükümlü. Ama bugüne kadar verilen ödenek ihtiyaçları karşılamaktan uzak. Dernek de bu anlamda faaliyet yürütüyor. Şu an pansiyonda görevli 11 personelin maaşını dernek ödüyor. Aşçı, garson, temizlikçi gibi elemanlar... Bu işi suistimal edenler oldu. Özellikle vakıf yoluyla bazıları bunu suistimal etti. Vatandaşın onlardan canı yandı ama fatura herkese çıktı."
Hazırlıklıydık hiç sürpriz olmadı
ZEYNEP Kamil Hastanesi Başhekimi ve aynı zamanda Zeynep Kamil Anne ve Çocuk Sağlığını Koruma Derneği Başkanı Dr. Sadiye Eren, yasanın kendileri için sürpriz olmadığını belirtiyor. 3-4 yıldır böyle bir kanunun çıkacağını bildiklerini söylüyor: "Bu amacını aşmış bir şekilde çalışan sistemdi. Bize yasa çıkmadan bir iki yıl önce talimat verdiler ve derneğin çalışmalarını azaltın dediler. Biz de azalttık. Şu anda dernek gelirlerine bağımlı olarak çalışmıyoruz. O nedenle bizi etkilemez. Eskiden hastaneler hızla alım yapamıyorlardı mevzuat gereği; dernekler üzerinden yapılıyordu. Ama yeni yapılan değişikliklerle artık pek çok şeyi kolayca satın alabiliyoruz."
Yasa ne getirdi?
DERNEK ve vakıfların kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilişkilerini düzenleyen 5072 sayılı kanun Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Tüm dernek ve vakıflara, kendilerini bu kanun hükümlerine uyarlamak için 6 aylık süre tanıyan kanunda olması gerekenler şöyle tanımlanıyor:
1) DERNEK ve vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının ismini alamaz, bu kurum ve kuruluşların hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremez ve bu kuruluşlara ait araç ve gereci kullanamaz.
2) DERNEK ve vakıflar kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar altında herhangi bir karşılık alamaz.
3) KAMU hizmetlerinde kullanılan araç, evrak, form ve benzeri malzemenin, bu kanun kapsamındaki dernek ve vakıflardan temin edilmesi istenemez.
4) KAMU görevlileri görev unvanlarını kullanarak dernek ve vakıf organlarında görev alamaz.
5) DERNEK ve vakıf organlarında görev alan kamu görevlileri, bu görevleri nedeniyle ücret, huzur hakkı veya başka bir ad altında karşılık alamaz.
6) DERNEK ve vakıfların yardım toplama ve bağış kabul hizmetlerinde kamu görevlileri çalıştırılamaz.
7) KAMU kurum ve kuruluşlarının bütçelerinden bu Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflara ödenek, yardım veya herhangi bir kaynak aktarılamaz.
8) KAMU kurum ve kuruluşları, personel maaş ve ücretlerinden, kaynağında kesinti yaparak bu Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflara aktarma yapamaz.
9) İHALEYİ yapan kurum ve kuruluş bünyesinde bulunan veya bu kurum ve kuruluşlarla ilgili her ne amaçla kurulmuş olursa olsun vakıf ve dernekler ile bunların sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketler, bu kurum ve kuruluşların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'na göre yapacakları ihalelere katılamazlar.
Nevzat ATAL
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
