Maksat heyecan olsun peki ya sonrası?

Ekonomiyi yakından izleyenler Ak Parti iktidarında "sürprizlere" hazır olmak zorunda. Hani, zeki, haylaz ama bir şekilde kendini affettirmeyi bilen çocuklar misali... Bazen doğrularla yanlışlar öylesine iç içe geçiyor ki... Hataları söylemek güçleşiyor.

Ekonominin en yetkili isimleri, "Biraz da heyecan olsun" deyip geçiyorlar. Bakanlar Kurulu da önceden alınan kararların onaylandığı toplantılara dönüşüyor. Şöyle bir durum tespiti yapılıyor. Olası olumsuz sonuçlar hatırlatılıyor. Yine de bildiğini okuyan anlayış hakim oluyor. 2003 daha zordu.

Ama tüm hedefleri tutturduk" açıklaması geldi mi akan sular duruyor. IMF'nin, kapalı kapılar ardında sert bir dille eleştirdiği asgari ücret ve emekli zamları öncesi kabinede konuşulanlar da gün ışığına çıkıyor. Devlet Bakanı Ali Babacan'ın, "Kaynağı gösterilmeyen her harcama belirsizliğe yol açar. Belirsizlik, faiz demektir. Faizlerdeki 1 puanlık artışın maliyeti çok fazla..." türünden bilgiler verdiği ama etkili olamadığı biliniyor.

Gariban hesabı farklı
Hükümet, sıkıntılı sonuçlarını bile bile bazı kararları neden alıyor? Çünkü ufak ayarlamalar, etkili sonuçlar veriyor. Örneğin, Sağlık Bakanı Recep Akdağ'ın şu tespiti çok çarpıcı: "Ucuz ekmek için kuyruğa giren insanları düşünün. Sadece ekmekten ayda 30 milyon lira tasarruf etmeye çalışanlara 75 milyon lira verdiniz mi, çok şey yapıyorsunuz demektir."

Bu tez, SSK ve Bağ emekli aylıklarındaki artış için de geçerli. "Sosyal politika tablosuna", elektrik fiyatlarına geçen yıl zam yapılmamasını, doğalgazda indirime gidilmesini ekleyin.

Fakirlere 500 kiloya kadar bedava kömür dağıtımını, hastanelerde rehin kalma olaylarına son verilmesini de hesaba katın. İstihdam artışı sağlayamayan hükümet, kendisine umut bağlayan milyonların mutfağına fazladan birkaç ekmek girmesini başardı. Çünkü bu insanlar için 2003 yılında faizlerden 7 katrilyon lira tasarruf sağlanması fazla anlam ifade etmiyor. Satın alma güçleri sınırlı olduğu için enflasyondaki düşüşü de hissetmiyorlar. Açıkçası hükümet, pansuman tedbirleri" ile zaman kazanmaya çalışıyor.

IMF eve dönüyor
Popülizm olarak tanımlanan uygulamalar; iş dünyasından beklendiği gibi tepki görmüyor. Bunu fark eden IMF Türkiye Masası Şefi Rıza Moghadam, işadamlarına soruyor: Hükümet, bir ölçüde sizlere destek verdiği için mi asgari ücretteki artışa karşı çıkmadınız?" Bize gelen bilgilere göre, IMF aldatılmışlık psikolojisi yaşıyor.

Siyasilere, seçim öncesi planlarını soran IMF Heyeti, bürokratlarla sadece 2003 yılı sonuçlarını konuşuyor. Başbakan Tayyip Erdoğan, Devlet Bakanı Ali Babacan ve Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, hafta sonu Cidde Ekonomik Forumu için Suudi Arabistan'a gitti.

IMF açısından kritik öneme sahip isimlerin sırasıyla Dünya Ekonomik Forumu için Davos'a, ardından Başbakan Bush'un daveti kapsamında Washington'a gidecek olması çalışma programını aksattı. Bu nedenle IMF, fazla detaya girmeden, Şubat ayında gelmek üzere Ankara'dan hemen ayrılmayı planlıyor. IMF'nin, daha şimdiden bütçe içi harcama kısıcı tedbirlerle yetinmediği, ek gelir önlemleri üzerinde durduğu biliniyor. Seçim öncesi, faiz dışı harcamalara yeni sınırlamalar getirileceği söyleniyor. Hükümet kanadı ise "Yıl içindeki gelişmelere bir bakalım, ona göre konuşuruz" havası yayıyor. 2004 sonunda bile IMF'siz yola devam edilmesi düşünülmüyor.

Umut bağlanan gelirler
Ak Parti kadroları, alternatif gelirlere de umut bağlamış durumda. Bu arzu, Finansman Programı'na da yansıyor. Arap sermayesine, belli mülklerin kira gelirlerine endeksli kağıt satışı hedefleniyor. 30 yıllık son tahvil ihracına gelen rekor teklif de bakanları cesaretlendiriyor.

"2004'te, piyasa dikkate alınarak, 2005'e ait dış finansmanın bir bölümünün öne alınacağı" mesajı veriliyor. Stand By sonrasında IMF ile kredi geri ödeme takvimini rahatlatacak borç yeniden yapılandırılması seçeneği yedekte tutuluyor. Kaçak katlara af formülü yazılıyor. 8.5 milyar dolarlık ABD Kredisi'ndeki siyasi şartların kaldırılması için Bush'tan ricada bulunulması öneriliyor. Bakan Babacan ise "Kredideki şartlar kolay kolay değişmez" diyerek gerçekçi bir tavır takınıyor. Tekel, Tüpraş, Telekom özelleştirmeleri de yabana atılmıyor.

Sözün özü...
Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin, IMF'yle buluşmasının hemen ardından "Popülizme ihtiyacımız yok" dedi. Şahin, IMF'de, önceki iktidarlardan kalan kaygıların bulunduğunu söyledi. "Düşünülmeyen harcamalara başladınız" diyen Moghadam'a, "Ekonomik dengeleri bozacak hiçbir uygulamamız olmayacak" güvencesi verdi. Bakan böyle dese de... Eskiden, kaynağını bulduktan sonra harcama mesele değildi. Oysa enflasyonun düştüğü ortamda kaynağı bulunsa bile plansız harcama, mali disiplinin bozulacağı izlenimi yarattı mı, bir yıllık kazanım bir günde gidebilir. Aman dikkat!