kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Bir de sorunları çözülseydi borsa uçup giderdi

Türkiye ekonomisine halka arzlar ve sermaye artırımları yoluyla 23.5 milyar dolar kaynak yaratmış. İstanbul Borsası 19. faaliyet yılına girdi. 26 Aralık 1985'te açılan İMKB, 18 yılda şirketlere aktardığı bu kaynak yanında 1999'dan beri kamuya 1 milyar dolar, milli eğitime de 200 milyon dolarlık katkı yaptı. İMKB'nin yaptığı bu katkı özellikle ilk yıllardaki hamlelerin bir sonucu.

* Bitişikteki grafikten izlenebileceği gibi, İMKB'nin temettü verimi ilk yıllarda yüksek, son yıllarda ise en düşük düzeyinde. Yüksek temettü verimi ve uygun fiyat kazanç oranı, İMKB'nin yeni bir yatırım arenası olarak ortaya çıkması sonucu tasarruf sahipleri hisse senedine yöneldi. 1987 çıkışının ardından 1990 patlaması bunun bir sonucuydu.

* 1990 patlaması hem aracı kurum ve yatırımcı sayısını hem işlem hacmi ve halka arzları patlattı. 1993 çıkışı 90 patlamasının bir devamı niteliğinde gerçekleşti.

n Ancak 1990'lı yıllarda kamu açıklarının büyümesi, bu açıkların iç borçlanmayla finanse edilmesinin yarattığı reel yüksek faizler, hisse senedinin karşısına en büyük rakip olarak dikildi. Reel faizler diğer yatırım araçlarını piyasadan dışladı.

* Enflasyonun 1990'lı yıllarda yükselmesi şirketlerin sermayelerini eritti. Şirketlerin yüklü sermaye artırımlarına gitmesi temettülerin fazlasıyla geri alınması sonucunu doğurdu.

* 1998 Rusya krizi ve ardından deprem, 2001 krizi ile eklenince ekonomi ve şirketler ardı ardına büyük depremler yaşadı. Reel faizler daha yükseldi, şirketlerin satışları ve karları azaldı. Borsa daha spekülatif bir yapıya doğru kaydı. Bunda kurumsal yatırımcı eksikliğinin de etkisi var.

* Çifte seansa geçilmesi, günlük fiyat değişiminin yüzde 20'ye çıkarılması, işlemlerin elektronik hale getirilmesi karların azaldığı, kurumsal yatırımcıların etkin olmadığı, aracıların büyük bir kar baskısı altına girdiği 1994 sonrasına denk gelince, borsada spekülasyonu ve manipülasyona artırdı. Bu tür eğilimler arttıkça, aracı kurumlar battıkça, piyasaya güven azaldı, halk borsadan uzaklaştı.

* 2001 krizi ile İstanbul Borsası yaygın biçimde şirket batışları ile karşılaştı. Aracılar batarken müşteri emanetlerini gaspettikleri için bir büyük güvensizlik kaynağı oluşturdu. Bu kez bankalara el konulurken halka açık hisseler müsadere edildi. Bankaların halka açık iştirakleri de aynı sonuçla karşılaştı. Borsada işlemleri durdurulan 41 şirkette toplam 750 milyon dolarlık yatırımcı mağduriyeti oluştu. Bunun 550 milyon doları müsadere edilen hisselerden kaynaklandı.

* Şirketler krizin etkilerini üzerinden atmaya başladı. Artık temettü dağıtacak duruma geldiler. Enflasyon da tek haneli rakamlara doğru iniyor. İç borçlanma ve reel faizler düşüyor. Makro ortam borsadan yana.

* Bir de sistem riskine önlem alınsa ve sistem reformuna gidilerek yatırımcı güveni geri getirilse, borsa geçmişteki performansını yakalayacak ve kaynak yaratma fonksiyonuna yeniden kavuşacak.

Sonuç- "Değişimlere karşı duruyoruz, onlar bizi yıkıncaya değin..." Bernard Shaw

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Dolarcıların büyük kaybı   / 31-12-2003
 İki kritik karar ve şansla Türkiye dünyada en hızlı büyüyen ekonomi   / 29-12-2003
 Bir de sorunları çözülseydi borsa uçup giderdi   / 26-12-2003
 Gerçek borsa patlaması yatırımcı güveniyle olur   / 23-12-2003
 Kıbrıs ve AB kırılma noktası ya sıçrama ya dibe çakılma   / 22-12-2003
 Yatırım yapacak başka borsa iş yapacak başka banka mı yok?   / 18-12-2003
 Eski temettü alışkanlığıyla yeni borsa dalgası yakalanmaz   / 17-12-2003
 Borsa çetesinden korunma taktikleri   / 16-12-2003
 AB heyecanı, temettü ve reform birleşirse, borsa 2004'te patlar   / 15-12-2003
 Stoklara üretim hız kesti büyümeyi ihracat sırtlıyor   / 12-12-2003
YAVUZ SEMERCİ
Hangi mafya ile ilişki kuralım?
Türkiye'den Rusya nasıl...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Ekonomiye yeni yılda yön verecek 10 gelişme
Beklenenden...
Ufuk Uras ‘aşkı' eşi ‘özgürlüğü’ seçti
ÖZGÜRLÜK ve Dayanışma Partisi Eski Genel Başkanı Ufuk Uras'ın...
Azrail aynı yerde pusuya yattı
Kalem almaya giden Merve Koç'a iki yıl önce kaza geçirip ayaklarının...
Meğer Tarkan'ın iki tane yeğeni varmış
Meğer Tarkan'ın iki tane yeğeni varmış
Tarkan'ın ağabeyi Hakan Tevetoğlu'nun evlilik dışı bir kızı ile bir...
NEFİSE'nin dişleri tellendi
NEFİSE'nin dişleri tellendi
Nefise Karatay, dişlerinin daha güzel görünmesi için epey acıya...
IMKB
E: 19,148 D:% 2.81
DOLAR
S: 1,395,000 D:% -0.71
EURO
S: 1,759,000 D:% -0.68
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Günaydın | Astroloji | Magazin | Sağlık |
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.