kapat
   
SABAH Gazetesi
 
  » Yazarlar
    Günün İçinden
    Ekonomi
    Gündem
    Siyaset
    Dünya
    Spor
    Hava Durumu
    Ana Sayfa
    Günaydın
    Televizyon
    Astroloji
    Magazin
    Sağlık
Günaydın
ATV
emedya.sabah.com.tr
Google
Google Arama
 
Abdurrahman Yildirim @ SABAH
 

Dolarcıların büyük kaybı

Önce devletten başlayalım. Ekonomi yönetiminin yıllık ortalama dolar kuru tahmini 1.770 bin liraydı. Mayıs ayında bu tahminini teyit etti. Temmuz ayında ise gelişmeler üzerine ortalama dolar kuru tahminini 1.537 bin liraya düşürdü, ekim ayında da 1.505 bin lira olarak sabitledi. Gerçekleşme muhtemelen bunun da altında olacak. Piyasanın yılbaşındaki dolar kuru beklentisi de tepe noktasındaydı. İlerleyen aylarda giderek düştü. Merkez Bankası'nın mali kesimde her ay iki kez olmak üzere 70-90 kişi arasında yaptığı Beklenti Anketi'ne göre, ocak ayının ilk yarısında beklentilerin ortalaması 2.085 bin liradan aralık ayında 1.450 bin liraya geriledi. Bugün son gün. Dünkü gerçekleşme 1.402 bin lira.

En büyük düşüş
- Doların 2003 yılındaki seyri hem ekonomi yönetiminin hem de bu işin profesyoneli finans çevrelerinin bütün tahminlerini yıktı. Bunda iki ana etken vardı. Biri serbest dalgalı kur ortamında Türkiye'ye kaynağı belirsiz 6 milyar dolara varan bir para girişi, diğeri de doların dış değerinin yüzde 20 düşmesiydi. Yıla 1.04 Euro değerinden giren dolar sene sonunda 1.25 Euro'ya indi. Dış değerindeki bu düşüş de içeriye yansıdı. Sonuçta dolar yıla 1. 644 bin liralık TCMB efektif satış kuru ile girdi, yılı 1.402 bin liradan bitiriyor. Yüzde 14.7'lik nominal bir kayıp var. Bunu yüzde 19.3'lük tüketici fiyat artışından arındırdığımızda yüzde 28.5'luk bir kayıpla karşı karşıya kalıyoruz. Şimdiye kadarki en büyük dolar düşüşü. Bitişikteki tablodan da görülebileceği gibi, doların şimdiye kadar TL karşısındaki en büyük düşüşü 1993 ve 2000 yıllarında yüzde 22-23 düzeyinde gerçekleşmişti.

Dövizin üçte ikisi dolar
- Hem yurtiçi hem yurtdışı koşulların birleşmesiyle dolarda meydana gelen rekor kaybın geçen yılki yüzde 21.5'lik reel zararın üstüne gelmesi daha da dikkat çekici. Dolar Türkiye'de ilk kez iki yıl üst üste yüksek kayıplarla karşılaşıyor. Bu da parasını dolarda tutanlar için büyük servet aşınması anlamına geliyor. Yüzde 50'ye yaklaşan bir kaybın 2001 devalüasyonunun ardından yaşanması, DTH sahiplerinin durumunu kısmen hafifletiyor. 48.5 milyar dolarlık DTH'nın 32.5 milyar dolarlık kısmını bizzat dolar hesapları oluşturuyor. Euro cinsi DTH miktarı yaklaşık 13 milyar dolarda kalıyor. Dolayısıyla doların düşüşü DTH sahiplerinin üçte ikisini doğrudan etkiliyor.

DTH'lar artıyor
- Bu kayba karşılık döviz tevdiat hesaplarında herhangi bir çözülme yok. Son 20 yıllık süreçte sadece bir yıl, o da 1988'de DTH'larda küçük bir azalma istisna olarak kalmış. Bitişikteki tablodan izlenebileceği gibi, 2003 yılında yurtiçi yerleşiklerin DTH'ları yüzde 9.2 düzeyinde artarak 50 milyar dolara dayandı.

Çözülme olur mu?
- Buna karşılık hükümet 2004 yılından itibaren DTH'ların stopajını (vergisini) dün TL mevduatlara göre daha fazla artırdığını açıkladı ve dövizden TL'ye geçmeyi teşvik etti. Ancak bunun sonuç verip vermeyeceği şüpheli. Çünkü 2000 sonrasında dünyada faiz oranlarının düşmesine paralel Türkiye'de de DTH'ların faizleri yaklaşık yarı yarıya inmesine, enflasyon düşmesine, TL'nin yüksek reel faizine karşılık henüz dövizde ciddi bir çözülme yaratılabilmiş değil. Galiba ekonomideki iyileşme ve enflasyonun düştüğü düzey henüz DTH sahiplerini ikna edebilmiş değil. Dövizden TL'ye geçmek, sanayinin yeni yatırım yapması gibi, ekonominin en zor konularından biri. DTH sahiplerinin haklı çıkıp çıkmayacağını zaman gösterecek.

Sonuç- "Talih, vermediğini geri alamaz" Seneca

YAZARIN ÖNCEKİ YAZILARI
 Dolarcıların büyük kaybı   / 31-12-2003
 İki kritik karar ve şansla Türkiye dünyada en hızlı büyüyen ekonomi   / 29-12-2003
 Bir de sorunları çözülseydi borsa uçup giderdi   / 26-12-2003
 Gerçek borsa patlaması yatırımcı güveniyle olur   / 23-12-2003
 Kıbrıs ve AB kırılma noktası ya sıçrama ya dibe çakılma   / 22-12-2003
 Yatırım yapacak başka borsa iş yapacak başka banka mı yok?   / 18-12-2003
 Eski temettü alışkanlığıyla yeni borsa dalgası yakalanmaz   / 17-12-2003
 Borsa çetesinden korunma taktikleri   / 16-12-2003
 AB heyecanı, temettü ve reform birleşirse, borsa 2004'te patlar   / 15-12-2003
 Stoklara üretim hız kesti büyümeyi ihracat sırtlıyor   / 12-12-2003
YAVUZ SEMERCİ
Hangi mafya ile ilişki kuralım?
Türkiye'den Rusya nasıl...
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Ekonomiye yeni yılda yön verecek 10 gelişme
Beklenenden...
Ufuk Uras ‘aşkı' eşi ‘özgürlüğü’ seçti
ÖZGÜRLÜK ve Dayanışma Partisi Eski Genel Başkanı Ufuk Uras'ın...
Azrail aynı yerde pusuya yattı
Kalem almaya giden Merve Koç'a iki yıl önce kaza geçirip ayaklarının...
Meğer Tarkan'ın iki tane yeğeni varmış
Meğer Tarkan'ın iki tane yeğeni varmış
Tarkan'ın ağabeyi Hakan Tevetoğlu'nun evlilik dışı bir kızı ile bir...
NEFİSE'nin dişleri tellendi
NEFİSE'nin dişleri tellendi
Nefise Karatay, dişlerinin daha güzel görünmesi için epey acıya...
IMKB
E: 19,148 D:% 2.81
DOLAR
S: 1,395,000 D:% -0.71
EURO
S: 1,759,000 D:% -0.68
 
    Ana Sayfa | Günün İçinden | Yazarlar | Ekonomi | Gündem | Siyaset | Dünya | Televizyon
Spor | Hava Durumu | Günaydın | Astroloji | Magazin | Sağlık |
   
    Copyright © 2003, 2004 - Tüm hakları saklıdır.
MERKEZ GAZETE DERGİ BASIM YAYINCILIK SANAYİ VE TİCARET A.Ş.