|
 |
|
ABDURRAHMAN YILDIRIM
Özelleştirmede icraat için amaç ve kurallar belirlenmeli
Önce Petkim'i, ardından da Tekel'in özelleştirilme ihalesini iptal ettik. Bu gidişle Tüpraş'a umut bağlanabilir mi, bilmiyorum. Zaten konjonktür de buna uygun değil. 2000 yılı sonrasında hem Türkiye'de hem de dünyada sermaye piyasaları çöktü, şirket satın almalar moda olmaktan çıktı. Özelleştirmeler büyük ivme kaybetti.
* Tekel ne olacak?- Tekel'in yeniden satışında kaybedilecek sürenin nelere mal olacağını anlamak için yandaki tabloya bakmak yeterli. Burada ay bazında pazar payları var. Tekel'in pazarını nasıl kaybettiği görülüyor. Şimdi Tekel elindeki yüzde 54'lük pazarı nasıl koruyacak? Bu pazarı ne zamana kadar koruyacak? Yarın öbür gün Samsun ve Maltepe sigarasının benzerleri üretilir ve elindeki markalar da alınırsa ne yapacak? Diğer KİT'lerin yatırımları dururken Tekel yatırım atılımına mı girecek? Girmezse daha düşük pazar payına daha yüksek fiyatı nasıl bulacağız ve Tekel'i nasıl özelleştireceğiz?
* Yabancıya itibar- Tekel konusunda kamuoyuna yansımış herhangi bir gelir tablosu veya bilanço yok. Ne kadar kar ettiği ve nasıl kar ettiğini bilmiyoruz. Tekel halka açık bir kuruluş da değil. Ancak sanki bilançosu ortalıkta dolaşıyormuş gibi, iki Amerikan yatırım bankası değerleme yaptı, 2.5-3 milyar dolarlık rakam buldular. Biz de buna itibar ettik. Tekel'in ihalesinde yabancı sigara üreticilerinin düşük teklif verdiğine yine yabancı kuruluşların raporlarından kanaat getirdik. Yabancıların tekliflerini çok düşük bulduk, bizi yanıttıklarını düşündük ama yabancıların raporlarını hiç iskonto etmedik, doğru kabul etttik.
* İçki bölümünde durum- Halbuki aynı sorguyu içki bölümü için hiç yapmadık. Hem içki hem sigarada yapılan cironun dörtte üçü vergiye gidiyor. Tekel ürünlerinde vergi oranı yüzde 75. Dolayısıyla net ciro üzerinden gidersek 180 milyon dolarlık içki cirosuna karşılık 292 milyon dolarlık teklife evet denildi. Tartışma bile yapılmadı. Sigara bölümünde 650 milyon dolarlık net ciroya 1.150 milyon dolarlık teklif çok düşük bulundu.
Her iki tarafta da çalışanların tazminatları ve vergi borçları devlete ait olacak. Yani şirketler temiz satılıyor.
* Özelleştirmeyi istemiyoruz- Son örnekler de bir gerçeği ortaya koyuyor. Biz özelleştirmeyi gerçekte istemiyoruz.
* Çünkü biz KİT'leri bir istihdam deposu olarak gördük ve büyük ölçüde öyle kullandık. İstihdam sorununu çözemediğimiz için KİT'lere yüklediğimiz bu misyon da bitmiş değil. Kısaca vatandaş özelleştirmenin yanında değil.
* KİT'leri siyasetçilerin etkinlik alanı, ticaret alanı, siyaset yapma tarlası olarak kullandık. Siyaseti yeniden yapılandıramadığımız için bu eğilim ve baskı da kırılmış değil.
* KİT'ler bürokrasinin de en büyük etkinlik alanlarından biri. Varlık nedeni.
1987 yılında başlanmasına karşılık neden bugüne kadar becerilemediğinin yanıtı herhalde burada. İş yapıyor gibi görünmek ama bir şey yapmamakla 15 yılı geçirdik.
* Niyeti ve kuralları belirle- Özelleştirmeyi hala bir gelir kapısı olarak görüyoruz. Halbuki Türkiye'de üzerine para verilecek KİT'ler de çıkabilir. Diğer ülkeler bunu da yaptı.
Bu işi yapacaksak önce kurallarını sağlam koyalım. Bir kuruluşun başındaki kişi o kuruluşu özelleştiremez. Bu, çıkarına ters olur. Koyduğumuz kuralları da ikide bir değiştirmeyelim. Amacımızı doğru şekilde ortaya koyalım. Tek hedef devlete gelir sağlamaksa o başka, en karlıları satıp bitirelim. Yok ekonomiye kazandırmaksa o zaman fiyata neden bu kadar takılıp kalıyoruz ki.
* Sonuç-"Alışmış kursak bulamacını ister" Türk Atasözü
Mesajlarınız için:
ayildirim@sabah.com.tr
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
