|
 |
|
MUHARREM SARIKAYA
Seçilmişlere devir
On yıllardır üzerinde tartışılan merkezi idarenin yetkilerinin yerel yönetimlere devri hükümetin yarın TBMM'ye sunacağı Kamu Yönetimi Temel Kanunu'nun yasalaşması halinde gerçekleşecek.
Üzerinde uzun süredir tartışılan, birkaç kez değişikliğe uğrayan yasa tasarısı, devletin çalışma sistemini tamamen değiştiriyor. Yasa yerel yönetimlere büyük yetkiler devrederken, kamuya ait il teşkilatlarını da tamamen kaldırıyor, belediyelere ve il özel idarelerine devrediyor.
Bir anlamda belediye başkanlarını, birer başbakan haline getiriyor.Tasarı üzerinde birçok noktada TBMM'ye sunulması ile büyük tartışmaların yaşanacağını bugünden söyleyebiliriz. Nitekim, Cumhurbaşkanı ve Genelkurmay Başkanlığı'nın itirazları üzerine tasarının okulların belediyelere devredilmesi, Dışişleri Bakanlığı ve TİKA dışında hiçbir kurumun yurt dışı temsilciliği açmamasına ilişkin maddelerinde bazı törpülemeler yapıldı.
Genelkurmay Başkanlığı'nın da kendi kanunu içinde kalması öngörüldü. Yasanın en önemli özelliği, atanmışların yetkilerinin, seçilmişlere devredilmesiyle ortaya çıkıyor.
Devletin birçok işi mahalli idarelere verilirken, yerel yönetimlere devredilen hizmetlerin de üniversitelere, noterlere, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, daha da önemlisi özel sektöre devredilmesine olanak sağlanıyor. Hükümet, elindeki yetkileri devretmekle kalmıyor, bakanlık sayısında da önemli ölçüde indirime gidiyor.
Geçmişte, "Bu kadar da çok olur mu?" eleştirilerine uğrayan devlet bakanlıklarının sayısı 8 ile sınırlandırılıyor. Bunun en fazla üçünün Başbakan Yardımcısı olabileceği hükmü getiriliyor.
Aralarında Adalet, Dışişleri, Tarım, Ulaştırma, Kültür ve Tanıtım da olmak üzere 11 bakanlığın taşra teşkilatları kapatılıyor. Bunlar kadrolarıyla birlikte yerel yönetimlere devrediliyor. Bakanlıklar dilediklerinde bazı yatırımlarını mahalli idareler eliyle yaptırabilecek.
Sadece ulusal nitelikteki görev ve hizmetler merkezi idarenin elinde tutuluyor. Yasa ile ilk kez bakanlıklarda "Strateji Geliştirme Kurulu" da oluşturuluyor. Başkanlık olarak örgütlenecek strateji kurullarının görevi ise bakanlığın icraatlarının politikasının ve planlamasının yanı sıra personelin performans sonuçlarının değerlendirilmesi olarak da tanımlanıyor.
Müşavirlere tırpan
Yasanın önemli bir maddesi de birçok bakanlıkta kızağa çekme yeri veya torpilli atanma makamı haline gelen bakanlık müşavirliklerine ilişkin. Tasarı ile bakanlık müşavirliğinin sayısı 20 ile sınırlandırılıyor.
Başbakanlıktaki müfettiş sayısının bir zamanlar 400 civarında olduğu anımsandığında Yasa ile önemli bir adım da atılmış olunuyor.
TeftiÅŸ sistemine neÅŸter
Yasanın en çok tartışılan bölümü ise "Denetim" başlığını taşıyor. Başarıları kopardığı kelle sayısı ile ölçülen, yetkisi olan ancak bundan dolayı hiçbir sorumluluğu bulunmayan, siyasi otoritenin isteğine göre hareket eder hale gelen teftiş kurulları kapatılıyor.
Hatta, Başbakanlığa bağlı Yüksek Denetleme Kurulu kaldırılıyor, kadroları Sayıştay'a devrediliyor.
Teftiş işi de tamamen Sayıştay'a devrediliyor. Sayıştay'a bunun için bölge teşkilatı kurma hakkı tanınıyor.
Halk denetçisi geliyor
Yasanın bir diğer yeniliği de "Halk denetçileri" kurumunu getiriyor olması. Mahalli idereler içinde görev yapacak olan "Halk Denetçileri"nin görevi, idarenin vatandaşa karşı yaptığı haksız uygulamalara karşı akil adamlık görevini üstlenmesi olarak tanımlanabilir. İdarenin yaptığı işlem ve eylemlerin hukuka uygun olup olmadığını değerlendirmek, gerçek ve tüzel kişiler ile idare arasındaki anlaşmazlıkların çözümüne yardımcı olacak Halk denetçileri geniş yetkilerle de donatılıyor.
Bundan böyle idarenin yapmış olduğu haksız bir uygulamanın sonuçlanması için yıllarca mahkeme kapılarında sürünme dönemi kapatılıyor. Yasanın geçici maddeleri ile de İstanbul'a ayrı bir statü getiriliyor.
Kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün araç ve gereçleri İstanbul dışındaki tüm illerde il özel idarelerinin emrine veriliyor. İstanbul'da ise bu araç ve gereçler ile Köy Hizmetleri'nin personeli Büyükşehir Belediyesi'ne teslim ediliyor.
Yıllardır "merkezi sistem çöktü, yerel yönetimler güçlendirilmeli" denilen ancak bir adım atılamayan merkezi idarenin yetkilerinin yerel yönetimlere devri yarın TBMM'ye sunulacak tasarının yasalaşması ile gerçekleşmiş olacak. Üzerinde birçok eleştiri yapılabilir, hatta devletin sisteminin değiştirilmek istendiği söylenebilir. Ancak tıkanan hatta bazen duran bir mekanizmanın, tekleyen bir halde de olsa çalışır hale getirileceği düşünüldüğünde önemli bir değişime imza attığı da görülüyor.
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
