|
 |
|
MEHMET ALTAN
Türkiye'ye üniversite lüks mü acaba?
Özgür düşüncenin toplumun gelişmesindeki rolünü fark edemeyen ülkelerde bilimin ve yazının ne kadar zor işler olduğunu yaşayarak öğreniyoruz.
Sanayileşmesini henüz tamamlayamamış bir tarım ülkesinde üniversite gibi insanoğlunun beyinsel çabalarının bütününü kapsaması gereken yerler, olmaları gereken noktaların çok uzaklarına demir atabiliyorlar. Askeri darbe zihniyeti ile cemaat ilişkileri arasında top gibi gidip gelen mekanlara üniversite demek mümkün mü?
****
Zaten Kara Kuvvetleri'nin talimatına uyularak yapılan üniversite açılış konuşmalarındaki zihniyet de neyin ne olduğunu gösteriyor.
Bazen hadis okuyan, bazen de Kubilay demagojisi yapan birinin akademik ehliyeti ne olabilir ki? Columbia Üniversitesi Rektörü Prof. Jonathan R. Cole'un geçen yıl açılış töreninde yaptığı ve tüm dünyada bir özgürlük manifestosu gibi kabul gören konuşmasına benzer bir konuşma beklenebilir mi?
"Akademik Özgürlük" başlıklı o konuşmada Columbia Üniversitesi Rektörü, 11 Eylül saldırısının ertesinde bilimsel kurumlara yönelik baskılara karşı akademik zihniyeti şöyle tanımlıyordu
"Fikir özgürlüğü olmazsa kalıplaşmış bilgiyi ve güncel dogmayı kabul etmeye mahkum oluruz. Bizim toplumumuzda entelektüellerin ve akademisyenlerin görevi kalıplaşmış bilgiyi, siyaseten doğru sayılanları ve entelektüel tembelliği zora koşmaktır; 'kanıt' ve 'gerçek' iddialarına, önyargılara ve kendileriyle diğerlerinin önyargı eğilimlerine kuşkuyla yaklaşmaktır.
Bilginin, görüşlerin ve anlayışın gelişmesinde fikir çatışmaları, eleştirinin susturulmasından ve egemen ideolojilerin körü körüne kabul edilmesinden daha yararlı."
Bizim rektörlerden bu tür konuşmalar beklenemezse, o zaman da sormak gerek. Yere ve zemine göre bilim adamlığı olur mu?
Olunmazsa, mevcutlar ne?
****
Yeni bir üniversite yasası hazırlamak o kadar zor bir iş değil...
Üniversitenin ne olup olmadığı, tartışma götürmeyecek kadar belli...
Üniversite özgürlüğü için ne iktidara geleceği çok aşikar olan AK Parti seçim öncesi oturup hazırlık yaptı ne de YÖK zihniyetindeki bugünkü mevcut yönetimler üniversitenin evrensel tarifine uygun üniversiteler yaratmaya yanaşıyor.
Yoksa, üniversite yasa tasarısı tartışmalarıyla "gafil" hakaretinin, "Kubilay" hamasetinin ne ilgisi var?
Şu andaki kimi üniversite yönetimleri, daha da tırmandırılmak istenen bir gerginliğin başlama vuruşunu yapmakla mı meşgul?
****
Sabancı Üniversitesi Rektörü Tosun Terzioğlu, Radikal'deki dünkü yazısında OECD'nin "üniversitenin kurumsal özerkliğini" belirleyen sekiz kriterini sayıyordu
1- Binaların ve tüm araç-gereçlerin mülkiyet hakkına sahip olma.
2- Kredi alabilme yetkisine sahip olma.
3- Bütçesini oluşturma ve öncelikleri doğrultusunda sarf edebilme.
4- Akademik yapısını ve ders programlarını belirleme.
5- Akademik personeli iÅŸe alma veya iÅŸine son verme.
6- Maaşları belirleme.
7- Üniversiteye alınacak yeni öğrenci sayısını saptama.
8- Öğrenim harcını belirleme.
Bu kriterlere göre OECD'nin yaptığı bir değerlendirmede Türkiye on üç ülke arasında sondan ikinciliğe oturmuş.
Bugünkü tartışmanın odağında bilim, bilimsel özgürlük gibi olması gereken konular yok...
Columbia Üniversitesi Rektörü'nün konuşması düzeyinde bir konuşmaya rastlanmayan, üniversitelerin idarenin devamı kabul edildiği, resmi ideolojinin kutsallaştırıldığı, siyasi iktidarların gerekli evrensel ölçütlere uygun hazırlıkları yapmadığı bir ülkede belki de bundan fazlasını beklemek abes..
Özgür düşüncenin toplumsal gelişmenin mekanizması olarak benimsenmediği yerlerde bilimin ve yazının güç olduğunu epeydir düşünüyordum ama son tartışmaların düzeyi ve içeriği üniversitelerin lüks olup olmadığını da sordurdu..
Türkiye'ye üniversite lüks mü acaba?
Haberleri gazete sayfası görüntüsünde okumak için
SABAH e-Medya"ya
tıklayın
|
|
|
|
