Win-Türkçe
ASCII

GÜVENSİZLİK PROBLEM OLDU
Hafta başı itibarıyla dolar 1 milyon 400 bin liraya tırmandığında Merkez Bankası'nın müdahale edeceği beklentisi vardı. Ancak bu beklentinin karşılanmaması, sığ işlem hacmine rağmen satıcının gelmemesi doların değer kazanmasına yol açtı. Hazine ihalesinde faizlerin yükselmesi moralleri iyice bozdu.

Ortada bir güven sorunu mu var, yoksa kamuoyunun bilmediği ya da yorumlayamadığı göstergeler neticesinde mi döviz, faiz, borsa cephesinde tüm ekonomik dengeleri altüst edecek bir yükseliş trendi yaşanıyor? Bu sorunun yanıtını temel ekonomik göstergeler veriyor aslında:

ENFLASYON DÜŞÜYOR
Krizin patlamasının ardından Nisan ayında 21 yılın en yüksek enflasyon rakamına ulaşan Türkiye'de son iki aydır enflasyonda düşüş süreci girdi. Nisan ayında TEFE aylık yüzde 14.4, yıllık bazda ise yüzde 50'lerde olan enflasyon rakamı, Temmuz ayında aylık bazda 3.3'e düştü.

En son açıklanan Mayıs ayı verilerine göre dış ticaret açığı yüzde 44 oranında azaldı. Geçen yıl yüzde 57 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 74'e yükseldi. 2000 yılı ilk beş ayında 20.5 milyar dolar ithalat, 11.4 milyar dolar ihracat yapılmıştı. Bu yıl aynı dönemde ise ithalat 17.1 milyar dolara düştü. İhracat ise 12.6 milyar dolara yükseldi.

TURİZMDEN DÖVİZ YAĞIYOR
Sadece Antalya'ya 3 milyon turist gelirken, ilk altı ayda turizm gelirleri 3.3 milyar doları buldu. Ancak burada asıl net girişin Eylül'den sonra olması bekleniyor. 2001 yılı için en az 10 milyar dolarlık bir turizm geliri bekleniyor. Önceki yıla göre önemli bir artış gerçekleşiyor.

FAİZ DIŞI FAZLA UMUT VERİCİ
2000 yılında bütçe açığı 8 katrilyon lira, faiz dışı bütçe fazlası ise 4.8 katrilyon lira idi. Bu sene ise aynı dönemde bütçe açığı yine 8 katrilyon, faiz dışı bütçe fazlası ise 7.6 katrilyon gibi bir seviyeye çıktı.

DÖVİZ PROPLEMİ YOK
Döviz açısından en önemli gösterge olan ödemeler dengesinde geçen yıl 4.2 milyar dolar açık vardı. Başka bir deyişle Türkiye'nin döviz bulması gerekiyordu. Bu sene ise açık kapandığı gibi 319 milyon dolarda fazla var. Türkiye'yi yakından takip eden IMF, Dünya Bankası raporların da bu göstergeler ekonomik krizden çıkış için iyi bir sinyal olarak yorumlanıyor. Buna rağmen neden döviz fiyatları ve faizler artıyor?

Öncelikte piyasalarda işlemler çok dar. Günlük 40-50 milyon dolarlık döviz talebi bile fiyatları yukarı çıkarıyor. Bir başka gelişme ise "ne olur ne olmaz" görüşüyle elinde döviz tutan kurumlar TL'ye dönmek istemiyor. Yatırımcı ise "eğer dolar 14 günde yüzde 11 kazandırdıysa, neden yüzde 6 net getirisi olan bono piyasasına gireyim. Döviz de durmak daha kârlı " diyecek noktaya geldi.

IMF: TÜRKİYE DOĞRU YOLDA
IMF Avrupa Direktörü Michael Deppler güçlü ekonomik göstergelere piyasaların güvenle bakmasının 'an meselesi' olduğunu belirtti. Deppler, Financial Times'ta yayınlanan makalesinde, Türkiye'nin uygulamakta olduğu ekonomik programın 'yolunda' olduğunu dile getirerek, "sonbaharda enflasyon hedeflemesine geçilmesi durumunda Merkez Bankası bağımsız hareket edebilecek ve bu durum da enflasyonun hızının kesilmesine yardım edecek" dedi.

FİTCH: TL'YE GÜVENİLMİYOR
Türkiye'nin uzun vadeli döviz cinsinden kredi notunu B+'dan B'ye, düşüren uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch ise bugün yaşanan gelişmeleri özetleyen şu açıklamayı yaptı: "IMF ve Dünya Bankası'ndan mali desteğin artmasına rağmen, yatırımcılar ve kamuoyunun, kamu maliyesi ve Türk Lirası'nın sürdürülebilirliğine güveni henüz sağlanmadı."

Para otoriteleri: Müdahale dönemi bitti

HAZİNE
"Pİyasa aktif müdahale edecek bir otoritenin varlığını ısrarla görmek istiyor. Türkiye, dövizin en bol olduğu aylarda, döviz fiyatlarında yükselişi yaşıyor. Vadesi gelen TL hesapları dövize dönüyor. Dövizde küçük küçük yükseliş, güvensizliği daha da körüklüyor. Dövizin değeri artıkça, TL için Hazine'nin daha fazla maliyete katlanması gerekiyor. Oysa gerek faizde gerekse kurda gelinen nokta, Ağustos ayı için öngörülenin üstünde. İlk beş ayda ülkeden net 5.9 milyar dolar döviz çıkışı oldu.

MERKEZ BANKASI
"PolitİkalarImIz çok açık. Piyasa, Merkez Bankası'nı büyük ağabey gibi görmeye alışmış ve kendi içinde alım-satım mekanizması kurmakta isteksiz davranıyor. Merkez Bankası, kura istikrar kazandıracak adımları, enflasyon hedeflemesine paralel olarak gerçekleştirecek. Ancak bunun için faizlerin düşmesi, güven ortamının gelişmesi, ekonomide öngörülebilirliğin arttırılması gerekiyor. Yavaş yavaş sokaktaki insan da dövizdeki harekete katılıyor. Bu nedenle toplumsal uzlaşma şart."

Alternatifbank/Erdinç Moğul: "Piyasalar Teksas'a döndü"
"İki haftadır otorite kendini göstermedi. Merkez Bankası ve büyük bankalar artık döviz piyasasında kotasyon girmiyorlar. Ben bugünkü gelişmelere de bakarak piyasaları Teksas'a benzetiyorum. Otorite olmayınca yeniden bir ajitasyon söz konusu. Burada Merkez Bankası'nın güçlü bir şekilde kendini hissettirmesi lazım. Oysa Merkez piyasanın ateşinin kendiliğinden düşmesini bekliyor ki, bu şu an için mümkün değil. Para piyasalarına bakıldığında en uzun vadenin bir hafta olduğunu görüyorsunuz. Piyasaların TL'ye güvenmesi ve bono ve faizden de para kazandığını görmesi lazım. Doğrusu ben bugünkü ihalenin sonuçlarını oldukça riskli görüyorum."

OKAN MÜDERRİSOĞLU