Repo vergisine yargı freni!

Danıştay repo ve ters repo işlemlerine bağlı olarak yapılması istenen değerleme uygulaması ve buna bağlı vergileme konusunda "yürütmeyi durdurma" kararı verdi. Türkiye Bankalar Birliği'nin açtığı dava üzerine verilen bu karar, özellikle 2000 yılının ilk 6 ayı için verilecek "geçici vergi" beyannamelerinde bildirilerek kazancı ve alınması düşünülen 100 trilyonun üzerindeki vergiyi yakından ilgilendiriyor. Karar ayrıca, 31 Aralık 1999 itibariyle yapılan değerleme işlemine bağlı olarak 15 Şubat 2000'de "ödenen geçici vergiyi" ve Nisan 2000'de hesaplanan "kurumlar vergisi" üzerinden Temmuz ve Ekim 2000'de ödenecek kurumlar vergisi taksitlerini de yakından ilgilendiriyor. Bu yönüyle olayın mali portresi, vergi geliri kaybı ve vergi iadesi anlamında, birkaç yüz trilyon liranın üzerinde.

Danıştay'ın kararı, ana hatlarıyla şu şekilde;
* Menkul kıymetlerin, geri alma taahhüdü ile satım ve geri satma taahhüdü ile alım işleri, Sermaye Piyasası Kanunu'nun verdiği yetkiye dayanılarak, tebliğle düzenlenmiştir.

* Sözkonusu tebliğde, repo işleminde, menkul kıymetin mülkiyetinin alıcıya geçeceği ve getirilerinin de alıcıya ait olacağı belirtilmiştir. Ters repo işlemi ile menkul kıymet alımında ise, menkul kıymetin mülkiyetinin yetkili kuruluşa geçeceği ve getirilerinin de, yetkili kuruluşa ait olacağı, vade tarihinde menkul kıymetin mülkiyeti kararlaştırılan bedelin ödenmesi ile tekrar karşı tarafa geçeceği açıklanmıştır.

* Repo ve ters repo işlemi hangi amaçla yapılırsa yapılsın, hukuki açıdan, bir menkul kıymet alım-satımı sonucu, mülkiyeti kararlaştırılan bedelin ödenmesi ile tekrar karşı tarafa geçeceği açıklanmış bulunmaktadır.

* Bu anlamda, Vergi Usul Kanunu'nun 279. maddesine göre, sözkonusu menkul kıymetlerin değerlemeye tabi tutulabilmesi için, iktisadi işletmeye dahil edilmiş olması gerekmektedir. Oysa böyle bir durum sözkonusu değildir.

* Sonuç olarak, mülkiyeti bankada bulunmayan, kıymetin değerleme hükümleri çerçevesinde, varlık içinde sayılarak, VUK'nun hükümlerine tabi tutulması mümkün değildir.

Şimdi ne olacak?
* Maliye'nin tebliğine göre hareket eden mükellefler, 15 Şubat 2000'de geçici vergi, Nisan 2000'de de, kurumlar vergisinin birinci taksitini ödediler. Temmuz ve Ekim 2000'de de, diğer taksitleri ödemeleri gerekiyordu.

* Danıştay'ın şu andaki kararı "yürütmeyi durdurma" ile ilgili karar. Ardından kesin kararı da, yine aynı daire verecek.

* Özellikle bankalar, yürütmeyi durdurma kararını dayanak alıp, repo konusu menkul kıymetlerin vergisiyle ilgili 2. ve 3. taksitleri ödemeyebilirler.

* 2000 yılı ilk 6 ayının geçici vergi beyannamesi 15 Ağustos 2000'de verilirken, Danıştay'ın kararı doğrultusunda, repo konusu kıymetler, VUK'nun 279. maddesine göre değerlemeye tabi tutulmadan, kazanç tespiti ve beyanı yoluna gidilebilir.