Türkiye, uzun yýllardýr ilk kez doðru dürüst bir Cumhurbaþkaný seçimi yaþýyor. Ýlk tur oylamanýn manzarasý ve sonuçlarý, son derece saðlýklý bir tabloyu ortaya koyuyor.
Cumhurbaþkanlýðý seçim süreci, TBMM'ye yýllardýr hükmeden ve bu yüzden TBMM'nin itibarýnýn, kamuoyu nezdinde taržmâr olmasýna yol açan "liderler sultasý"ný çatlatmýþtýr.
Bu olgu, kendisini Süleyman Demirel'in süresini uzatma oylamasý sýrasýnda belli etmiþti. Eðer "liderler sultasý" hükmünü sürdürüyor olsaydý, Türkiye, Demirel'e 5+5 formülüyle yýllar boyu daha katlanmak zorunda kalacaktý. Parlâmento, parti liderleri arasýnda bir "kapalý av alaný"na dönüþecekti. Garip bir yönetim hiyerarþisi, böylece iyiden iyiye konsolide olmuþ olacaktý.
Öyle bir mekanizma ki, Süleyman Demirel, Cumhurbaþkaný ve dolayýsýyla MGK toplantýlarýnýn baþkaný sýfatýný, MGK adýna sözcülük ve koordinatörlük derecesine indirgemiþti. "Anayasa"ya göre, MGK kararlarý "hükümet tarafýndan öncelikle ele alýnýr" idi. Bunun sonucunda, MGK üyesi Baþbakan, koalisyon ortaklarýna, MGK kararlarýný geçirtiyor ve bir kademe ötede, MGK'dan süzülen kararlar, "liderler sultasý" aracýlýðýyla, TBMM'nin "noterlik mührü" kullanýlarak kanun haline geliyordu.
Cumhurbaþkanlýðý seçim süreci, TBMM'nin kendisine sahip çýkmasýnýn hikâyesidir. Süleyman Demirel'in süresinin uzatýlmasý konusunda, liderlerini dinlemeyen TBMM üyeleri; þimdi de Cumhurbaþkanlýðý seçiminde, seçimi gayet kalabalýk ve zengin bir adaylar çekiþmesi haline dönüþtürmüþlerdir.
Ahmet Necdet Sezer'in adaylýðý, beþ parti liderinin ortak giriþimiyle gerçekleþmiþ ise de, bu beþ partiden herbirinden Cumhurbaþkanlýðý adaylarý kendi iradeleri ile ortaya atýlmýþlar ve belirli ölçülerde milletvekillerinden destek görmüþlerdir.
Eðer Ahmet Necdet Sezer, Cumhurbaþkanlýðý'na seçilirse, bir yarýþýn sonucunda seçilmiþ olacaktýr ve Çankaya'ya daha saðlýklý bir süreç ve TBMM'nin iradesi sonucunda týrmanmýþ sayýlacaktýr. Ýlk turda seçilmiþ olsaydý, TBMM'den ziyade "liderler sultasý konsansüsü"nü temsil edecekti. Oysa, bundan sonra, TBMM'deki uzlaþmayý yansýtacaktýr.
Sezer'e en yakýn oy, Nevzat Yalçýntaþ'a ait: 61... Arada 220 fark var. Çarpýcý fark... Ancak, Yalçýntaþ, Sadi Somuncuoðlu (58), Yýldýrým Akbulut (56) ve Doðan Güreþ (35) ve diðerleri, TBMM'nin yüzde 40'a yakýnýnýn her þeye raðmen "liderler sultasý"ný takmadýðýný ortaya koymaktadýr. Hele Sadi Somuncuoðlu'nun yüzkýzartýcý "töre terörü"ne raðmen 58 oy almasý gayet ilginçtir.
Bundan bir ay, hatta iki hafta öncesi ile karþýlaþtýrýldýðýnda, Bülent Ecevit olsun, Devlet Bahçeli olsun (özellikle son töre terörünün ardýndan) ve Mesut Yýlmaz olsun; daha zayýflamýþlardýr. Tansu Çiller hakeza. Fazilet Partisi, bir büyük kongre arefesinde. Eðer, yönetim deðiþikliði yapmayý becerebilirlerse, Cumhurbaþkanlýðý seçimi, Türkiye'nin en büyük partisinde de yenilenmeyi ifade edecektir.
Bütün göstergeler, TBMM'nin kendisine geldiðini ve ülkenin yasama kurumu olarak artýk ön almaya ehil halde kendisini gördüðü ifade ediyor. "28 Þubat denklemi" artýk bozulmuþtur ve MGK-Hükümet-TBMM þeklindeki "dikey mekanizmasý"nýn, bugüne kadar olduðu biçimiyle çalýþtýrýlabilmesi artýk mümkün olamayacaktýr.
Tam bu noktada -eðer seçilirse- Sezer'in rolü de özel bir anlam kazanýyor. Sezer, esas olarak, DSP-Fazilet uzlaþmasýnýn omurgasýnda Çankaya'ya taþýnacaktýr. "hükümetin Cumhurbaþkaný" olmayacaðý ve TBMM'nin uzlaþmasýný yansýtacaðý için, MGK'ya baþkanlýk fonksiyonu da farklý olmak zorundadýr ve TBMM'yi MGK'nýn altýna alamaz. Tersine, MGK'yý TBMM'nin altýna almasý ve bir hukuk adamý olarak, Türkiye'nin Avrupa yolunu týkayacak bu "hukuk garabeti"ne bir çekidüzen vermek zorunda bulunacaktýr.
Sadece Cumhurbaþkaný seçilmiyor; TBMM, itibarýný geri alýyor...
