İLK TUR TEST
Paket, ilk olarak 23 Mart günü Anayasa Komisyonu'nda ele alınacak. Komisyon, Anayasa'nın 101., 69. ve 86. maddelerine ilişkin ayrı ayrı imzaya açılan değişiklik tekliflerini birleştirecek ve aynı gün görüşmeleri tamamlayacak. Üçlü pakete imza veren Hükümet ortakları, uzun bayram tatili nedeniyle Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin takvimin sıkışmasını da dikkate alarak, tekliflerin süratle görüşülmesini istiyor. Bu nedenle komisyonun paketi kabul ettikten sonra "Genel Kurul'da öncelikle görüşülmesi" yönünde karar alacağı bildiriliyor.

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Ertuğrul Yalçınbayır, komisyonda görüşüldükten sonra Anayasa değişikliğine ilişkin işleyecek süreci şöyle özetledi:

* TBMM bayram sonrası çalışmalarına başlarken Salı günü toplanacak Danışma Kurulu, hafta sonu da çalışılması yönünde bir karar alacak.

* 23 Mart günü Anayasa Komisyonu üç ayrı teklifi birleştirerek görüşecek ve aynı günün akşamı raporunu TBMM Başkanlığı'na sunacak. Rapor basılı hale getirildikten sonra Cuma günü milletvekillerine dağıtılacak. Komisyon, üçlü paketi "öncelikle görüşme" kaydıyla TBMM Genel Kurulu'na gönderecek.

* Danışma Kurulu, paketin öncelikle görüşülmesini karara bağlayacak ve görüşme tarihlerini belirleyecek.

* Anayasa değişiklikleri Meclis'te iki kez oylanıyor. Danışma Kurulu'na ilk tur görüşmeler ve oylama tarihi olarak 26 Mart Pazar gününün, ikinci tur görüşmeler ve oylama için de 29 Mart Çarşamba gününün önerilmesi bekleniyor. İlk tur oylamadan 48 saat sonra ikinci tur oylamaya geçilebiliyor.

* İlk tur oylamalar "test" anlamı taşıyor. Hükümet, bu turda maddelere geçilmesine ilişkin oylamadan başlayarak her adımda oy durumuna bakarak teklifi geri çekip çekmeme konusunda karar verecek. Zira Anayasa değişiklikleri 367 ve daha fazla oyla kabul edilirse referandum gereği doğmuyor. 330 ile 367 arasında kabul oyu, referandum gerektiriyor. Kabul oylarının 330'un altında kalması durumunda ise Anayasa değişikliği reddedilmiş oluyor. Hükümet, değişikliğin referanduma gerek kalmadan geçmesini istiyor.

* İlk turda önce "maddelere geçilmesi" oylanacak. 330'un altında kalınırsa maddelere geçilemeden teklif reddedilmiş olacak.

* Maddelere geçilmesi oylamasında 330 ile 367 arasında bir oy çıkarsa, Hükümeti oluşturan partilerin teklifi süresiz askıya alması gündeme gelebilir. Ancak 367 ve üzerinde bir oy çıkarsa Hükümet ortaklarının da planladıkları gibi maddelerin görüşülmesine başlanacak.

* Üçlü paketin, Hükümet ortakları açısından en çok önem taşıyan maddesi Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin 101. madde. Bu madde üzerindeki oylamada 367'nin altına düşülürse, teklif yine süresiz askıya alınacak. İkinci tura geçilmeyecek. Anayasa değişikliğinde nihai sonucu ikinci tur oylama belirliyor. Maddeler üzerinde kullanılan oy sayısı 330'un altına düşse bile, ikinci tura geçilebiliyor ve ikinci turun sonunda alınacak oy önem taşıyor. Ancak ilk turda özellikle 101. maddenin 367'nin üzerinde bir oy alamaması halinde, iktidar ortakları bunu ikinci turun sonundaki genel oylama için de bir işaret olarak kabul edip ikinci tura geçmeye sıcak bakmıyor.

* 29 Mart'ta yapılması beklenen ikinci tur oylamada 330'un üzerinde oy alan her madde kabul edilmiş olacak, 330'un altında oy alan maddeler elenecek. Finalde, "teklifin tümü" oylamaya sunuluyor. En kritik oylama da bu... Bu oylamada 367 ve üzerinde oy çıkarsa, 330'un üzerinde oy almış her madde, doğrudan, yani halkoyuna gerek kalmadan kabul edilmiş sayılacak. Eğer teklifin tümü üzerindeki oylamada 367'nin altında kalınırsa, madde kendi başına 545 oy almış bile olsa, halkoyuna sunulması zorunlu oluyor.

Anayasa Komisyonu Başkanı Yalçınbayır, "Önemli olan finaldir. Final ikinci turun sonunda yapılacak 'teklifin bütünü üzerindeki oylama'dır. Kabul edilip edilmemeyi de, halkoyuna sunulup sunulmamayı da tümü üzerindeki oylama belirler. Hükümet ortakları, bütünü üzerindeki oylamaya ilişkin riski göze almak istemediği için, tavrını ilk tur oylamalarında netleştirme eğiliminde görünüyor" dedi.