VATAN KURTARICILARI (1)

"Vatana zararlı kimseleri ortadan kaldırmak için, genç subaylardan oluşan fedai şubeleri kuruluyor. Bir şube herhangi bir kimsenin vatana zararlı olduğuna kanaat getirirse gizli bir yargılama yapıp, infaz emri veriyor. İnfaz eğer bir tek kişi gerektiriyorsa kura çekiliyor ve adı belirlenen kişi eyleme gönderiliyor. Daha fazla kişi gerekiyorsa, görevlendirme yapılıyor. Bu fedailer infazı gerçekleştiriyorlar...Bu işler devletin imkanları kullanılarak yapılmaya başlanınca, olayın boyutu büsbütün büyüyor. Bir de "vatanı kurtarmak" ve "vatan hainliği" gibi, sınırlarının çizilmesinin son derece güç olduğu kavramlar çerçevesinde davranıldığı için, iş tamamen kontrolden çıkıyor."

***

Yok yok! Yanıldınız! Bu satırların Türkiye Cumhuriyeti, Susurluk ve benzeri olaylarla hiç bir ilgisi yok.

Tamamen Jön Türk hareketini ve İttihat ve Terakki'yi anlatıyor.

İttihat ve Terakki denilince de benim aklıma, vatanı kurtarmak için yola çıkan ve sonunda imparatorluğu batıran yarı karanlık, ihtiraslı kişiler geliyor.

***

Princeton Üniversitesi'nin değerli bilim adamlarından Profesör Şükrü Hanioğlu, bu konuda müthiş bir kitap yazdı. "Bir Devrime Hazırlık, Jön Türkler 1902-1908" adını taşıyan kitap; yakında İngilizce olarak Oxford University Press yayınlarından çıkacak. Kitap bir bakıma Hanioğlu'nun daha önce aynı yayınevi tarafından 1995 yılında yayınlanan "Muhalefette Jön Türkler" çalışmasının devamı niteliğinde.

***

Kitabın tezi; 1906 yılına kadar entellektüel boyutu ağır basan Jön Türk hareketinin, bu tarihten itibaren Dr. Bahaeddin Şakir'in yeniden düzenlemesiyle tam bir ihtilalci komiteye dönüştüğü.

Örgüt, Makedonya'da faaliyet gösteren IMRO (Makedon Dahili Komitesi) ve Ermeni Taşnaksutyun komitelerinin örgütlenme biçimini benimsiyor.

Bu yeni modelde, Jön Türk hareketine yıllarca önderlik eden entellektüel liderler gitgide ikinci plana düşüyorlar ve yerlerine, örgütlenme alanında ustalaşmış kişiler geçiyor.

Bunların başında da Dr. Bahaeddin Şakir ve daha sonra paşa olacak Talat Bey var.

Bu kişiler örgüt için, entellektüel birikimi gereksiz buluyorlar.

Dr. Bahaeddin, entelektüel konularda ustaca yorumlar yapamadığından yakınan bir örgüt mensubuna yazdığı gizli mektupta diyor ki: "Fazla bilgiye gerek yok. Bizim için en önemli iki şey; örgütlenme ve eylemdir. Sizin bilgileriniz fazla bile!"

(Devamı yarın)