Yanımda oturan, tam 149 bin çalışanı ve 1999 satışları 25.5 milyar dolar olan Lockheed Martin şirketinin başkan yardımcısı James L. Jamerson'a sordum:
"1974 yılında Lockheed'in bulaştığı dünyayı sarsan ünlü skandal bir tek Türkiye'de aydınlanmadı.. O dönem Lockheed'in Ankara'da kimlere rüşvet verdiğini açıklarmısınız?"
Emekli general Jamerson ve bazı çalışma arkadaşları ile, İstinye'de Süreyya lokantasındaki diyaloğumuz şöyle devam etti:
"26 yıl öncesini hatırlamak iyi değil.. Ama ben bu isimleri bilmiyorum."
"Ama Lockheed'in bilgisayarlarında kayıtlıdır mutlaka.."
"Şirketimizde bilen mutlaka vardır.. Demek 1974 olayı hala unutulmadı.."
"Tabii unutulmadı.. Türkiye Cumhuriyeti eğer tam demokratik bir ülke olacaksa, sırtında hiçbir çamur kalmamalı değil mi?"
"Doğru bir düşünce.. Ben de aynı görüşteyim..."
Türkiye'nin alacağı 145 saldırı helikopterini konuşuyoruz. İhaleye, Lockheed Martin de katılıyor.. Bu arada öğreniyoruz ki, ortada bazı sorunlar var.
Birincisi, teknoloji, yani "know how" transferinde Amerika'dan kaynaklanacak sorunlar, ikincisi para..
General Jamerson, teknoloji transferinde ülkesinde seçim yılı olduğunu, özellikle Kongre'de bazı sorunlar çıkabileceğini, ancak bunu aşacaklarını sandıklarını söyledi.. Burada sorunlardan biri de, tüm teknoloji transferini mi isteyeceğiz, yoksa seçilmiş bazı teknolojilerin tranferini mi? Amerikalılara göre, seçilmiş olması bizim çıkarımıza..
Peki para? Burada da sorun var..
Soruyorum:
"Türkiye'nin 20 yıl içinde silahlanmaya 150 milyar dolar harcaması mümkün mü ve Soğuk Savaş sonrası buna gerek var mı?
Cevap şu:
"Bu çok, çok büyük bir rakkam.. Bize gerçekçi gelmiyor. Türkiye'nin bu ölçüde silahlanmaya ihtiyacı olup olmadığına kararı, Türkiye'nin kendisine ait bir karardır.. Bakın Soğuk Savaş sonrası, silah pazarında ciddi gerilemeler var. Türkiye ise açıkladığı bu muktarda askeri ihalelerle çok iyi bir pazar.."
Ardından Türkiye'nin hava savunma sistemi ihtiyacını konuşuyoruz. Bunun tam olabilmesi için kariyerinde son derece önemli görevler üslenmiş bu çok başarılı Amerikalı emekli orgeneralin verdiği rakkam şu: 8 milyar dolar...
Amerikalı emekli general Türkiye'nin para sorununa değinirken, bir başka çalışma arkadaşı "Bakın Hava Kuvvetleri'nin kayıplardan dolayı 26 tane daha F-16 yapması lazım. Ama bunun için bile para gelmedi hala" diyor.. Bunun için 650 milyon doları bulamayan Ankara, milyarlarca dolayı nasıl bulacak acaba?
Peki, adamlar parayı kredi olarak bulup getirse? Ama sonuçta onu da geri ödememiz lazım.. Ve bahsettiğimiz rakkamlar milyarlarca dolar.. Tabii bu paraları bugünden yarına ödemeyeceğiz.. Yıllara yayılacak. Bu gerçeği de okurlarımıza duyurmak isteriz..
James Jamerson 1991 yılında Körfez Savaşı'nın hemen ardından Silopi'de görev yapmış.. Oradaki Türk subayları ile özellikle 1994 yılında zaman zaman aralarında sürtüşmeler olduğunu anlatıyor. O yıllarda, bizim subaylara anlattığı bazı şeyleri bize tekrarlıyor:
"Güneydoğu sorununu sadece silah ile çözemezsiniz.. Bu bölgelere ekonomik yatırımlar yapmanız lazım..."
Amerikan yönetiminin Kuzey Irak politikasına da değiniyoruz.. Diyor ki:
"Bizim yönetim bu konuda ne yaptığını, ne istediğini kendisi de bilmiyor.. Ama görünen ve memnuniyet veren şu ki, Irak için başka başka şeyler isteyen iki ülke, gerektiği zaman yoğun biçimde işbirliği de yapabiliyor.. Barzani ile Talabani'nin anlaşması mümkün değil.. Benim görüşüm Barzani Türkiye için çok daha iyi bir isim..."
Bir dahaki yazımızda sizlere Lockheed Martin'in ahlaki davranışlar için aldığı kararları ve uygulamalarını duyuracağız.
