Toplanamayan vergi 5 katrilyon
Önceki yıllar ve 1999 yılının ilk 10 ayı itibariyle, tahsil edilemeyen vergi ve bunun gecikme zammı yaklaşık 5 katrilyon liraya ulaştı.

Devletin, para bulmak için dokuz takla attığı şu dönemde, 5 katrilyon lira vadesi geçmiş alacağının olması da çok ilginç.

Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü, her ayın sonu itibariyle iller bazında vergi gelirlerine ilişkin bir tablo hazırlıyor. "Kamu Hesapları Bülteni" olarak hazırlanan son bülten Ocak-Ekim 1999 dönemine ilişkin.

Buna göre, 1999 yılının ilk 10 ayında, tahakkuk eden (yani ödenecek aşamaya gelen) vergi tutarı ile bunun tahsil edilen kısmı tablodaki gibi.

Tahakkuk eden vergi 13 katrilyon 611 trilyon TL

Tahsil edilen vergi 11 katrilyon 216 trilyon TL

Tahsil edilemeyen vergi 2 katrilyon 395 trilyon TL

Tablodaki tutar, sadece 1999 yılına ait olan, tahsil edilemeyen vergiler. Gelir Vergisi üçüncü taksit vadesi Eylül ayında, kurumlar vergisi de Ekim ayında dolduğu için, geçen aylarda olduğu gibi tahakkuk ettiği halde vadesi gelmediği için tahsil edilmeyen vergi tutarının, geçen aya kıyasla daha çok arttığını gösteriyor.

Nereden bulduk?
Tabloyu inceleyenler, 2 katrilyon 395 trilyon lira tahsil edilemeyen vergi tutarını görünce, 5 trilyon tutarına nasıl ulaştığımızı merak edebilirler. Hemen açıklayalım:

Yukarıda belirtilen tutar, 1999 yılının ilk 10 ayına ait vergi aslını yansıtıyor. Gecikme zamanı buna dahil değil. Gecikme zammı da, vergiye bağlı bir "kamu alacağı" olarak, "geciken her ay ve kesri için" yüzde 12 oranında hesaplanıyor. 11. aya geldiğimize göre, Ocak vadeli bir verginin gecikme zammı yüzde 132 oluyor. Ödenmeyen vergilerin vadesinin Ocaktan daha sonra aylara da ait olduğunu düşünerek 11 aylık değil de ortlama 5 aylık bir ödeme gecikmesi olduğunu varsaydığımızda;

2.395x%0=1 katrilyon 437 trilyon lira gecikme zammı alacağı bulunur. Bu tutara bir hafta sonra yani Aralık ayında 287 trilyon lira daha eklenecek. Görüldüğü gibi, sadece 1999 yılının ilk 10 ayı itibariyle, tahsil edilemeyen vergi ve bunun gecikme zammı yaklaşık 4 katrilyon lira.

Siz buna 1998 ve öncesi yıllardan gelen, tahsil edilemeyen vergi aslı ve gecikme zammı olarak 1 trilyon lira ekleyin. İşte size toplanamayan 5 katrilyon lira!..

Ne yapılabilir?
Devletin, para bulmak için dokuz takla attığı şu dönemde, 5 katrilyon lira vadesi geçmiş alacağının olması da çok ilginç.

Hemen belirtelim, amacımız kimseyi suçlamak değil. Mevcut tabloyu, devletin resmi kayıtlarıyla ortaya koyuyoruz. Kuşkusuz, vergi idaresi tahsilat yapabilmek için, elinden gelen çabayı göstermiştir. Ancak, gerçek durumda ortada...

Bu aşamada yapılması gereken bellidir; kazı bağırtmadan yolmak. Yani, bir tahsilat tebliği çıkartıp, yıllık yüzde 6 tecil faizi ile, 12-15 aylık bir vade tanıyıp, "vatandaşa ödeme kolaylığı" sağlanmalıdır. Vatandaş zaten her ay yüzde 12 faiz uygulanarak, geç ödeme nedeniyle cezalandırılmış durumdadır.

Devlet vergi toplayamayınca, gidip borçlanıyor faiz ödüyor. Şu aşamada, faiziyle birlikte iyice artmış olan alacaklara bir ödeme kolaylığı sağlamazsa, devlet bu parayı toplayamaz. Yapılacak olan "kesinlikle bir af değildir, ödeme kolaylığıdır."

Bunun için yasa gerekmiyor, genel tebliğin hazırlanması ve bu tebliğe bir imza yeterli...