Konrad Adenauer Vakfı'nın desteğiyle gerçekleştirilen ve sonuçları önceki gün açıklanan "Türkiye'de Seçimler ve Medya" başlıklı bu çalışma için iletişim fakültesinde 8 kişilik bir araştırma grubu çalıştı. 17 Mart'tan 17 Nisan gece yarısına kadar geçen bir aylık süre içinde 3 televizyon kanalı, (TRT-1, Kanal D ve Star) ile 8 gazete (Sabah, Hürriyet, Milliyet, Türkiye, Cumhuriyet, Zaman, Akit, Yeni Yüzyıl) izlemeye alındı. TV haber bültenleri ile haber ve tartışma programları kaydedilip incelendi. Gazetelerde seçim haberleri, köşe yazıları, karikatürler ve siyasal reklamlar tarandı. İçerik analizleri yapıldı. Yanıtı aranan soru şuydu:
"Medyanın seçimlerdeki rolü ne oldu? Ulusal medya kampanya süresince doğru ve dengeli bir habercilik yaptı mı?"
Sonuç medya açısından pek parlak değil:
Bulguları yorumlayan akademisyenlere göre, "tarafsız ve dengeli yayıncılık" iddiası taşıyan medya son seçimlerde "taraflı, dengesiz ve yönlendirici" davrandı.
Seçim düzenlemeleri açısından demokrasi tarihimizin en yasaklı seçimlerinden birinin yaşanmasına rağmen bu kısıtlamalar uygulamada etkili olmadı. Yine araştırmaya göre kamuoyu araştırmalarının yasağa rağmen yayınlanmasıyla son gün seçmene açıkça adres gösterilmesiyle ve bazı köşe yazarlarının oy verecekleri partiyi açıklamasıyla medya "tarafsızlığını zedeledi."
Araştırmadaki ifadelerle söylersek, "... önemli bir siyasal/ekonomik iktidar merkezi haline gelen medya, siyasal/ekonomik ortama müdahale edecek şekilde yanlı davrandı." Partilerle seçmenler arasında aracılık yaptı yapmasına ama bazı partileri seçmene tanıtırken seçmenin taleplerini partilere ve adaylara yansıtmada görevini ihmal etti.
Peki yanlı davrandı da ne oldu?
İşte bundan sonrası daha da ilginç. Araştırmayı yöneten ekipten Doç. Dr. Bülent Çaplı ne olduğunu bir cümleyle özetliyor.
"Seçmen aldırmadı ve medyayı ters köşeye yatırdı."
Araştırmanın ortaya koyduğu üç nokta bana son derece çarpıcı geliyor.
Bunlardan ilki Fazilet Partisi ile ilgili... Bulgular 18 Nisan seçimlerinin en çok haberleştirilen partisinin Fazilet olduğunu ortaya koyuyor. Ancak bununla beraber bir noktayı daha vurguluyor. Haber olmak önemli değil. Nasıl haber olduğunuz önemli... Çünkü araştırma sonuçlarına göre FP "Medyanın en olumsuz tavır aldığı parti." Buna rağmen Recai Kutan'ın partisi seçimlerde büyük hezimete uğramıyor.
İkinci sonuç ANAP'la ilgili... Araştırma merkez medyada "en çok lehinde yayın yapılan parti"nin ANAP olduğunu belgeliyor. İki büyük medya grubunun televizyon kanallarında ve gazetelerinde yer verilen haberlerin oranına bakıldığında ANAP'ın (ve hemen ardından da DSP'nin) açık bir üstünlüğe sahip olduğu görülüyor. Bu haberlerde seçim tercihlerinde DYP aleyhine bu iki partinin başı çekeceği vurgulanıyor ama sonuçta; bu haberler ANAP'a DYP karşısında en ufak bir üstünlük sağlamıyor.
Ve üçüncü sürpriz MHP'den... Belki hepimizin gözünden kaçan bir önemli ayrıntı bu araştırmada ortaya çıkıyor. Kamuoyu yoklamalarının kör noktasını oluşturan MHP merkez medyada pek göze çarpmıyor. Az biraz haber olduğunda da "olumsuz yansıtılmıyor." Ama MHP'ye asıl destek umulmadık bir televizyon kanalından geliyor: TRT-1'den...
Devletin kanalı genelde izlediği tarafsız ve dengeli yayıncılık ilkesinde bir istisna yapıp geçen seçimlerde barajı aşamayan partilerden olmasına rağmen MHP'yi "büyük ağırlıkla ve olumlu olarak" ekranda yansıtıyor ve Bahçeli'nin partisini "meşru bir iktidar alternatifi olarak sunuyor."
