Devlerin kalite yarışı
TÜSİAD-KalDer Kalite Büyük Ödülü için Koç ve Eczacıbaşı'nın şirketleri çekişiyor. En güçlü adaylar Beko Elektronik ve Artema

Bekçiden yöneticiye, aşçıdan memura kadar denetim

Kalite ödülünde denetçi ve başdeğerlendiricilerin firmalara verdiği puan ve kanaatları büyük önem taşıyor. Bu yıl ödül için değerlendirme ve denetim yapan 160 kişi vardı. Başdeğerlendirici Hakan Kilitçioğlu değerlendirme ve ödül süreci hakkında şu bilgileri veriyor:

Kamu ve özel sektörden yöneticiler denetçi olmak için başvuruyor. Bu yıl 350 yönetici başvurdu ve bunlar arasından 160 denetçi seçildi. Gönüllülük esasına göre çalışılıyor, denetçi veya başdeğerlendiricilere herhangi bir ücret ödenmiyor.

Seçilen denetçiler 3 günlük eğitime tabi tutuluyor. Belli bir tecrübeye sahip, liderlik yeteneği olanlar başdeğerlendirici seçiliyorlar. Bu yıl 15 başdeğerlendirici görev yaptı.

Kalite ödülü için başvuran firmalar önce KalDer'e yaptıkları uygulamaları ve sonuçlarını içeren birer rapor sunuyor. Her kuruluşun raporu oluşturulan 5 veya 8 kişilik denetçi grubu tarafından inceleniyor. Bireysel puanlamadan sonra ekip puanı belirleniyor.

Firmalar hakkında hazırlanan değerlendirme ve puanlar ödül sekreterliği ile Kalite Ödülü Yürütme Kurulu'na iletiliyor. Yürütme kurulu puan dağılımından hareket ederek, saha ziyaretine kalan kuruluşları belirliyor. Saha ziyaretine kalanlar için ayrı bir değerlendirme sözkonusu. Denetçiler 4 gün boyunca bizzat firmaya giderek her firmadan ortalama 200 çalışan ve yöneticiyle görüşüyor. Sendika temsilcisi, bekçi, işçi, temizlik elemanı, aşçı, memur, yönetici, her kesimden çalışanla yapılan görüşmelerde, ödül için başvuran firmanın raporunda belirttiği hususların doğruluğu araştırılıyor.

Denetçi grubu denetleyen bir de KalDer gözlemcisi mevcut. Denetçilerin etik kurallara uyup uymadığı, saha ziyaretinin uygun ortamda yapılıp yapılmadığını gözlemci rapor ediyor.

Denetçi grupların raporları ve kanaatları ödül sekreterliğine iletiliyor. Ödül sekreterliği ise düzenlemeyi yaparak raporları Ödül Jürisi'ne ulaştırıyor. Toplam 550 puanın altında kalan kuruluşlara ödül verilmiyor.

DHL Türkiye hizmette öncü
Dünyanın 227 ülkesinde masadan masaya paket ve döküman taşımacılığı yapan DHL Türkiye'de 1981'de kuruldu ve 1994'te Türk ortağından ayrıldı. DHL Türkiye Genel Müdürü Michel Akavi, 30'u aşkın Avrupa ülkesi içinde hizmet kalitesinde en yüksek artışı sağlayan ülke olarak 1999 Yılı Hizmet Kalite Ödülü'nü almaya hak kazandıklarını belirtiyor.

DHL'in ISO 9002 belgesi ve toplam kalite yönetimi uygulamalarıyla elde ettikleri gelişmelerden bazıları şöyle:

* Telefonla hizmet merkezi arandığında en geç 1 saat içinde DHL kuryesi gönderiyi teslim almak üzere müşterinin kapısında oluyor.

* Paket veya döküman teslim alındığı anda alıcısına ulaşana dek barkodu sayesinde bilgisayardan takip ediliyor. Nerede hangi işlemden geçtiği internet ile görülebiliyor.

Türk Elektrik 6 yıldır bu yarışta

Elektrik motorları ve soğutma kompresörleri üreten Türk Elektrik Endüstrisi (TEE), yaklaşık 6 yıldır ödül için başvruyor ve geçen yıl Başarı Ödülü'nü elde etti. TEE, ürettiğinin yarısını ihraç eden en büyük yan sanayi kuruluşu. Firmanın ürünleri sürekli yenileniyor. Daha verimli, daha küçük daha hafif, sessiz ve ucuz ürünler yapmaya çalışılıyor. Türk Elektrik Endüstrisi'nin 1993-98 yılı arasındaki göstergeleri şöyle:

* TEE'nin 1993 yılında ihracatı 5,6 milyon dolar iken, 1998'de 14,4 milyon dolara yükseldi.

* 1993'te toplam üretimi 3 milyon 485 bin 576 adet iken, 98'de 6 milyon 551 bin 187 adede çıktı.

* 1991 yılında cirosu 75,6 milyon dolar iken, 98'de 159,3 milyon dolar ciro elde edildi.

* Son 10 yılda Türkiye'nin en hızlı büyüyen ikinci şirketi.

* Koç Grubu'nda 9. sıraya, İSO'nun 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasında 62. sıraya yükseldi.

* Şirkete bağlı 3 işletme için İSO 9001 belgesi alındı. Firma çevre koruma konusunda 2 ödül sahibi.

Beko Elektronik'te 7.5 kat iyileşme
1991 yılından bu yana toplam kalite yönetimi uygulayan Koç Grubu'na bağlı Beko Elektronik'te 7.5 kat iyileşme elde edildi. İşletmede 1997 yılından beri BEST adlı proje uygulanıyor. "Beko Elektronik Stratejik Yönetim Modeli" adını taşıyan proje sayesinde firmanın 2008 yılına kadar üretimi şimdiden planlandı. Problemlerin çözümü ve ürünlerin projelendirilmesi, proje grupları ile yapılıyor. Beko Elektronik'in uzun vadeli hedefi çok hızlı takipçi olabilmek. Firmanın Genel Müdürü Aydın Çubukçu, "Teknolojik sahadaki yenilikleri çok çabuk ürüne çevirebilme kabiliyetine sahip olmaya çalışıyoruz" diyor. Beko Elektronik'te yaşanan gelişmeler şöyle:

* 5 bin 890 bayii bulunan firma, Türkiye'de yüzde 40 pazar payına sahip.

* Beko markasıyla bilgisayar üretimine başladı.

* Müşteri memnuniyeti yüzde 90'a yükseldi. 1998 yılında 1 milyon 300 bin TV üretimine ulaştı. Her 6.5 saniyede bir TV üretim hızına erişildi.

* Almanya'da pazar payı yüzde 8'e, İngiltere'de yüzde 7'ye ulaştı. 1997'de girdiği Fransa'daki pazar payı ise geçen yıl yüzde 5'e çıktı.

Artema en iyi yılını yaşıyor
Artema'da 1992 yılından beri kurum kültürü oluşturmaya ve toplam kalite yönetimi uygulamaya yönelik eğitim veriliyor. Eğitim programı ilk 3 yıl yoğun olarak sürdürülmüş. 1994'te Türk ekonomisi kriz yaşamasına rağmen Artema'da toplam kalite yönetiminden vazgeçilmemiş. İhracata ağırlık verilmiş ve kriz, hasarsız atlatılmış. Ürünü oluşturan girdilerde doğal kaynakların kullanılmasına, ambalaj malzemelerinin geri dönüşümlü olmasına, enerji ve su kullanımında tasarrufa ve suyun geri kazanılmasına önem veriliyor. Şirketin Genel Müdürü Dr. Reşat Alatalı, 1999'u 'En İyi Yıl' ilan ettiklerini söylüyor. İşte nedenleri:

* 1999 yılındaki yüzde 15'lik büyüme hedefine ulaşıldı

* 12 milyon dolarlık yatırım yapılıyor.

* 1994'ten beri eleman çıkarılmadı ve bu yıl ilave istihdam sağlandı.

* Siparişlere yetişebilmek için fabrikada 3 vardiya çalışılıyor.

* Şirket üretiminin 3'te 1'ini ihraç ediyor. Bu yıl ihracat hedefleri aşılıyor.

* 2000 yılı sonuna kadar yüzde 52 büyüme hedefleniyor.

Koçtaş, Koç'un en eskisi
İnşaat ve yapı malzemeleri pazarlama alanında faaliyet gösteren Koçtaş, Koç Grubu'nun en eski şirketi. 5 mağazası, 40 bin çeşitlik ürün gamı, 25 bin metrekare satış alanı ve 243 çalışanı var. Şirket önümüzdeki yıllarda büyümeyi ve 35 markete ulaşmayı amaçlıyor. Bir başka hedef ise 2010 yılında 1.5 milyar dolar ciroya ulaşmak. Hedeflerin gerçekleşmesinde toplam kalite yönetimi uygulaması önem taşıyor. Şirket çalışanları, bu yönetim biçimini, yaşam felsefesi olarak algılıyor. Her Pazartesi günü çaycıdan, santral görevlisine kadar tüm çalışanların katıldığı toplantılar yapılıyor.

Askaynak fırsat yarattı
Eczacıbaşı-Lincoln Eletronic ortaklığı olan Kaynak Tekniği Sanayi A.Ş. (Askaynak) TÜSİAD-KalDer'e KOBİ dalında aday. 1993 yılından beri toplam kalite yönetimi uygulayan firmanın Genel Müdürü İlkay Bayram, asıl faydayı krizde gördüklerini söylüyor. Askaynak'ta maliyetleri düşürüp kârlılığı artırarak krizden fırsat yaratılmış. Diğer gelişmeler şöyle:

* 1993 yılından bu yana kaynak üretimi 12 kat, elektrot üretimi 4 kat arttı.

* İhracatı sıfırken geçen yıl 5.5 milyon dolara yükseldi.

* Firmanın 4.5 aylık stokları 10 güne indi.

* Yakıt tüketimi 20 tondan 16 tona düşürüldü.

BU yıl 8. düzenlenen TÜSİAD-KalDer Ödülü'ne 11 firma katıldı. Finale ise Koç Grubu'ndan 3, Eczacıbaşı'ndan 2 firma kalabildi. Büyük ölçekli kuruluşlar kategorisinde Beko Elektronik A.Ş., DHL Worldwide Express Taşımacılık ve Ticaret A.Ş., Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Artema Armatür Grubu A.Ş., Türk Elektrik Endüstrisi A.Ş. çekişiyor. Küçük ve orta ölçekli işletmeler kategorisinde Kaynak Tekniği San. A.Ş. ile Koçtaş Ticaret yarışıyor. Bu yıl büyük ödülün en güçlü adayları Beko Elektronik ile Artema. Son 2 gün kala heyecan doruğa ulaştı. Ödül kazanan firmalar 4 Kasım Perşembe günü saat 19.30'da Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda yapılacak bir törenle açıklanıyor. Ödül süreci ayrıca kuruluşlara tarafsız bir değerlendirilme ve toplam kalite yönetimi konusunda ulaştıkları noktayı diğer firmalarla kıyaslama olanağı sunuyor. Bu yıl ödül jürisi şu isimlerden oluşuyor: Kalite Ödülü Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Gündüz Ulusoy, TÜSİAD adına Lütfi Yenel, geçen yıl ödül alan firmaların yöneticileri (Vitra Genel Müdürü Şadi Burat, Beko Ticaret Genel Müdürü Aka Gündüz Özdemir), İstanbul Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Halit Kasa.