İnternet'teki alan adlarının arsa gibi spekülasyonu yapılıyor, ülkemizde bunu önlemeye yönelik sağlam tedbirler var ama uyanıklar bu kez de ABD'deki boşluktan yararlanıyor

Tabela hırsızlığı
Daha önce gerçekleşen benzer bir isim hakkı karmaşasında meşhur Altavista'nın adı 3 milyon dolar gibi rekor bir rakama el değiştirmişti. Bu isme sahip olan şirket gerçekten de Alta Vista adıyla ticari faaliyet gösteriyordu, yani Digital şirketinin bu parayı ödeyerek ismi satın almasında ahlaki bir yanlışlık yoktu. Bu yüzden rakam büyük bile olsa haber kimsenin ilgisini çekmedi.

Yine çok ilgi çekmeyen ama önemliolan başka ufak tefek hadiseler de yaşandı. En başta Rusya olmak üzere ABD dışındaki ülkelerden bazılarında uyanık girişimciler henüz alınmamış domain adlarını birer birer toplamaya başladılar.

Örneğin küçük bir Rus şirketi, Fortune 500 kategorisindeki şirketlerden yaklaşık yüz tanesinin İnternet alan adlarını "şirketadı.com" şeklinde tescil etmemiş olduklarının farkına vardı ve paraya kıyıp(!) her birine 70'er dolar ödeyerek satın aldı. Tabi hemen ardından fidye ister gibi 'İnternet alan adınız bizde, satın almak ister misiniz?' teklifleri gönderdiler. Avukatlar, alan adı spekülatörü şirketlerle pazarlık yapmaya başladılar.

Kelepir fiyat
İsimler 5000 dolar ile 30 bin dolar arasında fiyatlardan gitti, tabi bir o kadar da avukat ücreti ödendi. Koskoca Coca Cola bile yüz yıldan daha uzun zamandan beri kullandığı adının İnternet'te yayın yapma hakkını bir başka uyanıktan satın almak zorunda kaldı. Bir ara alan adlarının kaydını tutan Internic kurumu ile çalışan NetNamesUSA şirketinin avukatları isyan ettiler. Yasal boşluğun çok fazla olduğunu, her önüne gelenin her ismi alamaması gerektiğini, insanların birbirine sevgililer günü hediyesi olarak alan adı aldıklarını ve bu gayri ciddi durumun bol bol kötüye kullanıldığını açıkladılar.

Yağma yok!
Avukatlardan biri "İkinci el alan adı almak için ödediğiniz paraların yarısı Moskova'daki gece kulüplerinde harcanıyorsa, diğer yarısı da yatırım olarak çok sayıda yeni alan adının alınmasına yol açıyor" şeklinde bir açıklama yaptı. Başına en çok musallat olunan şirketlerden Microsoft, bu açıklamalardaki mesajı aldı ve kendisini ya da ürünlerini çağrıştıran İnternet domain (alan) adlarına bir kuruş para ödemedi. Şu anda Web'de gürül gürül çalışan windows.com, windows2000.com, microsoftoffice.com gibi onbeş yirmi site var, ama Microsoft oralı olmuyor.

Bizim ülkemiz İnternet konusunda ABD'nin bir adım gerisinde olmanın avantajını iyi kullandı. Türkiye'de İnternet alan adlarını tescil etme yetkisine sahip tek kurum olan ODTÜ, her önüne gelenin canının çektiği adı almasına izin vermedi. Başkasına ait bir ticari ismi almayı aklınızdan bile geçiremezsiniz, kendinize ait alan ismini ise sadece çok genel bir anlam ifade etmediği takdirde alabilirsiniz.

Örneğin Kanaat Bakkaliyesi adında bir işletmeniz varsa ve adını tescil ettirmişseniz, İnternet alan adı için ODTÜ'ye başvurabilirsiniz. Ama büyük ihtimalle kanaat.com.tr adını vermezler onun yerine kanaatbakkaliyesi.com.tr adını önerirler.

Eğer Kanaat adında çok ısrarlıysanız ticari bir alan olmayan kanaat.gen.tr'yi alabilirsiniz. Son derece iyi çalışan, spekülasyonu önleyen bir sistem. Hiç olmazsa bir konuda Amerika'dan çok daha düzgün bir işleyiş kurmuşuz. Aslında Amerika'da da sıkı bir çalışma sürdürülüyor, yakında alan adlarının kaydını tutan şirketlerin sayısı artacak ve tıpkı bizde olduğu gibi isim hakkını vermeden önce 'bu konuda faaliyet yapıyor musunuz?' diye soracaklar.

Bizde işler yolunda
Ülkemizde bu konuda tıkır tıkır işleyen sistem spekülatörleri başka arayışlar içine soktu. Örneğin geçtiğimiz günlerde e-posta ile binlerce kişiye dağıtılan bir mesajda şöyle deniliyordu, virgülüne dokunmadan tüm imla yanlışlarıyla birlikte aktarıyoruz: "Merhaba, Internet dunyasinda satacaginiz mamullerinizi pazarlamanin yolu akilda kalabilecek bir "domain name" ile baslar. Unutmayin ".com.tr" uzantili web adreslerine Turkiye disinda cok uzun zaman sonra ulasabilinmektedir, hatta bazen hic gelmemektedir. Bu problem ancak ".com" uzantili bir adres kullanmakla cozulur. Dikkat edin bir sirketlerin web adreslerine, kesinlikle uzanti kullanmazlar. Firmamiz sizin icin en ilgi cekici adresleri sizin icin reserve etmis bulunmaktadir.

Ziyaret edeceginiz web sayfamizdaki "domain name" ler, Amerika'da bulunan firmamiz tarafindan "Internic"'e register edilmis olunup, tum haklari satin alinmistir. Web adresimiz: http://www.webtechnic.com".

Fiyat sorduğumuzda "isme göre değişir ve pazarlığa tabi" cevabını verdiler. Eğer böyle bir mesaj alırsanız asla paniğe kapılmayın ve İnternet alan adı için kimseye binlerce dolar ödemeyin. Elbette com.tr uzantılı alan adlarına Türkiye'den daha hızlı ulaşılır, başka bir ülkeden birazcık daha yavaş ulaşılır. Çünkü Web sayfalarınızı yayınlayan bilgisayar buradadır. Bunda büyütülecek bir şey yok. Ayrıca ülke adı uzantısı kullanmayan büyük şirketlerin çoğu Amerikan kökenli, Amerika'da da ülke adı uzantısı zaten yok. Tabii isterseniz siz de ülke adı uzantısı olmayan bir alan adı alabilirsiniz, ama spekülatörlerden almak zorunda değilsiniz!