Hatta katılımcılar ekonomiye yön verenlerden, şirketleri yönetenlerden, patronlardan, bizzat mali piyasaların profesyonellerinden ve ekonomiye en çok ilgi duyan en çok bilgili kişilerden oluşuyor. Bu katılımcılar kendi bilgileri ile de yetinmiyorlar. Bankalar ve aracı kurumlar zaten birer danışman görevi üstleniyor, ama ayrıca danışmanları olanlar var.
Her türlü karar ve ekonomik gelişme piyasalar tarafından izleniyor, kılı kırk yararcasına değerlendiriliyor. Bu açıdan siyasi gelişmelere en hızlı tepkiyi finansal piyasalar veriyor. Çünkü bu siyasi gelişmelerin ne gibi ekonomik gelişmelere yol açacağını hesap edebiliyorlar. Toplumsal gelişmeler de öyle. Ekonomik gelişmeler ise elbette önceden satın alınıyor ve gerçekleşme aşamasında satılıyor mali piyasalarda.
3 İcraata rating - Bu açıdan bakınca hükümetin aldığı kararlar, ya da alamadığı kararlar, ekonomik icraatı, ekonomi yönetiminin performansı her gün, her saat, toplumun ekonomi bilgisi en fazla hatta ekonomik gücü en yüksek, en etkili kesimi tarafından tartılıyor, değerlendiriliyor. Bunun sonucunda finansal piyasalarda alım ve satım kararları oluşuyor.
Hatta sadece toplum tarafından değil, dünya piyasalarından katılımcılar tarafından da bu değerlendirme yapılıyor. Yabancıların hareketleri yerlileri de etkileyebiliyor. Bazen yerlilerin göremediği bir gelişmeyi yabancılar görebiliyor.
Bu değerlendirmeler sonucunda faizler ve borsa endeksinde büyük oynaklıklar yaşanıyor.
3 Bir haftada yüzde 30 - Bu hükümetin yapabileceği en büyük reform Sosyal Güvenlik Reformu olarak belirlenmiş. IMF de parasal bir yardımı içeren anlaşma için bu reformu şart koşmuş.
7 Temmuz Cuma günü Sosyal Güvenlik Reformu ve memur zammı Bakanlar Kurulu'ndan geçince piyasalar coştu. Aynı günkü artışla borsa önceki haftayı yüzde 5.51'lik artışla kapadı. Geçen hafta bunun üzerine yüzde 10.67'lik bir yükseliş daha eklendi. İMKB-100 Endeksi 5128'den 5.676'ya yükseldi. 15 Temmuz'da seans içinde ise en yüksek noktası olan 5.917 puanı gördü. Böylece 7-15 Temmuz tarihleri arasında borsa yüzde 30.27 yükseldi.
Aynı dönemde faizler yüzde 104'den 91'e geriledi.
Bu dönemde hükümetin attığı ve yapacağını söylediği icraatları piyasalar doğru buldu ve çok iyi prim verdi.
Bu durumun Ecevit de farkında. Ecevit 12 Temmuz'daki açıklamasında "Yasaları tatilden önce çıkarırsak IMF'ye gerek kalmaz" dedi.
3 Reforma bağlı trend - Başbakan 14 Temmuz Çarşamba günü yaptığı açıklamada da "Piyasaları rahatlatacak tedbirlerin bu hafta sonu açıklanabileceğini" bildirdi. Ancak Cuma günkü Bakanlar Kurulu'na hazırlıklar yetişmediği için ne tahkim, ne vergi değişiklikleri, ne de diğer önlemler getirilemedi.
Üstüne üstlük Sosyal Güvenlik Reformu'na işçi ve memur örgütleri tarafından gösterilen tepkiye haftanın son günü işverenlerin tepkisi eklendi. Genel grevin gündeme gelmesi de piyasaları ürküttü.
Bu iki faktörün etkisiyle hafta sonu faizler 1-2 puan arttı, borsada yükseliş durdu, hatta kısmen kâr realizasyonu oldu.
3 Piyasaların kredisi - Ecevit'in açıklamasına göre, önlemler için bir kaç güne daha ihtiyaçları var. Eğer önlemler hafta içinde açıklanır ve bunlar piyasaların beklediği, gerçekten ekonomik aktiviteleri artıracak önlemler olursa, borsa yeni bir zirveyi daha deneyebilir.
Piyasalar şimdilik Hükümetin niyetini gördüler ve bu niyete büyük bir kredi açtılar. Şimdi de Hükümetin bu niyetini gerçekleştirme yeteneğini görmek istiyorlar. Reformda yol alındıkça hükümete açılacak kredi miktarı da artabilecek. Faizlere düşüş yönünde baskı oluşacak, borsa yukarı hareketini sürdürebilecek.
Reformun gerçekleşmesinde duraklama ve geri adımlar ise mali piyasalarda tersi etkiler yaratabilecek.
3 Sırat köprüsünden geçiş - Ancak reform hareketleri öyle kolay olmuyor. Reformlar gerçekleşme sürecinde epey sıkıntılara gebe. Uzun ince bir sırat köprüsünden geçmek gibi bir şey reform yapmak. Acele etmemek ve zaman tanımak gerekir. Hükümet de, işverenlerle çalışanlar da zorlanacak. Mali piyasalar da öyle.
Her zamanki gibi, kazanacaklar veya kaybedecekler risk alabilen grup içinden çıkacak.
Sonuç - "Değişim, bir şeyleri riske atmaktır. Bu bizi güvensiz kılar. Değişmemek en büyük risktir, ancak nadiren böyle algılanır"
