İstanbul Sanayi Odası Başkanı Hüsamettin Kavi, önceki günkü meclis toplantısında sanayinin içinde bulunduğu durumu anlatırken "Artık bu ekonominin bu şekilde sürdürülme şansı kalmadı" dedi. "Yüzde 50'lik reel faizin yansıtılabileceği bir ürün maliyeti var mı?" diye soran Kavi şöyle konuştu:
"Ne özel sektörde yatırım var, ne kamunun alt yapı yatırımlarında.
Girmişiz bir çarka hergün faiz öde, yeniden borçlan.
Makinalar boş oturuyor.
Mayısta siparişlerde çok cılız bir artma var, imalat yapacak kaynak kalmadı."
3 Borç yükünde katmerleşme - Reel faizi yüzde 50'lere kadar çıkartan nedenler ortada. Global kriz ve vergi. Geçen yıl tasarruflara vergi getirilirken sanayi kesiminden ses çıkmadı. Ancak vergi faize yansıtıldı. Kriz başladıktan sonra faizler yüzde 70 düzeyinden yüzde 150'ye çıktı. Hazine borçlanması temel faizi oluşturduğundan kredi faizlerini sıçrattı. Mali kesime vergi bu yolla dönüp dolaştı sanayi kesimini de vurdu. Sanayinin faiz yükünü katmerlendirdi. Bu yılın ilk üç ayında borsada işlem gören 186 sanayi şirketinde finansal borçlar yüzde 81 düzeyinde arttı. Kredi stokunun gerilediği, bankaların kredilerini geri çağırdığı bir dönemde şirketlerin borç yükünün artışı büyük ölçüde faiz artışından kaynaklandı.
Yine bu üç ayı da içeren 1999'un beş aylık döneminde bankaların donuk kredileri yüzde 6.8'den yüzde 21.2'ye çıktı ve yüzde 211 oranında arttı.
3 Giden 5 milyar dolar - Bu tabloyu ortaya çıkartan etkenlerin başında global krizle çakışan mali kesime vergi geliyor. Kriz sürecinde geçen yıl Türkiye'den 7 milyar dolarlık net bir sermaye çıkışı oldu. Bunun 1.5 milyar dolarının Hazine kağıtlarındaki yabancı sermaye olduğu biliniyor. Borsadan geçen yılki net yabancı çıkışı da 440 milyon dolar. Geriye kalan 5 milyar doları da yerleşikler vergi korkusu ile dışarı çıkardı.
Şimdi de dışarıdan yeterince borç alınamadığı için dolar faizleri yüzde 25 düzeyinde seyrediyor.
3 Öncelik ekonomide - Sanayi kredi faizlerinin yükü altında eziliyor. Yatırım yapamıyor. İstihdam yaratamıyorlar, üretimini dahi sürdüremiyor. Küçülüyor ve işçi çıkarmaya yoluna gidiyor. Sanayi adeta boğluyor.
Böyle bir ekonomide isterseniz yeni vergiler salın. Sonuç, daha da azalan vergi olarak devlete geri dönebilir.
Böyle bir yola gidilirse bir süre sonra, vergi oranlarını düşürmesine ve faizleri neredeyse sıfıra yakın düzeylere indirmesine karşılık ekonomisini bir türlü canlandıramayan Japonya'nın durumuna düşebiliriz.
Bunalım malum, kökeni ne olursa olsun, ekonominin tümüne yayılıyor ve herkesi etkiliyor. Şu anda Hazine'ye verilen borçlar geri alınsa da, uzun vadede sanayisini desteklemeyen, üretimini koruyamayan bir ekonomide, geri alınamayacak duruma gelir.
Hükümetin öncelikle ekonomiyi bunalımdan kurtarma konusunda bir karar vermesi gerekecek.
Sonuç - "Dibi göremiyorsan suda yürüme"
