Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) siyasi ve askeri alanlarda işbirliği yaparak ortak güvenliklerini sağlama amacı güden 19 Kuzey Amerika ve Avrupa ülkesinden oluşan bir ittifaktır.
İttifakın temel amacı üye devletler için müşterek savunma temin etmektir. Buna karşın, Soğuk Savaşın sona erdiği tarihten bu yana, NATO yapısını ve politikalarının hem Avrupa'nın genel güvenliğini artırmaya yardımcı olacak hem de Müttefikler ile komşu ülkeler arasındaki siyasi diyaloglar için istikrarlı ve barış dolu bir çerçeve temin edecek şekilde uyarlamıştır. Genel güvenlik ortamında uzun zamandır sağlamaya çalıştığı bu iyileştirmelere yanıt olarak, İttifak aynı zamanda ek sorumluluklar da yüklenmiştir; Avrupa güvenliği için tehdit oluşturan bölgesel ve etnik çatışmalarla mücadele görevi de buna dahildir. Bugün İttifak, Rusya, Ukrayna ve NATO dışındaki diğer ülkelerle işbirliğini sağlamak ve üye devletler ile bu devletlerin halkının güvenliğine ya da çıkarlarına zarar verebilecek ya da zarar veren güvenlik sorunlarıyla aktif bir şekilde mücadele etmek için tasarlanan daha çeşitli ve kapsamlı etkinliklerle uğraşmaktadır.
İttifakın Kökeni
İkinci Dünya Savaşının ardından, Doğu ve Batı Avrupa, Soğuk Savaşının ideolojik ve politik bölümleri sonucu birbirinden ayrıldı. Doğu Avrupa, Sovyetler Birliği'nin hâkimiyetine girdi. 1949 yılında, Atlantik'in her iki yakasından 12 ülke Sovyetler Birliği'nin Doğu Avrupa'daki kontrolünü kıtanın diğer bölgelerine yayma riskine karşı koymak için Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütünü kurdu.
1947 ve 1952 yılları arasında, Marshall Planı Batı Avrupa ekonomilerinin istikrarlı bir hale getirilmesi için kullanıldı. NATO'nun siyasi ve askeri bir ittifak olarak görevi, her tür saldırganlığa karşı toplu savunma temin etmek ve demokrasi ve ekonomik büyüme için güvenli bir ortam sağlamaktı. O zamanki ABD Başkanı Harry S. Truman'ın ifadesiyle Marshall Planı ve NATO "bir elmanın iki yarısıydı".
NATO'nun kurucu üyeleri - Belçika, Kanada, Danimarka, Fransa, İzlanda, İtalya, Lüksembourg, Hollanda, Norveç, Portekiz, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri - içlerinden herhangi birine askeri bir saldırının olması halinde toplu savunmaya geçeceklerine dair söz verdiler. Kuzey Amerika'yı Batı Avrupa'nın savunmasına bağlama yoluyla, İttifak Batı Avrupa'ya karşı herhangi bir siyasi ya da askeri baskı girişiminin başarısızlıkla sonuçlanacağını göstermiş oldu. Aynı zamanda, savunmanın millileştirilmesini önlemek için bir çerçeve sağladı.
1950'lerin başlarına gelindiğinde, Kore Savaşı'nın patlak vermesiyle en yüksek noktasına varan uluslar arası gelişmeler, Batı ülkelerinin Sovyet Birliği'nin yayılmacı emellerinden duyduğu endişeleri haklı çıkarmış ortak savunma vaatlerini yerine getirmek için gerek duyulan askeri yapıları oluşturmak yönünde çabalarını artırdılar. Avrupa hükümetlerinin isteği üzerine Avrupa'ya gelen Kuzey Amerika güçleri Sovyetler Birliği'ni, saldırgan tutumunun başarıya ulaşacağına dair düşüncesinden vazgeçirmeye yardımcı oldu. Dahası, zaman geçtikçe, daha çok devlet İttifaka üye oldu. 1952'de Yunanistan ve Türkiye'nin İttifaka katılmalarından üç yıl sonra Federal Almanya Cumhuriyeti, 1982 yılında da İspanya üye oldu.
İttifak aracılığıyla, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika sadece bağımsızlıklarını ortak bir şekilde savunmakla kalmadılar, aynı zamanda benzeri görülmemiş bir istikrar da sağladılar. Gerçekten de, NATO tarafından sağlanan güvenlik, Avrupa ekonomik işbirliğinin ve entegrasyonunun temelini oluşturan "refah oksijeni" olarak tanımlanmaktadır. NATO aynı zamanda Soğuk Savaşın bitmesi ve 1990'lı yılların başında Avrupa'nın bölünmesinin sona ermesi için de ortam yaratmış oldu.
İttifakın yeniden yapılandırılması
Soğuk Savaş sırasında, NATO'nun rolü ve amacı Sovyetler Birliği'nin yarattığı tehdit çerçevesinde açık bir şekilde tanımlanmıştı. 1990'lı yılların başlarına gelindiğinde, Varşova Paktı özgürlüklerini yeni kazanan Doğu Avrupalı ülkelerin ısrarı üzerine dağılmış ve Sovyetler Birliği çökmüştü. Geleneksel muhaliflerin ortadan kalkmasıyla, bazı yorumcular NATO'ya gerek kalmadığına ve gelecekteki savunma harcamaları ve silahlı güç yatırımlarının büyük ölçüde azalacağına inanmaya başladılar.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından, birçok NATO müttefiki savunma harcamalarını önemli ölçüde, barıştan daha geniş pay alma umutları iyimser çıktı. Çok geçmeden, Soğuk Savaşın sona ermesiyle askeri istila tehdidinin ortadan kalkmış olmasına karşın, Avrupa'nın bazı bölgelerinde istikrarsızlığın arttığı görüldü. Eski Yugoslavya'da ve eski Sovyetler Birliği'nin bazı bölgelerinde, genellikle etnik gerilimlerin körüklediği bölgesel çatışmalar ortaya çıktı ve yayılma tehdidi baş gösterdi. NATO ülkeleri toplu savunma taahhütlerinin ve güvenliklerinin en iyi teminatının NATO aracılığıyla sağlanacak işbirliği olduğunu hemen anladılar.
Ayrıca, askeri istila olasılığı azalmış olmasına karşın, bölgesel çatışmalara müdahale etmek ve Avrupa'da barışı ve istikrarı korumak için siyasi ve asker işbirliği alanında yeni yapılanmalara gerek duyuldu. Aslında, askeri güçleri ve yetenekleri, kriz yönetimi, barış koruma ve barışı destekleme operasyonları gibi yeni görevlere uyarlamak ve bunun yanı sıra temel savunma görevlerini devamlı olarak yerine getirmelerini sağlamak için büyük iç reformlar yapılması gerekiyordu. Yeni güvenlik tehditlerine yanıt olarak, NATO geçtiğimiz on yıl içinde, temelde toplu savunma sorumluluğuyla sıkı sıkıya bağlı bir ittifak olmaktan çıkarak daha geniş bir güvenlik alanında işbirliğine giden ulusların ortaklıklarının odak noktası haline geldi.
DERLENEN HABERLER
'NATO tatili istiyoruz' 46 ülkeden devlet ve hükümet başkanları ile 3 bin delegenin katılacağı NATO Zirvesi'nin eziyeti vatandaşı gerdi. Esnaf örgütleri "Bari 3 gün tatil ilan edilsin" diyor. İstanbul'da,...devamı
Eylemciler de hazırlanıyor TÜRKİYE'DE yapılacak NATO Zirvesi için hazırlıklar sürerken, NATO karşıtları da eylem hazırlıklarını içeren klavuz hazırladılar. NATO Karşıtı Özgürlükçü Koordinasyon merkezinin...devamı
İstanbul'da hayat duracak NATO Zirvesi nedeniyle Sahil Yolu ve Zirve Vadisi'ndeki pek çok cadde ve sokak trafiğe kapatılacak Bu bölgelerdeki 500 bin kişiden 'temiz' olanlar, bilgisayardaki kayıtları tutarsa ev ya da...devamı
33 YILLIK TECRÜBE 1971'de Dışişleri Bakanlığı İktisadi İlişkiler Dairesi'nde göreve başlayan Umur Apaydın, 33 yıllık tecrübeye sahip. Bugüne kadar birçok görevde bulunan Büyükelçi İngilizce, Almanca ve...devamı
İstanbul NATO zirvesine hazır NATO Organizasyon Komitesi Başkanı Büyükelçi Umur Apaydın, 'sıfır hata, sıfır risk' mantığıyla çalışıp, akılda kalır bir zirve yapmak istediklerini söyledi. NATO Organizasyon Komitesi...devamı
Kapalıçarşı bir gün NATO'ya özel açılacak Esnaf 28-30 Haziran'da bir günün sadece zirveye katılanlara ayrılmasından, işleri düşüreceği gerekçesiyle memnun değil. KAPALIÇARŞI 28-30 Haziran arasında belirlenecek bir günde...devamı
İstanbul'da NATO ve Bush protestosu Abide-i Hürriyet Meydanı’nda bugün toplanacak binlerce gösterici için olağanüstü önlemler alındı. Miting nedeniyle birçok yol kapatıldı. İstanbul'da 28-30 Haziran'da yapılacak...devamı
NATO Zirvesi için özel 150 araç gizlice geldi Türkiye'ye gelecek dünya başkanlarını Volkswagen ve Audi marka araçlar taşıyacak. Alman sürüş eğitmenleri de şoförlere zırhlıların püf noktalarını anlatacak. İstanbul 28-29 Haziran'da...devamı
NATO üyelerine tanıtım takside başlayacak NATO Zirvesi'nden önce Atatürk Havalimanı hattında çalışan 100 taksiye LCD ekran takıldı. Bu hatta çalışan toplam 466 aracın tamamı eylül sonunda tv ile donatılmış olacak. Onu Bodrum ve...devamı
