Kuş Gribi ile ilgili her şey
Hazırlayan: Necmiye Uçansoy
Kuşlar her baharda gelirler ama...
İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz kuş gribiyle ilgili soruları yanıtladı:
24. Hayvanlar arasında nasıl bulaşır?
Göçmen kuşlar virüsü bağırsaklarında ve solunum yollarında taşıyabilir, ama kendileri hastalığa yakalanmazlar. Enfekte kuşların ağız ve burun salgısı ve dışkılarıyla doğrudan veya bu salgılarla kirletilen materyalle temas eden evcil kanatlı hayvanlar ise hastalığa yakalanabilir. Hastalık bu hayvanlar arasında hızla yayılır ve 2-4 gün içinde bütün sürünün ölümüyle sonuçlanabilir. Kuş gribinin kanatlı hayvanlardaki kuluçka süresi ortalama 1-7 gündür. Ancak genellikle 2-4 gündür.
25. Nasıl hızla yayılıyor?
Virüsün hava yolu ile taşınması birkaç kilometre ile sınırlıdır. Ayrıca, hastalık etkeni böcekler, sinekler ve kemiriciler ile çevreye yayılabiliyor.Hastalığın doğal taşıyıcıları göçmen su kuşları özellikle de yaban ördekleri. Virüsün taşıyıcıları enfeksiyona genellikle diğer kuşlara oranla daha dirençli. Evcil kanatlı hayvanlardan tavuklar ve hindiler hastalığa oldukça duyarlı olup bu hayvanlarda hızla hastalık ilerler. Hayvandan hayvana çok çabuk yayılır. Dikey bulaşma denen, tavuktan yumurta yoluyla civcive geçiş olmuyor çünkü hastalıklı tavukların yumurtalarından civcivler çıkamıyor. Enfekte hayvanlardan elde edilen yumurtaların kabuklarında etkenin varlığı belirlenmiş.
26. Hayvanlarda da öldürücü mü?
Hastalık kanatlılarda hızlı seyreden, yüksek bulaşıcılık ve hızlı ölüm gösteren ciddepidemiler halinde karşımıza çıkmaktadır. Hastalık etkeni enfekte hayvanlarla doğrudan veya dolaylı olarak temasta bulunan evcil kümes hayvanlarına bulaşmakta ve bu hayvanlarda şiddetli salgınlara sebep olabiliyor, bu sırada hepsi ölüyor.
27. İlk hedefi çiftlik tavuğu mu?
Kuş gribinin görülme riskini artıran en önemli etmen açıkta yapılan kanatlı yetiştiriciliğidir. Göçmen kuşların yolları üzerinde bulunan ülkemizde bu şekilde yapılan yetiştiriciliğin bu hastalığın yayılmasına potansiyel olarak davetiye çıkardığı aşikardır. Entegre tesislerde, denetimli bir şekilde yapılan tavukçulukta ise bu risk yok denecek kadar azdır. Çünkü kümeslerin dışarıyla teması minimum düzeye indirilmiştir. Biyogüvenlik önlemleri alınmıştır. Hayvanlar her gün düzenli olarak veteriner kontrolünden geçmektedir. Mekanlar düzenli olarak dezenfekte edilmektedir. Herhangi bir hastalık durumunda kanatlıların kesimhaneye sevkiyatları yapılmaz ve bu hayvanlar hızlı bir biçimde itlaf edilir. Entegre tesisler dışındaki kanatlı üretiminin, entegre tesisler kadar sıkı denetlenmesi, özellikle göçmen kuşların konaklama mekanlarının yakın çevresinde, hastalık ülkeden silinene kadar açık havada, hijyenik olmayan ortamlarda dolaşıp beslenen kanatlı üretiminin mutlaka kontrol altına alınması, gerekirse yasaklanması zorunludur. Hollanda açıkta tavuk beslenmesini yasaklamıştır.
28. Hangi hayvanları etkiliyor?
Hastalık daha çok ördek, hindi, tavuk, sülün, evcil kaz, bıldırcın, tavus kuşu, muhabbet kuşu, martı, bataklık kuşları, keklik, deniz kuşları, beç tavuğu, deve kuşu ve papağan cinslerinde görülmektedir. Başlıca görüldüğü diğer hayvanlar ise domuz, kaplan ve leoparlardır. Ev kedileri deneysel olarak enfekte edilebilmiştir.
29. Kurbanlıklarda risk var mı?
Sığırlar, koyunlar, keçiler bu virüsle hastalanmazlar. Bu hayvanda hastalık oluşmaz ve dolayısıyla etlerinde ve organlarında virüs bulunmaz. Hasta tavuğun dışkısına aynı ortamda kurbanlık koyun ya da büyükbaş gibi bir başka hayvan basabilir. Bu durumda virüs hayvanın tırnağı ile çevreye yayılabilir ve evcil-yabanıl kanatlılar için risk oluşturabilir. İnsanlar için bu şekilde bulaşma bildirilmemiştir. Dışkı sıfır derecede 3 ay etkeni barındırabiliyor.
30. Kuş gribi tavuk vebası mı?
Evet hastalık tıp dilinde, Avian influenza, halk arasında tavuk vebası veya kuş gribi olarak da biliniyor.
31. Bütün tavuklar mı öldürülecek?
Maalesef öldürmeden olmaz. Özellikle riskli bölgelerde öldürmemek çok tehlikeli. O hayvanın enfekte olup olmadığını bilemezsiniz. Temas yoluyla kolaylıkla hastalık size de bulaşabilir. Hastalık görülen yere yakın olması ve riskli bölgede açıkta gezinen kanatlıların virüsten olası etkileşimi göz önüne alınarak bu hayvanlar kesinlikle itlaf edilmelidir.
32. Ev kuşları tehlike altında mı?
Hayır, bu virüsü göçmen kuşlar taşır. Tehlikeli diye evdeki kafesin içindeki kuştan da şüphelenmenin anlamı yok.
33. Hasta kuşlar için ne yapılsın?
En önemli kontrol önlemi, hastalıklı ya da virüse maruz kalmış/kalmış olma ihtimali olan hayvanı mümkün olduğu kadar hızlı itlaf etmektir. İtlaf edilmiş hayvanların mutlaka uygun şekilde gömülmesi gerekir (kireçlenerek ve yeterli derinliğe gömülerek). Bölgenin karantinaya alınması ve çok dikkatli dezenfeksiyon uygulanması gerekir.
34. Virüs yazın ölecek mi?
Bu virüs soğuğu seviyor. Virüs ısıyla ve 56 derecede 3 saat ya da 60 derecede 30 dakika bekletildiğinde ölüyor. İyot içeren dezenfektanlarla öldürülebilir. Virüs, dışkıda soğuk havada yaklaşık 3 haftaya kadar canlı kalabilir. Virüs suda 22 derecelik ısıda 4 günden fazla canlı kalabilirken sıfır derecede ise 30 gün canlı kalabilir.
35. Bütün kümesler mi tehlikeli?
Kuş gribi salgını; kümes hayvancılığı ve çiftçiler için oldukça zararlı. 1983-1984 yıllarında yüksek patojen virüsle Pensilvanya'da ortaya çıkan bir salgın 17 milyon kümes hayvanın telef olmasına sebep oldu. Amerikan ekonomisine 65 milyon dolar zarar verdi. Bu ekonomik sonuçlar gelişmekte olan ülkelerde geçimini tavukçulukla sağlayan aileleri de büyük ölçüde etkileliyor. Eğer salgın ülkenin tamamına yayılırsa kontrol oldukça zorlaşır. Mesela 1992 yılında Meksika'da görülen salgın, 1995 yılına kadar tam olarak kontrol altına alınamamıştır.
Bu gerçeklerden hareketle herhangi bir salgın tespiti ya da şüphesi varlığında devlet otoritelerinin mümkün olan en kısa sürede sorumluluğu üstlenmeleri, erken uyarı sistemleri geliştirmeleri ve salgını kontrol etmeleri gerekir.
| DERLENEN HABERLER |  | |
| | 2.5 milyon öğrenciye kuş gribi eğitimi
Türkiye'yi ayağa kaldıran, dört çocuğun ölümüne neden olan kuş gribine karşı ilkokul ve liselerde eğitim mücadelesi başlatıldı. İl Sağlık Müdürlüğü Eğitim Şubesi tarafından bir ay önce...devamı | | |
| | Disneyland ölü kuğuyu gizlemiş
Dünyanın dört bir yanında ziyaretçilerin akın ettiği Paris'teki Disneyland, bir kuğunun öldüğü haberini paniğe neden olmamak ve müşterileri kaçırmamak için gizlemekle suçlanıyor. Yılda 12...devamı | | |
| | Kuş gribi kediye geçti
Ülkemizde de can alan ve halk arasında kuş gribi adıyla bilinen H5N1 adlı virüs, ilk kez Almanya'da ölü bir kedide görüldü. Almanya'da ilk kez ölü bir kedide kuş gribi virüsü...devamı | | |
| | Ölü kuş paniği
Beşiktaş'ın Ümraniye Tesisleri'nde iki adet ölü kuş bulunması korku yarattı. Belediye ile irtibata geçildi ve 'kuş gribi' araştırması başlatıldı. Yaklaşık iki ay önce Türkiye'de...devamı | | |
| | SABAH Kuş Gribi Merkezi'ne girdi
Türkiye'yi saran kuş gribi virüsünde hemen her bölgeden gelen örnekler Sağlık Bakanlığı'na bağlı Hıfzıssıhha Enstitüsü ile Tarım Bakanlığı'nın Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma...devamı | | |
| | İki kardeş kuş gribini alt etti
Van'da kuş gribi tahlil sonuçları pozitif çıkan Ayşegül ve Yusuf Özcan kardeşler hastalığı yendi ve taburcu edildi. Başhekim Doç. Dr. Hüseyin Avni Şahin, Özcan kardeşlerden tahlil sonuçları...devamı | | |
| | 'İnsan gribi kuş gribine göre çok daha tehlikeli'
Şen Piliç Genel Müdür Yardımcısı Burhan Ünlü, dünyada son 9 yılda kuş gribinden 80 kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, "Oysa insan gribinden 2005 yılında 260 bin insan yaşamını...devamı | | |
| | 'Türkiye'den korkmayın!'
İngiliz basını, kuş gribinin Türkiye'deki turistik yerlerde etkili olmadığını yazdı. Kuş gribi vakalarının görülmesiyle Türkiye'nin turistik tatil yörelerinde yapılan hotel...devamı | | |
| | Sevgi zaten yaşamıyordu
Kuş gribi şüphesiyle Muş'tan Erzurum'a gönderilen 11 yaşındaki Sevgi Acar yolda hayatını kaybetti. 10 çocuklu ailenin en küçük ve tek kızı olan Sevgi'nin nüfus cüzdanı bile...devamı | |
|
