Mantar korkulu rüyanız olmasın!

Daha çok yaz aylarında oluşan mantar enfeksiyonları genç, yaşlı, kadın, erkek herkesi tehdit ediyor. Uzmanlar tedavisi uzun ve meşakkatli olan mantarın hiç de hafife alınmaması gerektiğinin altını çiziyorlar. Konuyla ilgili tüm merak edilenleri ve alınması gereken önlemleri Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Dalı'ndan Doç. Dr. Emel Erkek ve Jinekolog Dr. Akın Ata anlattı.

En sık görülen mantar türü ayak mantarı. Korunmak için terleme engellenmeli, ayaklar yıkandıktan sonra parmak araları kâğıt peçeteyle kurulanmalı, bebe pudrası kullanılmalıdır. Yaz aylarında sandalet türü açık ayakkabıların seçilmesi de alınacak önlemlerden.

1. Mantar enfeksiyonları neden daha çok yaz aylarında oluşur?
Mantar, sıcak, ıslak, nemli, terli ve kapalı vücut bölgelerinde oluştuğu için daha çok yaz aylarında görülmektedir. Özellikle ıslak mayo ile dolaşmak bu enfeksiyonların en sık görülen nedenlerindendir.

2. Mantar kendini nasıl belli ediyor?
Mantar enfeksiyonları ayak parmak aralarında beyaz veya kızarık, kepekli, çatlak, kötü kokulu yamalarla; ayak tabanlarında su kabarcıklarıyla; kasıklarda yarım ay şeklinde kepekli, kızarık veya kahverengi yamalarla; tırnaklarda ise renk ve şekil bozukluğu ile karşımıza çıkıyor. Özellikle genital bölgedeki kızarıklık ve kaşıntı bu kısımdaki mantarların en net belirtisidir. En çok mantar enfeksiyonun vücutta görüldüğü bölge ayaklardır.

3. Enfeksiyonun nasıl geçtiğiyle ilgili bilgi verir misiniz?
Mantar enfeksiyonları derideki keratini parçalayan enzimler üreten mantar türevleri tarafından oluşur. Mantarlar varlıklarını sürdürebilmek için bitki, hayvan veya insanlarda varolmak zorundadır. Bu tür mantarlar doğada, toprakta, hayvanlarda ve insanlarda bulunurlar. Bu odaklarla direkt veya indirekt temas ile mantarlar derideki bir yara, sıyrık, çatlaktan içeri girebilir ve üç hafta içinde enfeksiyon oluşturabilirler. Mantarların deride enfeksiyon yaratabilmeleri için yalnızca deriye temas etmeleri yeterli değildir, deride uygun ortamı bulmaları gereklidir. Ayrıca genetik yatkınlık, alerjik bünye, şeker hastalığı, bağışıklık sisteminin herhangi bir şekilde baskılanması mantar enfeksiyonlarına neden olabilir.

4. Genital bölgede oluşan mantarların da yaz aylarıyla ilgisi var mıdır?
Evet genital mantarların en önemli nedeni ıslaklıktır. Ortak kullanılan alanlarda bu hastalıklar çok daha kolay bulaşır. Ayrıca genital bölge mantarı kilolu olanlarda daha sık görülür. Kıvrım bölgelerinde mantar ve bakterilerin oluşması daha kolaydır. Özellikle yaz mevsiminde terle nemlenen bu alanlarda mantar sıklıkla yerleşir.

5. Özellikle genital bölge mantarlarından korunmak için neler yapmak gerekiyor?
Yaz aylarında havuz yerine denizin tercih edilmesi gerektiğini belirtelim. Eğer muhakkak havuza girilecekse temizliğine güvendiğiniz yerleri seçmeli ve çıktıktan sonra su ve sabunla yıkanmalısınız. İkinci birmayo, bikini taşımak ve havuzdan çıktıktan sonra ikincisini giymek gerekmektedir.

6. Daha çok yaz aylarında oluştuğunu bildiğimiz tırnak mantarı nedir, nasıl oluşur?
Tırnak mantarı daha çok ayak parmak aralarındaki mantar enfeksiyonunun tırnaklara atlaması ile oluşur. Tırnakta sarıgri renk değişikliğine, girinti ve çıkıntılarla seyreden şekil bozukluğuna, donukmat görünüme ve güve yeniği şeklinde parçalanma ve kırılmalara yol açar. Tırnak batması, çoğunlukla trnak batmasına neden olabilir, ancak kozmetik görünüm bozukluğu dışında kaşıntı gibi yakınmalara yol açmamaktadır.

7. Ayak mantarıyla ilgili de bilgi verir misiniz?
Yukarıda da bahsedildiği üzere ayak mantarı ayakların nemli kalması ile oluşur. En tipik klinik bulgu parmak aralarında ve ayak tabanında kaşıntılı yamalardır. Ayak mantarına yakalanmamak için terleme engellenmeli, ayaklar yıkandıktan sonra parmak araları kağıt peçete ile kurulanmalı, bebe pudrası kullanılmalı, terletmeyen pamuklu veya havlu çoraplar giyilmeli, tercihan yaz aylarında sandalet türü açık ayakkabılar, kış aylarında ise önü geniş deri pabuçlar tercih edilmelidir.

8. Mantar tedavisi nasıl yapılıyor, uzun ve meşakkatli olduğu söyleniyor doğru mudur?
Mantar tedavisi uzun süreli ve meşakkatlidir, ancak günümüzde tedavi süresini kısaltan, etkili ilaçlar bulunmaktadır. Genital bölge için haplar ve şampuanların yanı sıra özellikle ayak parmakları için krem ve sprey formatında ürünler kullanılmaktadır.

9. En uzun süreli mantar tedavisi vücudun hangi bölgesine uygulanmaktadır?
En meşakkatli ve en uzun süreli olan tırnak enfeksiyonlarının tedavisidir. 3-6 ay arasında değişen bir tedavi süresi bulunmaktadır.

10. Son olarak tüm mantar hastalıklarından musdarip olmamak için özellikle plajda, denizde ne gibi önlemler almak gerektiğini belirtir misiniz?
Yukarıda da bahsedildiği gibi ıslak mayo ile uzun süreli kalma kasık bölgesinde ve genital bölgede mantar enfeksiyonuna yol açabilir. Başkasına ait terlik, havlu gibi eşyalar kullanılmamalıdır. Mantarlı hastalardan yerlere dökülen kepeklerde virüsün 2 yıldan fazla yaşayabildiği tespit edilmiştir. Bu nedenle banyolarda, duşlarda, soyunma odalarında, iskele, şezlong ve havuzlarda kişi kendisine ait eşyaları kullanmalıdır.

Özge KÜTÜK/HÜLYA