Felsefe de yazarım popüler kültür de

Aynı şehirde yaşayan yazarlar belki de birbirlerini her an görebileceklerini düşündükleri için birbirleriyle tanışmayı o kadar çok istemeyebilir. Ama başka bir ülkedeki bir Türk yazarla konuşmak her zaman daha ilginçtir. Yabancı ülkede yaşayan yazar Türkiye'dekileri, Türkiye'dekiler de onları merak eder, nasıl koşullarda yaşadıklarını öğrenmek ister. Hele de konu Elif Batuman gibi kendisine olağanüstü bir entelektüel dünya yaratan bir yazar olunca, bu merak daha da artıyor. Batuman, gazete ve dergi yazılarında akademik ilgi alanlarını (yani edebiyat teorisi ve felsefeyi) kendi yaşadıklarıyla birleştiriyor. Aynı anda hem popüler hem de entelektüel yayınlarda baştacı edilen Batuman, Yeldeğirmeni ve Canavar (The Windmill and the Giant: Double-Entry Bookkeeping in the Novel) isimli teziyle Stanford Üniversitesi'ndeki doktora programını bitirmiş. Bu çalışmasında Batuman, Cervantes'ten Proust'a dek 'çok uzun romanlar'ın ikili yapılarını incelemiş, Tolstoy gibi Rus romancıları da çalışmış. ABD doğumlu Batuman, çocukluğunda her yaz Adana ve Ankara'daki akrabalarını ziyaret için Kaliforniya'dan Türkiye'ye gelirmiş. Batuman Harvard'lı öğrencilerin çıkardığı Let's Go isimli gezi dergisi için bir araştırma yapmak üzere, iki ay boyunca İç Anadolu'yu ve Akdeniz bölgesini gezmiş. Yine her yıl anneannesini ziyaret etmek üzere Ankara'ya gelmiş, 2007 yılında yitirdiği anneannesini görmek için en son 2005'te başkentin yolunu tutmuş. O günden beri de Türkiye'ye gelmemiş. "Keşke daha sık gelebilsem, ama artık yakın akrabalarımın çoğu Amerika'da yaşıyor. Ben San Francisco'dayım, annem ve halam New York'ta, babam ve ağabeyim New Orleans'talar. Diğer halam ise Şikago'da. Hepsini birden görmek hiç kolay değil!"

PAMUK'U BİTİREMEDİM
Yazdığı eleştiri yazıları büyük ilgi gören Batuman, Türk yazarlar hakkındaki görüşlerini şöyle anlatıyor: "Sık sık Türkçe kitapları okumaya çalışırım, ama bütün yeni yazarları takip ettiğimi de söyleyemem. Orhan Pamuk'un Kar kitabını ilk çıktığında almıştım. İlk 50 sayfasını zevkle okudum, Kars'ı ziyaret etmeyi istedim hatta. Ama sonra ilgimi kaybettim. Dili yüzünden mi, yoksa konusu yüzünden mi bilmiyorum ama kitabı bir türlü bitiremedim. Pamuk'u 2007 yılı ekim ayında Stanford'a geldiğinde gördüm, en anlamlı insani eylem olarak roman sanatından bahsettiği konuşmasından da büyük zevk aldım." Peki başka hangi Türk yazarlar onun ilgisini çekiyor? "Bana çok zevk veren Türk romancılarından biri Reşat Nuri Güntekin. Çalıkuşu'nu okumuştum. Anneannem öğretmendi, çok sıkı bir Kemalist'ti. Kitap bana onun dünya görüşünü hatırlattı; kitapta Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk dönemindeki cesur ve cumhuriyetçi idealizm beni etkiledi."

KOENIG'DEN E-MAIL
Batuman'ın okurlarından birinin New York'lu ünlü indie rock grubu Vampire Weekend'in kurucusu Ezra Koenig olduğunu da biliyoruz. Vampire Weekend hakkındaki Ben burada ne yapıyorum? başlıklı yazısı 26 Nisan tarihli Guardian gazetesinde yayımlanan Batuman, burada Koenig'le tanışıklığını şöyle anlatıyordu: "2006 yılında hayatından bezmiş bir doktora öğrencisi olarak n+1 dergisinde Amerika'da yazılan kısa öyküler hakkında bir makale yayımladım. Yazımda her yerde mantar gibi biten yazarlık atölyeleri yüzünden kısa öykü yazarlığının ölü bir form olduğunu söyledim. Edebiyat eleştirmeni György Lukacs'ın da dediği gibi, kısa öykünün 'varlığının koşulları halihazırda yaşanan tarihsel-felsefi diyalektik tarafından ölüme mahkum edilmişti.' Makalenin yayımlanmasından kısa bir süre sonra Columbia Üniversitesi'nden yeni mezun olmuş olan Ezra Koenig diye birinden bir e-mail aldım. Bana yazdıklarımın 'gerçekten de onu etkilediğini' söylüyordu. Acaba kendisine adresimi gönderebilir miydim? O da bir yazarlık atölyesinde yazdığı kısa hikâyelerden bazılarını bana gönderecekti." Böylece o günlerde kimselerin duymadığı Vampire Weekend'in ilk şarkıları, bu hikâyelerin arasına iliştirilmiş bir CD'nin içinde Elif Batuman'ın adresine ulaşır. Bir süre sonra da, Batuman, Vampire Weekend'in çağın ruhunu çok iyi yansıtan, olağanüstü yetenekli bir grup olduğunu görür. Yazdığı yazıdan sonra Vampire Weekend elemanlarıyla konuşmuş mu? "Yazı çıktığında grup turnedeydi, ama Ezra bana çok güzel bir e-mail gönderdi."