Üretimin aynası olarak sanat

Son olarak, geçen güz İstanbul Kültür Sanat Vakfı tarafından Hou Hanru küratörlüğünde düzenlenen 10. Uluslararası İstanbul Bienali'nde izleyicilere kapısını açan İstanbul Unkapanı Manifaturacılar Çarşısı (İMÇ), yeni açılan güncel sanat mekânı 5533'te bugün saat 13.00'de başlayacak ve 18.00'e kadar sürecek çokuluslu bir etkinliğe kapısını açıyor. 'Üretebilmek Üzerine' / 'On Produceability' adlı bu sanat projesi, İstanbul'u çıkış noktası olarak alan ve süreç içinde farklı mekânlarda, yeni sanatçı ve üretimlerinin sunumlarıyla gelişecek olan uluslararası bir grup sergisi. Altı Aylık ve Nüans adlı iki sanatçı inisiyatifinin hazırladıkları proje; ürün, üretim ve bu faktörlerin toplumdaki yeri üzerine bir inceleme yapma arzusundan kaynaklanmış. Altı Aylık, Kristina Kramer ve Öykü Özsoy'dan, Nüans ise Anna Heidenhain, Maki Umehara ve Elmar Hermann'dan oluşuyor. Proje için İstanbul'a davet edilen sanatçılar; yerel üreticilerle çalışarak, üretim şartlarına atıfta bulunan, buradaki durumu yansıtan ve üretim sürecinin küresel boyutuna değinen yeni işler üretmeyi amaçlıyor. Projede emeği bulunan sanatçı ve küratörlere göre, üretim kaynaklarına ulaşmak açısından, İstanbul en zengin şehirlerden biri. Varoşlardaki tekstil, konfeksiyon atölyelerinden, Tahtakale'deki, Mahmutpaşa'daki binbir çeşit eski handa, dar sokaklarda konuşlanan küçük dükkânlara; Galata'daki neon üreticilerinden Karaköy'de onlarca çeşit elektronik malzeme satıcısına kadar İstanbul geniş bir yelpaze sunuyor. Üretim süreci, AB ülkeleri gibi hizmet toplumu ülkelerinde, şehrin yaşamından neredeyse tamamen dışlanmışken, İstanbul'da günlük hayatın önemli dinamiklerinden biri. Bu ülkelerde sunulan ürünlerin çoğu, farklı ülkelerde üretilip ithal edilirken, İstanbul'da ise bu kaynaklar ulaşılabilir ve şeffaf. Bu özellikleriyle Türkiye, dünya endüstrisi bağlamında Avrupa'da tercih edilen üretim merkezlerinden biri olarak adlandırılabilirken, parametreler gittikçe üretime dayalı bir toplumdan, büyük alışveriş merkezlerinin, tek tipleştirilmiş uluslararası markaların baskısı altında tüketime dayalı bir topluma doğru kayıyor. İşte tam da bu değişimin hızı, aynı zamanda çok canlı bir ortam yaratıyor. Sergiyi düzenleyenlerin bu projedeki ilgi alanı ise toplumun içinde bulunduğu dönüşümü temsil eden ürünleri gözlemlemek, anlamak ve sanatçılar aracılığıyla müdahelede bulunmakla özetleniyor. Proje sonunda süreci belgeleyen bir de katalog hazırlanması bekleniyor. Diğer taraftan, projenin temmuz ayında yeni üretimlerle Apartman Projesi'nde de sürmesi öngörülüyor. Etkinlik daha sonra Kunstvlaai (Amsterdam, Mayıs 2008) ve Erste Biennial'de (Köln) sergilenecek. 'Üretebilmek Üzerine' / 'On Produceability' projesi, The British Council, İstanbul; Goethe Institut, İstanbul; Josefine Cafe@Baeckerei,İstanbul; Kunststiftung Nordrhein Westfalen, Almanya; Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi; The Swedish Institute, İstanbul; WASP t-shirt ve 5533 tarafından destekleniyor.