Yasukuni

4 Nisan tarihli gazetede Dış Haberler'in hazırladığı bir haberde "Yasukuni " adlı yeni bir filmin Japonya'da yarattığı tepkilerden söz ediliyordu. Habere göre, Li Ying'in yönettiği film 2. Dünya Savaşı sırasında "250 binden fazla kişinin öldürüldüğü Nanjing katliamını" konu almıştı. Milliyetçiler de gösterimlerini protesto etmişti.
Japonya'nın Ankara Büyükelçiliği müsteşarı Katsuyoshi Hayashi, haberde yanlışlıklar olduğunu öne sürerek Okur Temsilcisi'ne başvurdu.
Hayashi şu noktalara dikkat çekti:
Filmin internet sitesi, film konusunun "Yasukuni Kılıcı" üreten ustalara odaklı olduğunu anlatıyor. Yani film "Nanjing Katliamı" ile ilgili değil.
Japon Ordusu'nun Nanjing'e girmesi ardından gerçekleşen katliamda kaç kişinin öldüğü tartışma konusudur, akademik çevreler nihai sonuca varmamıştır. Yani 250 bindan fazla ifadesi tartışmalıdır.
Haberi hazırlayan Bilge Eser'den açıklama istedim.
Farklı İngilizce kaynaklara başvurduğunu anlatan Eser şunları vurguladı:
- Belirtildiği gibi film, "Yasukuni kılıcını" yapan "Naoji Kariya" adlı bir ustaya dayanmaktadır, ancak bu kılıcın gelecekte ne şekillerde kullanıldığı halen tartışılmaktadır. Bazı kaynaklara göre, Yasukuni Tapınağı'nda üretilen 8 binden fazla kılıcın bir kısmının 1937 yılında gerçekleşen ve birçok kaynakça " Nanjing Katliamı " olarak nitelendirilen olayda Çinlileri öldürmek için kullanılmıştır.
- Filmin dolaylı olarak Nanjing katliamını konu aldığını, bizzat yönetmen Li Ying'in kendisi "Nanjing ve Yasukuni bağlantılıdır" sözleriyle ifade ediyor.
- Filme dair eleştirilerin yayımlandığı sitelerde de Nanjing katliamına değinilmektedir.
- "Nanjing Katliamı"nda ölenlerin sayısıyla ilgili kaygılarınızda, kesin rakamların olmadığı konusunda haklısınız. Ben de haberimde zaten "250 binden fazla" ifadesini kullanarak "kesin" bir rakam vermedim. Örneğin International Herald Tribune gazetesi sayıyı 300 bin verirken Uluslararası Uzakdoğu Asya Mahkemesi'nin tahminlerine göre de sayı 200 bin kadardır. ABD'nin Aralık 2007'de açıkladığı belgelere göreyse rakam 500 bine kadar çıkıyor.
Bu konudaki yargıyı okurlara bırakıyorum.
Küçük bir eleştiri notu:
Eser, haberde "Nanjing Katliamı"nda ölenlerin kimler olduğunu (Çinliler) yazmayı unutmuş.