300 milyon YTL'lik kredi darbesi

Tahsil edemediği alacaklarının tutarı 12,3 milyar YTL'ye yükselen BOTAŞ'ın, vergi borçlarına da haciz gelince açtığı kredi ihalesinde bankalardan borç alamadığı ortaya çıktı. Bankalar, kredi borçları 1,7 milyar YTL'ye çıkan BOTAŞ'ın limitlerinin dolduğu gerekçesiyle 300 milyon YTL'lik kredi talebine yanıt vermediler.

Başta Enerji Bakanlığı Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) olmak üzere alacaklarının çoğu kamudan kaynaklanan BOTAŞ, tahsilat ve faiz uygulaması konusunda Bakanlık ile Hazine'den destek sulamayınca son çare olarak söz konusu iki makama bir yazı göndererek, nakit ihtiyacının 4,1 milyar YTL'ye çıktığını, bu ihtiyacın kredi kullanarak karşılanmasının da mümkün olmadığını bildirdi.

Nabucco, Bakü-Tiflis-Ceyhan gibi dünyanın en önemli enerji projelerinin ortağı konumundaki BOTAŞ'ın içine düştüğü durum Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK) tarafından belgelendi. ANKA'nın ulaştığı, YDK'nın 31 Aralık 2007 tarihli onayı ile tamamlanarak TBMM'ye sunulan BOTAŞ 2006 Yılı Raporu'na göre, kuruluş nakit darboğazı içinde bulunuyor.


ALACAKLAR 12,3 MİLYAR YTL'YE ÇIKTI

Rapora göre, 16 Kasım 2007 itibariyle BOTAŞ'ın birikmiş alacaklarında, ana para ve gecikme zammı tutarı 12,3 milyar YTL'ye ulaştı. Bunun büyük kısmı aynı Bakanlığa bağlı olan EÜAŞ ve Hamitabat Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nden (HEAŞ) kaynaklandı. EÜAŞ-HEAŞ'ın borç tutarı 10 milyar 864,8 milyon YTL olurken, bu kuruluşları 679,6 milyon YTL ile EGO, 417,4 milyon YTL ile Yap-İşlet-Devret (YİD) santralleri, 119,7 milyon YTL ile İGDAŞ, 73,6 milyon YTL ile İZGAZ, 22,3 milyon YTL ile TÜGSAŞ izledi. Diğer alacakların tutarı da 99,4 milyon YTL olarak belirlendi.

Ticari alacakların zamanında tahsil edilememesi sonucunda, şirketin nakit akışındaki düzensizliğin sürmesi nedeniyle, cari harcamaların, muhtelif yurtiçi bankalardan temin edilen yüksek maliyetli krediler ile karşılandığı kaydedilen raporda, şu bilgi verildi:

KREDİ BORCU 1,9 MİLYARA YÜKSELDİ

"Yıl içinde işletme ve yatırım faaliyetlerini sürdürmesi için bankalardan temin edilen ticari kredi kullanımı 31 Ekim 2007 tarihi itibariyle 1,9 milyar YTL yükselmiş olup, bu kredilere ait 590,6 milyon YTL faiz gideri bulunmaktadır."

Vergi borçları ödeyemediği için BOTAŞ'ın alacaklarına haciz konulduğu, bu nedenle nakit akışının durma noktasına geldiğini ifade edilen raporda, "Ankara TIR Gümrük Müdürlüğüne olan 2,1 milyar YTL vergi borcu ertelenmiş olup, 16 Kasım 2007 tarihi itibariyle tecil faizi tutarı 500 milyon YTL hesaplanmıştır. Şirket vergi yükümlülüklerini erteleyerek yüksek tutarlara ulaşan gecikme cezası ve tecil faizine maruz kalmıştır" denildi.

ÖZERKLİK SÖZDE KALINCA MAAŞLAR KREDİ İLE ÖDENDİ

Rapora göre, bu süreçte BOTAŞ kamu kurumlarından kaynaklanan alacakları için haciz uygulamasına geçmek üzere Enerji Bakanlığı'ndan izin istedi. Bakanlık ise bu işlemin izin gerektirmediği yanıtını verdi. Bunun üzerine BOTAŞ, haciz sürecini başlatmak için Yönetim Kurulu kararı aldı. Ancak BOTAŞ, bağlı bulunduğu Bakanlığın birimleri için bu kararını uygulayamadı. En büyük borçlu konumundaki EÜAŞ'a borçlarını ödemesi için yazı yazan BOTAŞ'a gönderilen yanıtta, Hazine görüşüne dayanılarak kamunun kamuya faiz uygulayamayacağı bildirildi. Alacaklarını zamanında tahsil edemediği için yüz milyonlarca dolar faiz ödemek zorunda kalan BOTAŞ, personel maaşlarını da kredi ile ödemeye başladı. Botaş'ın anılan çabalarının sonuçsuz kalması raporda, "Mevzuat gereği BOTAŞ faaliyetlerini özerk bir tarzda sürdürmek zorunda olduğu halde, uygulamada çeşitli nedenlerle bu gereğin yerine getirilmemekte olduğu gözlenmektedir" diye yorumlandı.

Rapora göre, alacaklarını toplayamamasına, vergi borçları için haciz krizi de eklenen BOTAŞ, 300 milyon YTL'lik kredi için ihale açtı. BOTAŞ, 18 Eylül 2007'de yapılan ihalede, limitleri dolduğu için hiçbir bankadan yanıt alamayınca, 11 Ekim 2007'de Hazine Müsteşarlığı ve Enerji Bakanlığı'na bir yazı göndererek, nakit akışının durma noktasına geldiğini bildirdi.

VERGİ BORCU 2,5 MİLYAR YTL

BOTAŞ'ın Kasım 2006 ayından itibaren vergilerini (KDV-ÖTV, stopaj) ödeyemediği belirtilen yazıda, Başkent Vergi Dairesi'nin 17 Mayıs 2007 tarihinde başlattığı haciz işlemi ile birlikte gerek EÜAŞ-HEAŞ-EGO, gerekse serbest tüketiciler nezdinde 459 milyon 32 bin 886,09 YTL tahsilat yapıldığı ifade edildi. Böylece zaten sınırlı olan nakit akışının durduğu vurgulanan yazıda, "Girişimler neticesinde serbest tüketiciler üzerindeki haciz işlemi kalkmış olmasına rağmen EÜAŞ-HEAŞ ve EGO üzerindeki haciz işlemi devam etmektedir. Halen gecikme zammı ile birlikte Başkent Vergi Dairesine 424 milyon 92 bin 272,40, Ankara TIR Gümrük Müdürlüğüne ise 2 milyar 60 milyon 571 bin 16,29 YTL olmak üzere toplam 2 milyar 484 milyon 663 bin 288,66 YTL vergi borcumuz bulunmaktadır" denildi.

4,1 MİLYAR YTL NAKİT İHTİYACI

9 Ekim 2007 tarihi itibarıyla kredi stokunun 1 milyar 693 milyon 303 bin 785 YTL'ye yükseldiği bildirilen yazıda, "Vergi borcumuz ile toplam nakit ihtiyacımız 4 milyar 177 milyon 967 bin 73,66 YTL'ye ulaşmıştır" bilgisi aktarıldı.

Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret santrallerinin de, TETAŞ'ın kendilerine ödeme yapmamasını gerekçe göstererek BOTAŞ'a olan borçlarını zamanında ödemediği anlatılan yazıda, kredi krizi şöyle aktarıldı:

"Bu nedenle taahhütlerini aksatmamak için kuruluşumuz kredi kullanmaya devam etmiştir. Artık kredi kullanarak mali yükümlülüklerimizi ve doğal gaz borçlarımızı ödemek mümkün değildir. Söz konusu santrallerin zamanında ödeme yapmamaları durumunda ise yaklaşık 470 milyon YTL nakit açığının doğabileceği hesaplanmıştır. Ancak nakit ihtiyacının kredi kullanarak karşılanması mümkün görünmemektedir. 18 Eylül 2007 tarihinde yapılan 300 milyon YTL'lik kredi ihalesine, limitlerimizin dolu olması nedeniyle hiçbir banka söz konusu tutar için teklif verememiştir."

(ANKA)