Sigara, çevre, korsan üretim, trafik terörü... Dünyanın pek çok ciddi meselesi teknik olarak tek hamleyle, tek tuşla üstesinden gelinebilecek kadar basit. Peki o tuşa basmalı mı, basmamalı mı?..
Dünyada tek tuşla yapılabilecek işler var. Büyük değişimler. Tek tuşlu bulaşık makinesi değil, bu başka... Tek tuş demek, şu demek: O sorun neyse, tek bir hareketle 'tık' diye basabileceğin bir düğme var. Bastın, kurtuldun. Korsan... Dünya ekonomisi, korsandan çekiyor değil mi? İnsanlar internetten beleşe ne bulursa indiriyor. Şirketler batıyor, emekler boşa gidiyor, dev bir kayıtdışı ekonomi falan filan. Peki, korsanın önlenmesi, sanatçı haklarının ve kayıp paranın önüne geçilmesi için son çare ne biliyor musunuz? İnternet servis sağlayıcısı şirketlerin tek bir tuşa basarak, tüm üyelerinin içerik paylaşımını engellemesi... Bunu yapabilirler mi? Yanıt evet. Tek bir tuşla download'u önleyebilirler. Neyi indirip, neyi inderemeyeceğimize bile karar verebilirler. Konu kapandı. İnternet servis sağlayıcıları, ürün paketlerini tanıtırken "Daha hızlı download," diye sloganlar kullanıyorlar. Yani beleş filmi, şarkıyı daha hızlı indirsin herkes diye. Bir görüşe göre bir süre sonra herkes internet bağımlısı olunca, bu düğmeyi indirecek ve tak, her şey parayla... Soru şu: Korsan korsan diye bağırıp çağırıyoruz, ama hadise tek tuşa bakıyor aslında. Peki, o tuşu indirmek etik mi, demokratik mi, insanların özgürlüklerine saldırı mı? Totaliter ve baskıcı bir rejim ile düzenleyici önlemler arasındaki sınır nerede?
SOKAKTA BİLE SİGARA YASAK
Sigara... Daha yeni çıktı yasası Türkiye'de. Artık sokakta bile sigara yasak. Maçta yasak, kafede yasak, kahvede yasak (en komiği de bu bence, sigara içilmeyen bir Türk kahvehanesi) her yerde yasak. "Biz yaptık yasayı yırttık, top sizde, ne haliniz varsa görün," durumudur bu. Yine kimse uygulamayacak, ama "Biz yaptık, dostlar alışverişte görsün." Peki, sigara sorununu tek tuşla çözmek mümkün mü? Yanıt evet. Sigara sağlığa zararlı mı kardeşim? Evet. Öldürüyor mu? Evet. Üretme o zaman. Toptan yasakla. Üretirken yararlı, tüketirken mi zararlı? Devlet eliyle üretmeyi, özel sektörü teşvik etmeyi, vergiyi okkalı almayı biliyorsun. Sorun yok. Ama ne olur? Bütün ekonomi kayıtdışı olur. Gelirden, kazançtan oluruz, yasal kalsın. Peki, esrar niye serbest değil o zaman? Onda da iyi para var. Soru şu: Totalitarizm nerede başlar, nerede biter? Sınır nerede? Trafik... Trafik öldürüyor mu? Evet. Aşırı hız ölüm getirir mi? Evet. Konuşmayı, oturup kalkmayı, okuduğunu anlamayı beceremeyen yüzbinlerce insan, direksiyon başında terör estiriyor mu? Evet. E, sınırla araç satımını. Kurala bağla, iyice zorlaştır. 260 basan araba olmasın herkesin altında. 90 yapabilsin en fazla (yasal sınır yani). Teknolojiyi üretiyorsun, tüm imkânları yaratıyorsun, ortamı hazırlıyorsun, 60 ay taksitle herkese satıyorsun sonra kaza oldu, egzoz gazları havayı kirletiyor ışığını kapat, haftada bir yıkan... Çevreye o kadar meraklıysan sen kontağını kapat, yiyor mu? Bu hafta okuduğum şeyler bana bu tek tuş hadisesini düşündürdü. Kahve muhabbeti olarak algıladığımız geyikler, artık tüm dünyada uzmanların ve bilimadamlarının gündemine gelmeye başladı. Biz de tartışmaya başlasak, fena olmayacak galiba.
Yayın tarihi: 20 Ocak 2008, Pazar
Web adresi: https://www.sabah.com.tr/2008/01/20/pz/haber,66A82A3476E94577BE70479EF3A01A2C.html
Tüm hakları saklıdır.