Dövmenin bile Braille alfabeli olanı var

Görme özürlü Nihal Erkan'ın hikâyesini okumuşsunuzdur. Hani New York maratonuna katılmak için ABD'ye giden; ardından da kendisini davet eden arkadaşı Hakan Durantaş ile evlenen ve New York Times'a haber olan Türk kızı, Nihal. Nihal'in hikâyesi, 'azmin zaferi' olarak gazetelere yansımış olsa da, New York Times'ın konuya el atmasının asıl nedeni, Durantaş ailesinin hayat standartlarının kötülüğü (çiftin eline ayda 629 dolar geçiyor) ve Nihal'in henüz Yeşil Kart'ı olmadığı için gönüllü olarak bile işe alınmaması. Nihal ve kocasının haberi, 'neediest cases' (en muhtaç örnekler) bölümünde yayımlandı. Nihal'in bu buruk hikâyesinde benim dikkatimi en çok çeken ise, kocası Hakan Durantaş ile tanışmasını sağlayan sesli internet sistemi oldu. Bizimki gibi, engellilerin yaşamlarının daha da 'engellendiği' ülkelerde internet, şüphesiz ki hayati bir araç. Window-Eyes ve Jaws gibi programlar, görme engellilerin sosyalleşebilmesini mümkün kılıyor. Gayrettepe Rotary Kulübü'nün açmayı planladığı 'görme engelliler için internet kafe' de bu yüzden çok önemli bir proje. Bir başka hoş yenilik ise, Ulaştırma Bakanlığı'nın dağıtacağı ve görme engellilerin yardım almaksızın istedikleri yere ulaşmalarını sağlayacak, özel navigasyon cihazları. Engelliler için özel cihazlar satan bir Türk sitesi de var. www.beyid.com adresinde, günlük hayatı kolaylaştırabilecek Braille (kabartma) saatler, konuşan mutfak aletleri, tartılar, tansiyon ve kan şekeri ölçen cihazlar bulmak mümkün.

ŞARAP VE KRAVAT DA VAR
Gelişmiş ülkelerde ise görme engellilerin temel ihtiyaçları karşılanmış; hayat kalitelerini yükseltmenin yolları aranıyor. Düsseldorflu ünlü bira markası Uerige, Braille alfabesi işlenmiş şişelerde bir seri sundu. Güney Afrikalı Worcester Winelands şirketinin, görme engellilere özel şişeleri var. Görsel sanatlardan şimdiye kadar mahrum kalan engelliler için düşünülmüş Braille graffiti projesinin yanı sıra, Berlin Üniversitesi'nden Klara Jirkova'nın buluşu da kayda değer: Jirkova, vücudun içine yerleştirilen paslanmaz çelik, titanyum ve özel plastik maddelerle 'Braille dövmesi'ni geliştirmiş; 'bu vücut sanatını göremeyenler, en azından hissedebilsinler' diye... Görme engellileri dışlamayan bir diğer sektörse, moda. Kravatın anavatanı Hırvatistan'dan bir girişimci, modellerinin renklerini Braille alfabesiyle kravatlarının içine işlemiş. Böylece giyinirken, şeklen birbirinin aynı olan kravatların karışması derdine son vermiş. 'White Cane Label' (www.whitecanelabel.org) ise, yakın zamanda açılması beklenen bir alışveriş sitesi. Kullanıcıların yanıtladığı anket cevaplarına göre stil tavsiyeleri de veren site, sesle çalışıyor. GW Micro'nun ürettiği Voice Sense adlı PDA de, teknoloji meraklılarının hayatını oldukça kolaylaştıran bir buluş (www.gwmicro.com). ABD'deki Dorina Nowill kurumu, Braille alfabesiyle yazılan kitapların çoğaltılması için canını dişine takmış çalışıyor. Bizde ise gönüllü sesli kitap kaydı yapan bir grup yardımsever insan var (onlardan biri olmak için www.seslikitapgonulluleri.com adresini ziyaret edebilirsiniz).