Doğu Batı’dan mı yükselir?

Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Edhem Eldem'in küratörlüğünde hazırlanan 'Doğuyu Tüketmek' sergisi, Karaköy Bankalar Caddesi'nde yer alan Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi-Osmanlı Bankası Müzesi'nde izlenmeye devam ediyor. Küratör Eldem, 2 Mart'a kadar açık kalacak olan etkinlik için "Batı'nın Doğu'yu nasıl tüketmeye karar verdiği konusunda çeşitli örneklerden oluşan rehberli bir tur," diyor. Kavramsal olarak başlıca dört temadan (egzotizm, erotizm, etnografya ve tarih) oluşan sergi, çizgi romandan reklama, kültür endüstrisinden hediyelik eşya ürünlerine kadar uzanan bir yelpazede, söz konusu tüketimin delillerini ortaya koymaya çalışıyor. Tasarımı Bülent Erkmen'e ait 'Doğuyu Tüketmek' sergisinin belkemiğini, Eldem'in talebi üzerine Kazablanka'dan ödünç gönderilen 53 afiş oluşturmuş. Abderrahman Slaoui Vakfı'nın yolladığı afişler, 19. yüzyılın sonlarından 1960'lara kadar uzanan bir tarihsel çizgiye ait. Bu anlamda küratör Eldem, söz konusu afişlerin yansıttığı Doğu'nun banal cazibesine de kapılmamak gerektiği uyarısında bulunuyor. Yine bu etkinlik, Eldem'e göre "...ne sergisi ne de kataloğu ile oryantalizme karşı eleştirel bir saldırı olarak görülmemeli; ayrıca aynı sergi marjinalleştirilmiş bir Doğu için bir savunma kampanyasına dönüşmeyi de amaçlamıyor." 'Doğuyu Tüketmek' sergisini kültürün evrimi üzerine görsel ve işitsel bir hipotez çalışması olarak ele almak mümkün. Bu bakımdan, Hugo Pratt'in ünlü çizgi roman karakteri Corto Maltese ile Herge'in dünyaca tanınmış gazeteci kahramanı Tenten'i, Yeniçeri kostümüyle ölümsüzleşen Mustafa Kemal ile eski sigara tabakalarını, şeyhlerle cariyelere ait bibloları yan yana görebilirsiniz. Sergide erken 20. yüzyıla ait çeşitli otantik coğrafya ve gezi rehberleri de sunuluyor. Ayrıca günümüz popüler kültürüne mal edilen Doğu ve geçmiş algısı da, film afişleri, plak kapakları, Türkçe yazılan tarihsel cep romanları ve karikatürler üzerinden gün ışığına çıkarılmaya çalışılmış. Bu anlamda, Batı ve Doğu arasındaki bu ezeli birlikteliğin nereye uzandığını merak edenlerin, sergiyi ziyaret etmesi kaçınılmaz. Özellikle de, iki yakası bir türlü bir araya gelemeyen İstanbul'da bu sergiyi izlemek, kent üzerinden Türkiye'yi sorgulamak için de benzersiz bir fırsat sunuyor. Tel: (0212) 292 76 05