Prim indiriminin getirisi götürüsünden fazla

Hükümetin, istihdam artışına katkı için düşündüğü SSK primlerinden 5 puanlık indirim, 2007 mali dengelerinde ortaya çıkan sıkıntı nedeniyle ötelenirken, bu uygulamanın yol açacağı gelir kaybının, kayıt dışı çalışanların kayda alınması yoluyla elde edilebilecek gelirin yanında sembolik kaldığı belirlendi.

SSK primi işveren payındaki 5 puanlık indirim durumunda, istihdam maliyetindeki bu düşüşün de teşvikiyle 8 milyona yakın kayıt dışı çalışandan 1.5 milyonunun asgari ücret üzerinden kayda alınmasının bile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in 4 milyar YTL olarak açıkladığı Kurum'un indirimden uğrayacağı yıllık kaybı fazlasıyla telafi edeceği dikkati çekiyor. Ücretli, yevmiyeli, aile işçisi olmak üzere toplam 7.9 milyon kayıt dışı çalışanın hepsinin kayda alınması durumunda ise prim indirimine rağmen SSK, Maliye ve İşsizlik sigortası Fonu olmak üzere devletin yılda toplam 25 milyar YTL dolayında bir ek gelire kavuşacağı görülüyor.

7.9 MİLYON SİGORTASIZ İŞÇİ VAR

Türkiye'de toplam sayıları 16 milyon 718 bine ulaşan ücretli, yevmiyeli ve ücretsiz aile işçilerinin 7 milyon 949 bininin kayıt dışı çalıştırıldığı belirlendi. Toplam 11 milyon 19 bin ücretliden 2 milyon 583 bini, bir milyon 887 bin yevmiyeliden 1 milyon 730 bini ve toplam 3 milyon 812 bin kişi olan ücretsiz aile işçilerinin de 3 milyon 636 binle neredeyse tamamı sigortasız çalıştırılıyor. Adlarına SSK'ya prim ödenmeyen bu kişilerden, Maliye gelir ve damga vergisi, İşsizlik Sigortası Fonu da işsizlik primi tahsil etmiyor.

SSK'li çalışanların sos. güv. Durumu (Bin kişi)
/** Kayıtlı K.dışı Toplam
Ücretli 8.436 2.583 11.019
Yevmiyeli 157 1.730 1.887
Ücretsiz aile işçisi 176 3.636 3.812
TOPLAM 8.769 7.949 16.718
**/

İNDİRİMİN GETİRİSİ-GÖTÜRÜSÜ

Aylık brüt 585 milyon YTL asgari ücretten çalışanın eline kesintilerden sonra net 419 YTL 50 YTr geçerken, vergi ve primlerle birlikte işverene toplam maliyet 710 YTL 78 YKr'ye ulaşıyor. Asgari ücret üzerinden işçi ve işveren payı olarak ayda 195.98 YTL SSK primi ödeniyor; gelir ve damga vergisi olarak Maliye'ye 78 YTL 10 YKr, İşsizlik Sigortası Fonu'na da 11 YTL 70 YKr aktarılıyor. Buna göre her asgari ücretliden devlet vergi ve prim olarak ayda toplam 288 YTL 11 YKr gelir elde ediyor.

SSK primi işveren payının 5 puan indirilmesi durumunda SSK'ya asgari ücret üzerinden yapılacak aylık toplam prim ödemesi 29 YTL 25 YKr düşerek 166 YTL 73 YKr olacak. Bu indirimle, devletin istihdam edilen her bir asgari ücretliden elde ettiği aylık gelir 258 YTL 86 YKr'ye, işverenin aylık maliyeti de 681 YTL 53 YKr'ye inecek.

Asgari ücretten prim ve vergi kesintisi (YTL)
/** Mevcut Prim 5 puan

Durum düşerse(*)
Brüt asgari ücret 585,00 585,00
ssk primi işçi payı 81,90 81,90
işsizlik primi işçi payı 5,85 5,85
Gelir Vergisi Matrahı 497,25 497,25
Gelir vergisi 74,59 74,59
Damga vergisi 3,51 3,51
SSK işveren payı 114,08 84,83
İşsizlik sigortası işveren payı 11,70 11,70
NET ASGARİ ÜCRET 419,15 419,15
İŞVERENE MALİYETİ 710,78 681,53
BİR ASGARİ ÜCRETLİDEN:
-----------------------------
SSK'NIN TOPLAM PRİM GELİRİ 195,98 166,73
MALİYE'NİN TOPLAM VERGİ GELİRİ 78,10 78,10
İŞSİZLİK SİG. FONU'NUN GELİRİ 17,55 17,55
TOPLAM 288,11 258,86
**/
(*) SSK işveren payından yapılacak indirim.

KAYIT DIŞINDAN YILDA 25 MİLYAR YTL GELEBİLİR

Yapılacak 5 puanlık indirimle bir asgari ücretliden kamunun elde edeceği vergi ve primlerin aylık tutarı 258 YTL'ye inerken, bunun yıllık tutarı da 3 bin 106 YTL olacak. Buna göre sigortasız olarak çalıştırılan 8 milyona yakın kişiden 1.5 milyonunun, asgari ücret üzerinden kayda alınması durumunda devletin yılda elde edeceği gelir 4.7 milyar YTL'ye ulaşıyor. Bu da indirimin mevcut kayıtlı çalışanların bordroları üzerinden yaşanacak yıllık 4 milyar YTL'lik kaybı fazlasıyla telafi ediyor.

Yürütülecek etkin bir program kapsamında halen kayıt dışı çalışan 7 milyon 949 bin kişinin tamamı kayda alınarak, sigortasız çalışmanın tarihe karışması durumunda ise kamunun elde edeceği yıllık toplam gelir 25 milyar YTL'ye yaklaşıyor. Bu kişilerin tamamının kayıt içine girmesi durumunda SKK, 5 puanlık indirimli orana göre yılda 15.9 milyar, Maliye 7.1 milyar, İşsizlik Fonu da 1.7 milyar YTL'lik ek gelire kavuşabilecek.

Sigortasız çalışanlar kayda alınırsa devletin elde edeceği gelir (YTL)
/** Bir kişiden 1,5 milyon 7 milyon 949 bin

Ayda Yılda kişiden (yılda) kişiden(yılda)
SSK 166,7 2.001 3.001.050.000 15.903.564.300
Maliye 74,6 895 1.342.575.000 7.114.752.450
İşsizlik Sig.Fonu 17,6 211 315.900.000 1.674.059.400
TOPLAM 258,9 3.106 4.659.525.000 24.692.376.150
**/

(ANKA)