Sigaranın ritüellerine yenilmeyin

Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Amatem Klinik Şefi Psikiyatrist Doç. Dr. Duran Çakmak, sigara içme alışkanlığının terk edilmesi sırasında alınabilecek psikiyatrik önlemlerle ilgili sorularımızı yanıtladı:

* Sigarayı bırakma sürecinde psikolojik bağımlılık nasıl yenilmeli?
Fiziksel bağımlılık diğer tüm bağımlılık maddelerinde de olduğu gibi 7-10 gün etkilidir. Bu süre sonra madde fiziksel olarak istenmez. Bu maddeyi kullanma veya bu alışanlığı sürdürme isteği psikolojik bağımlılığı gösterir. Kişinin bu süreçte sosyal destek alması, etrafa vereceği zararları görerek düşünce yapısını değiştirmesi psikolojik bağımlılığı aşmakta yararlı olur.

* Bu konuda psikiyatri neler yapabilir?
Bağımlılık psikiyatrisi, kişinin kendisini tanımasını, bağımlılık yapıcı diğer maddeler hakkında bilgi sahibi olmasını, zihinsel farkındalığı arttırır. Psikolog veya bu konuda eğitilmiş kişi ile gerçekleştirilen terapiyle sigarayı bırakmaya çalışan kişi hızlı bir sürece girer.

* Sigarayı bırakmak neden zordur?
Diğer maddelerden daha yaygın kullanıldığı için. Psikolojik olarak el, dudak alışkanlığı, çakmak taşıma gibi ritüelleri de fazla olduğundan bağımlılık şiddeti yükselir. Bırakması da o derece zor olur. Bu nedenle bırakmak için hazır olduğunuzu düşündüğünüz an bırakın ve tarihte kesinlikle erteleme yapmayın. Biz kişilere bağımlılık yapıcı tüm maddeleri bilmelerini veya bilmeseler bile uzak durmalarını öneriyoruz. Ancak uzun vadede de olsa sağlıklarını bozan bu maddeye karşı kararlılıkla savaş verilmeli. Yoksunluk belirtilerine hazırlıklı olun.

* Sigaranın yarattığı psikolojik bağımlılık nedir?
Bağımlılığı sadece fiziksel veya psikolojik değil. Biz artık genel olarak değerlendiriyoruz. Kişiler sigarada haz arar. Bırakmak istenilen dönemin ilk başlarında da kişiler yine bu hazzı arar. Bir dönem sonra sigara ciddi fiziksel bağımlılık da yapar. Bu dönem bir çizgidir. Bırakmak istemek, bulamama hali bedenin bu maddeyi bırakırken yaşadığı psikolojik bağımlılığın alarm durumudur. Bazı kişilerde uyku düzeninde bozukluk, sinirlilik, belli bir zaman sonra yoksunluk belirtileri de yaşanır. Ancak bu durum zamanla, daha az şiddetle hissedilir. Bıraktıktan sonraki 1 ay aşılırsa özellikle 6. aydan sonra kişilerde sönme (sigara içme isteğinin tamamen bitmesi) yaşanır.

* Kimlerin sigarayı bırakırken psikiyatrik desteğe ihtiyacı olur?
Kararlılığı az olan, çelişki yaşayan, bırakıp tekrar kullanma alışkanlığına gidenlerin destek alması yararlı olur. Kişinin ruhsal hastalık, gerginlik, kaygı düzeyiyle ilgili tedavi gördüğü bir hastalığı varsa da psikiyatrik destek alması gerekebilir. Aile ve arkadaş çevresinden bir destek grubu varsa yoksunluk belirtileri ortaya çıkınca bu kişilerden birini arayarak destek almalı. Gençlerin, çocukların anne veya babalarına maddeyi bırakmak için yapacağı baskı yararlı olabilir. Eşlerin baskısı veya ricasının arttırılması da oldukça etkilidir. Sigarayı bırakmak isteyen kişi kendisine verdiği zararı göz ardı edebiliyor ancak sevdiği bir insanın isteği olduğunda daha hızlı bağımlılığından kurtulabiliyor.