1 litre suyun arıtma maliyeti 70 sente yapılıyor

Küresel ısınmanın ve yanlış planlamanın etkisiyle tüm Türkiye'yi bir anda etkisine alan kuraklık dalgası alternatif çözümleri de gündeme getirmeye başladı. Susuzluk sorununa uzun yıllardır çözüm bulmaya çalışan Akdeniz ve Ege Bölgesi başta olmak üzere, denizden temiz su üretimi için projeler hayata geçirilmeye başlandı. Arıtım Mühendislik tarafından Fethiye'de gerçekleştirilen ve güneş enerjisiyle çalışan su arıtma tesisi maliyetiyle de dikkat çekiyor. Deniz suyunu içilebilir su haline getiren bu projede temiz suyun litre maliyeti 70 cent'e kadar iniyor. Bu da tatil köylerinde satılan 1 litre pet şişe suyun bedeline eş. Maliyetlerin bu kadar aşağılara inmesi sadece yazlıklar için değil susuzluktan kırılan Büyükşehirler için de denizden su arıtmayı gündeme getiriyor. İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan gibi ülkelerin uzun yıllardır kullandıkları bu yöntem, üç tarafı sularla çevrili Türkiye için de bir çözüm olabilir.

'Planlı çalışma yapılması şart'
Fethiye'de olduğu gibi Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Pakistan'da da projeler geliştiren Arıtım Mühendislik Yürütme Kurulu Üyesi ve Çevre Yüksek Mühendisi Kordal Köseoğlu deniz kıyısındaki kentler için deniz suyunu arıtmanın çözüm olabileceğini ancak bunun için planlı bir çalışma yapılması gerektiğini belirtiyor.

'Güneş enerjisi büyük avantaj'
* Deniz suyundan temiz su elde etmek maliyetli bir işlem mi?
Fethiye'deki tesis bir örnek niteliğinde, günde 4-5 ton su sağlanıyor. İstanbul Teknik Üniversitesi'nin projesi biz açılan ihaleyi kazandık. Arıtma tesisinin büyüklüğü 8 metre uzunluğunda bir konteyner kadar. İçilebilecek nitelikte olan bu su tatil köyünde mutfaklar ve diğer yerlerde kullanılıyor. Tesisin güneş enerjisiyle çalışması da çok önemli bir avantaj. Elektrik şebekesine bağlantısı olmayan ve su ihtiyacı daha az olan yerlerde güneş enerjisi kullanmak çok avantajlı. Bu tesislerin ömrü 15-20 yıl. Bu tarihten sonra bazı parçaların değişmesi gerekiyor. Kendinizin işlettiği bir tesis için litre suyu maliyeti 70 sent civarında. Tuzluluk oranının az olduğu yerlerde maliyet de düşüyor. Verdiğim rakamlar Akdeniz için verilmiş rakamlar. Marmara'da daha aşağıda olmasını bekliyoruz çünkü Marmara'da tuzluluk oranı litre başına 27 bin miligram, Akdeniz'de ise 38 bin miligram. Maliyetleri düşüren bir başka etken ise dünyanın en az enerji tüketen "Reverse Osmos Sistemi"ni kullanmamız. 1 metreküp su için sadece 2-2.4 kilovatsaat elektrik harcanıyor.

* Susuzluk sorununa çözüm olabilir mi?
Kesinlikle. Ancak bugünden yarına yapılabilecek bir şey değil. Önce 500 bin kişi için daha sonra 1 milyon kişi için tesisler kurup, bunları model alarak büyütebilirsiniz. Ama gelecek yıl 15 milyon kişinin su ihtiyacını karşılayalım derseniz bu yanlış olur. Bu tesislerin bir çalışma prensibi var. 100 ton su alıyorsanız- 45 ton temiz su olarak kullanılıyor, 55 ton yoğun tuzlu olarak denize veriliyor. İstanbul'un nüfusu 15 milyon. Her bir kişinin 200 litre su kullandığını düşünün. Günde aşağı yukarı 3 milyon metreküp sudan bahsediyoruz. 3 milyon metreküp su arıtmak için 7 milyon metreküp su çekmek ve 4 milyonunu geri vermek lazım. Tesisleri yapmak işin kolay kısmı ama bu tesislerin kurulum yerlerinin tespiti, geri verilecek sularla ilgili planlamaları yapmak ciddi bir ekolojik çalışma gerektiriyor. Bugün 100 bin veya 500 bin kişinin ihtiyacını karşılayacak tesisleri kurarak işe başlamak gerek. Bu tip örneklerle beraber boru hatlarındaki kaçakların önlenmesi de yaşadığımız sorunların çözümü için önemli. Yüzde 20-30 oranında kaçaklar var.