Manga'ların efendisi

Son 10 senedir dünyayı saran manga film çılgınlığının baş sorumlularından biri Hayao Miyazaki... Japonya'da yapılan çizgi filmlere diğer ülkelerde 'manga' deniyor, ama pek çokları için manga'yla çizgi film artık eş anlamlı sözcükler haline gelmiş durumda. Amerika'da yapılan Şrek ve Nemo gibi animasyon filmlerin hasılatlarına oranla çok daha az ilgi görse de, manga'lar çizgi film dünyasında bir tür kalite sembolüne dönüştü. Çizgi filmlere yıllarını vermiş olan Miyazaki ise, Oscar kazanan Spirited Away'in yönetmeni ve dünyanın dört bir yanında yaşayan en iyi animasyon sanatçısı olarak baştacı ediliyor.

40 YILDIR İŞİN İÇİNDE
Özellikle gençlerin bayıldığı manga filmler, 80'li yıllarda doğmuş pek çok kişi için çocukluğu ve masumiyeti simgeliyor. Şanssız civciv Kalimero'dan İsviçreli yetim kız Heidi'nin maceralarına pek çok çocuğun ve onlarla birlikte televizyon başında oturan annenin günleri, Japon usulü çizgi filmleri seyrederek geçti. 1941 doğumlu Miyazaki de 24 yaşından bu yana manga dünyasının içinde. İlk gençliği, 2. Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılan, yakın geçmişinde atom bombaları ve aşırı milliyetçi bir iktidar gibi travmalar bulunan Japonya'da, ülkenin kendini yeniden inşa etmeye çalıştığı yıllarda geçmiş. Miyazaki, Amerikan yatırımlarıyla geleneksel hayatından kopup, hızlı ve kapitalist bir yaşantıyla tanışan ülkesinin şoklarını bizzat içinde hissetmiş. Alis Harikalar Diyarında'yı ve pek çok İngiliz masalını hayranlıkla okuyan Miyazaki'nin filmlerinde yönetmenin ne kadar farklı kaynaklardan beslendiği hemen anlaşılabiliyor. Miyazaki gibi ülkesi dışında da filmlerine milyonlarca seyirci bulan ve Avrupa kültüründen beslenmiş büyük Japon yönetmen Akira Kurosawa, ona olan hayranlığını dile getirmişti. Toy Story gibi büyük bütçeli çizgi filmleri yaratan Amerikan şirketi Pixar'ın bir yöneticisine göre de, Miyazaki 'dünyanın yaşayan en iyi animasyon sanatçısı'.

RESSAM GİBİ ÇALIŞIYOR
Ancak artık çizgi filmleri bilgisayarların yaptığı bir çağda yaşıyoruz. Miyazaki ise bütün çizimlerini elle yapıyor ve ne internet, ne televizyon, ne de 21. yüzyılın başka eğlence araçlarıyla ilgileniyor. Sabah dokuzda kalktığı ve ertesi gün sabaha doğru beşte yatağa girdiği söyleniyor. Gençlerin bunca sevdikleri Spirited Away'in yönetmeni, bir başka deyişle, eski çağlara ait bir ressam gibi yaşıyor. Ama artık animasyonların elle yapılmayacağı günlerin kapıda olduğunu da kabul ediyor: "Şayet bu olacaksa olacaktır... Sonuçta medeniyet ilerlemeye devam ediyor. Fresk yapan ressamlar bugün neredeler? Manzara ressamlarına ne oldu? Dünya büyük bir hızla değişiyor," diyor. Miyazaki, Spirited Away filminin haklarını Disney şirketine satarak, başarılı bir tüccar da olduğunu kanıtlamış oldu. Ancak sanatçılığından taviz vermeyerek, Spirited Away'in oyuncaklarının ve promosyon amaçlı ürünlerinin yapılmasını yasaklattı. İçinde Spirited Away'in orijinalinin bulunduğu bir paketi şirketin yöneticilerine gönderirken, Miyazaki paketin içine bir de samuray kılıcı koydurmuş. Kılıcın üzerinde ise filmi değiştirmeye kalkışması muhtemel kurguculara yönelik bir not iliştirilmiş. Nottaki mesaj açık: "Filmimi kesmeyin".