Devletin zirvesindeki 48 kişi

Türkiye'de, 22 Temmuz seçimleri ile devletin en önemli 3 makamı olan Cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanlığı ve Başbakanlık koltuklarının sahipleri bir kez daha değişecek. Son 84 yılda 48 kişinin oturduğu cumhurbaşkanlığı, TBMM Başkanlığı ve Başbakanlık makamına 3 yeni ismin gelmesi durumunda "devletin mührünü" taşıyanların sayısı 51'e ulaşacak. Bu şans ise seçimlere katılacak 7 bin 395 milletvekili adayından üçüne gülecek.

22 Temmuz milletvekili genel seçimlerinin ardından 23'üncü dönem TBMM'nde ilk olarak Meclis Başkanlık Divanı seçilecek. Cumhuriyet döneminin 22'nci TBMM Başkanı da bu süreçte belli olacak. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Anayasa gereği hükümeti kurmakla görevlendireceği milletvekili, bugüne kadar Başbakanlık yapmış 25 kişiden biri olduğu takdirde ülkenin 26'ncı Başbakanı sıfatını kazanacak. TBMM daha sonra Türkiye'nin 11'inci Cumhurbaşkanını seçecek. Böylece daha önce görev almayanların seçilmesi durumunda devletin mührünü taşıyacak zirvedeki yeni 3 kişiyle Türkiye'nin bir, iki ve üç numaralı koltuklarında oturanların sayısı 51'e çıkacak.

Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi tarafından çıkarılan "Gazete Gazi" tarafından yapılan araştırmada, 48 devlet adamının röntgeni çekildi. Araştırmaya göre, Cumhurbaşkanlığı yapan 10 kişiden İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Turgut Özal ve Süleyman Demirel ile TBMM Başkanlığı koltuğunda oturan 21 parlamenterden Fethi Okyar, Şükrü Saraçoğlu ve Yıldırım Akbulut aynı zamanda 25 başbakandan biri olarak görevde bulundu. Böylece Türkiye Cumhuriyeti kurulduğundan bugüne kadar 84'er yıl içinde toplam 252 yıl zirvede 3 ayrı makamda görev yapan 48 kişi devlete de mühürlerini vurdu.

Ortalama 56 yaşında zirveye tırmanan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin 48 "altın adamı"ndan 8'i 10 yılın üzerinde, 10'u 5 ila 10 yıl arasında, 30'u da 5 yıldan az süreyle görev yaptı.

3 KİŞİ 61 YIL ZİRVEDE KALDI

Atatürk, İnönü ve Demirel Çankaya Köşkü'nde ve Başbakanlık koltuğunda toplam 61 yıl oturdu. Bu 3 devlet adamıyla birlikte Abdülhalik Renda, Celal Bayar, Kazım Özalp, Refik Koraltan, Adnan Menderes, Turgut Özal, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk, Kenan Evren, Ahmet Necdet Sezer, Bülent Ecevit ve Yıldırım Akbulut zirvede toplam 164 yıla yakın görev yaptı. Cumhuriyetin her 10 gününden 7'sini bu 15 devlet adamı yönetti.
Zirvede bir görevi en uzun süreyle yapan Atatürk oldu. Atatürk, Çankaya Köşkü'nde ölene kadar aralıksız 15 yıl 11 gün cumhurbaşkanlığı yaptı. İsmet İnönü ise toplam 28 yıl 4 ay 1 gün cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık koltuklarında oturarak zirvede en uzun süre kalan devlet adamı oldu. İnönü'yü takip eden Süleyman Demirel de aynı koltuklarda 17 yıl 6 ay 7 gün oturdu. TBMM başkanı olarak 2 ay 6 gün görev yapan İsmet Sezgin ise en kısa süreyle zirvede kalan kişi olarak kayda geçti.

ZİRVENİN "EN"LERİ

Cumhuriyet döneminde devletin zirvesine en genç yaşta Ferruh Bozbeyli tırmandı. Bozbeyli, 1965 yılında TBMM Başkanı seçildiğinde 38 yaşındaydı. İnönü de 77 yaşında 8'inci kez başbakanlığa geldiğinde devletin zirvesinde görevlendirilen en yaşlı kişi olarak tarihe geçti. Tansu Çiller ise 47 yaşında Türkiye Cumhuriyeti'nin 50'nci Hükümeti'ni kurduğunda zirveye yerleşen tek kadın sıfatını kazandı.

Devletin zirvesine iktisatçı/maliyeci, asker ve hukukçu üçlüsü damgasını vurdu. Zirvedeki her 4 kişiden 3'ü bu mesleklerden birisine sahip iken bunları sırasıyla mühendis, doktor, idareci, gazeteci ve eğitimciler izledi.
Asker kökenli 6 cumhurbaşkanı ile Çankaya Köşkü'ne "haki renk" hakim olurken TBMM başkanları ve başbakanlar içinde sivil kökenliler ön plana geçti.

Başbakanlar ortalama 55 yaşında hükümetin başına geçerken TBMM başkanları 56, cumhurbaşkanları da 62 yaşında seçildi.

TOPLAM 106 ÇOCUK

Türkiye'nin 48 "altın adamı" eş ve çocuklarıyla zirvede tam 198 kişilik bir "devlet bölüğü" oluşturdu. 3'ü bekar, biri dul, 2'si çocuksuz olan devlet zirvesindekiler toplam 106 çocuk sahibi

Zirveye çıkan 48 kişinin 26'sı ortalama 76 yaşında öldü. Başbakanlar 74, TBMM başkanları 76, cumhurbaşkanları 79 yaşında dünyadan göçtü. Zirvedekilerden Recep Peker ve Refik Saydam hayata en genç yaşta (61) veda edenler olurken, Celal Bayar (102) en uzun ömürlü kişi oldu.
Cumhurbaşkanları Atatürk ve Özal, TBMM Başkanı Kazım Karabekir ile Başbakan Refik Saydam görevi başında öldü. Başbakan Adnan Menderes 27 Mayıs Darbesi'nden sonra kurulan Yassıada Mahkemesi'nde ölüm cezasına mahkum edildi.

Devlet zirvesindekilerden Cumhurbaşkanı Celal Bayar 27 Mayıs, TBMM Başkanı Cahit Karakaş ile Başbakan Süleyman Demirel ise 12 Eylül askeri darbelerinden sonra devrildi. Cemal Gürsel ise iş göremez raporu sonucu görevden alınan tek devlet adamı oldu.

İLGİNÇ RAKAMLAR

Zirvedekilerin 21'i Cumhuriyet'in ilanından sonra, diğerleri Osmanlı İmparatorluğu döneminde doğdu. 5 kişi halen Türkiye sınırları dışında olan geçmişteki Osmanlı topraklarında hayata gözlerini açarken 43'ü de Anadolu illerinde yaşama "merhaba" dedi. Türkiye Cumhuriyeti'nin zirvesinde oturanlardan 18'i 19'uncu Yüzyıl'da, 30'u 20'nci Yüzyıl'da doğdu. Zirvedekilerden 40'ı 20'nci Yüzyıl'da, 5'i 21'inci Yüzyıl'da görev yaptı. Süleyman Demirel, Bülent Ecevit ve Yıldırım Akbulut her iki yüzyılda da görev yapan kişiler oldu.

Devletin zirvesi için TBMM'de 84 yıl içinde 138 kez seçim yapıldı ya da güvenoyuna gidildi. Bir kez de Kenan Evren'in Cumhurbaşkanı seçildiği Anayasa referandumu yapıldı. TBMM'de cumhurbaşkanlığı için 18, Meclis başkanlığı içinse 62 kez seçim oldu. 59 defa da hükümetler için güven oylaması yapıldı. İsmet İnönü, yaşamı boyunca 4'ü cumhurbaşkanlığı olmak üzere tam 14 kez devletin tepesinde göreve getirilerek başka bir rekora imza attı.

Anadolu'daki 23 il devlet zirvesine 43 temsilci gönderirken, 5 kişi de doğdukları, halen Türkiye sınırları dışında bulunan Osmanlı dönemindeki illerden zirvedeki görevlere geldi.

İstanbul zirveye bir Cumhurbaşkanı, 3 TBMM Başkanı, 8 Başbakan göndererek ilk sırada yer alan il oldu.

ZİRVEYİ SARSAN AY: KASIM

Türkiye'deki siyasetçiler en çok kasım ayında sevindi ya da üzüldü. Zirve için 139 seçim ve güven oylamaları ile referandum yapıldı. Bunların yarıya yakını ekim ve kasım aylarında gerçekleşti. Koltukların sahipleri ya değişti ya da yeniden göreve geldi.

Zirvede görev yapanların dikkati çeken bir başka özelliği de 48 "altın adam"ın 27'sinin 3 isimli olmaları. Zirvede adı Mustafa olan 6, Ahmet ve Mehmet olan 4'er kişi var.

ZİRVENİN BURCU: TERAZİ

Devletin zirvesinde görev yapan 48 kişiden doğum gün ve ayları saptanabilen 22'sinin 4'ü Akrep, 3'ü Terazi, 3'ü de Başak burcundan. Boğa, Kova ve İkizler burçlarına 2'şer, Yay, Yengeç, Oğlak, Koç ve Aslan burçlarına ise 1'er kişi mensup. Zirvedeki her 5 kişiden birinin Akrep, Terazi ve Başak burçlarından birisine mensup olması dikkat çekiyor.
Askerlerin ağırlığını koyduğu ve haki rengin hakim olduğu Çankaya Köşkü'nde Terazi burcu belirleyici. Terazi burcunda doğan cumhurbaşkanları İnönü, Gürsel ve Özal, Çankaya Köşkü'nde yaklaşık 19 yıl devleti yönetti. Bu üç devlet adamının cumhurbaşkanı ve başbakan olarak devletin kaderine hakim olduğu toplam süre ise 43 yıl 6 ay 27 gün. 84 yıllık Cumhuriyet döneminin yarısından fazla bir süreye Terazi burcu hükmetti.

TERAZİ BURCUNUN ÖZELLİKLERİ

Terazi burcunda olanların kimliklerine yansıyan özellikleri özetle şöyle:
-Öncelikle hükmetmeyi severler.
-Güçlü bir adalet duygusuna sahiptirler.
-Nazik ve diplomatik davranışlıdırlar.
-Hayatın her safhasında huzur, uyum ve denge ararlar.
-Genelde çalışkan olup ortaklık kurmak ya da ekip çalışmasında yer alma konusunda başarılıdırlar.

(ANKA)