Yaşlılara ekonomik ve sosyal koruma

Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Türk yaşlısının onurlu saygın ve sağlıklı bir yaşlılık süreci geçirmesi için yaşam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan ''Ulusal Yaşlanma Eylem Planı''na onay verdi.

Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu koordinatörlüğünde ilgili kurumlar tarafından hazırlanan ''Yaşlanma Ulusal Eylem Planı'' yaşlanma süreciyle karşılaşılabilecek sorunların azaltılması, yaşlılık alanındaki hizmetlerin planlı, programlı yürütülmesi, çeşitlendirilmesi için gerekli modelleri içeriyor.

Türk ve dünyadaki yaşlıların konumu, yaşanan sorunlar ve gerçekleştirilmesi ile iyileştirilmesi gereken unsurların yer aldığı plana göre, yaşlılık dönemi boyunca bütün insanlara yeterli ekonomik ve sosyal koruma sağlayan politikalar geliştirilip uygulanacak.

Yaşlıların kültürel, ekonomik, politik, sosyal yaşam ile yaşam boyu öğrenmeye katılımlarının sağlanması ve sürdürülmesi teşvik edilecek.Yaşlıların evleri ve huzur evleri dışındaki sosyal ortamlarının da erişimleri sağlanacak.

Yaşlılar istedikleri ve yapabildikleri sürece iş yaşamında yer almaları sağlanacak. Yaşlıların kendi işlerini kurma çabaları ve küçük girişimlerin desteklenecek.

Yaşlı çalışanların üretken kapasiteleri nedeniyle istihdamlarını sürdürülmesi konusunda işverenlerin olumlu tutumlarının geliştirilecek ve iş yaşamında yaşlıların ihtiyaçları ve sorunları göz önünde bulundurulacak.

Yaşlıların işe alınmaları teşvik edilmesi, çalışan yaşlıların yaşadıkları olumsuzlukların erken tanınarak önlenmesi ve iş yaşamındaki yaş engellerinin ortadan kaldırılması sağlanacak. Yeni tarım teknik ve teknolojilerinin öğretilmesi, yapısal ve finans hizmetlerine ulaşabilirliğin sürdürülmesi yoluyla tarım sektöründe çalışan yaşlılar da güçlendirilecek.

YAŞLILIK DÖNEMİNDE YOKSULLUK AZALTILACAK

Plana göre, yoksulluğun azaltılmasını hedefleyen politika ve programlara yaşlılar da dahil edilecek ve ağır yoksulluk içinde yaşayan insan sayısının azaltılacak. Yaşlıların kredi, piyasa, mülkiyet ve gelir getiren iş olanaklarına eşit erişiminin sağlanması ve geliştirilmesi sağlanacak. Kayıt dışı sektörlerde çalışanlar için, yeni sosyal koruma sosyal güvenlik programları hazırlanacak

EMEKLİLİK MAAŞLARI DÜZENLEMELERİ

Emekli maaşlarının sürekli, doğru, sorunları çözebilecek miktarda, şeffaf ödeme planları olması ve uygun olan yerlerde özürlülük sigortasının da aynı özellikleri taşıması sağlanacak.

Özel ve ek emeklilik maaşları uygun olmayan yerlerde de özürlülük sigortası ile ilgili düzenleyici bir çerçeve plan hazırlanacak. Emekli maaşları ve özürlülük sigortası düzenlemeleri yaşlıların yaşam standartları göz önüne alınarak yapılacak.

Enflasyonun etkilerine karşı emeklilik maaşı, özürlülük sigortası ve tasarruf düzenlemeleri ile ilgili önlemler alınacak. Uygun olan durumlarda ''emekliliğe kazanılmış hakların korunduğu daha esnek emeklilik politikaları ve uygulamaları ile çalışanların olduğu kadar işverenlerin de baskılarının azalması ile emeklilik yaşı geçtikten sonra da çalışanların karşılaştıkları olumsuz davranışların da ortadan kaldırılması'' gibi yeni yaklaşımlar getirilecek.

SAĞLIK HİZMETLERİNDE İYİLEŞTİRME

Ulusal Yaşlanma Planına göre, sağlık ve rehabilitasyon hizmetleri için ayrılan kaynakların eşit dağılımı ve özellikle yoksul olan yaşlıların bu kaynaklardan daha fazla yararlanması sağlanacak.

Temel sağlık hizmetleri, uzun süreli bakım, gündüzlü bakım ve evde bakım ve sosyal hizmetler ile diğer toplum hizmetlerinin koordinasyonu sağlanacak ve iyileştirilecek. Yaşlıların beslenme ve sağlık durumunun saptanmasına yönelik çalışmaları ulusal düzeyde ve çok merkezli yapılacak.

Özellikle kırsal alanlar ve ulaşımın güç olduğu bölgeler gibi hizmetlerin az götürüldüğü yerlerde gerekli ilaçların ve tedavi yöntemlerinin ulaşılabilir ve ekonomik olarak karşılanabilir olması gibi koşulların sağlanacak. Bu kapsamda gönüllü kuruluşlar bu hizmetler için teşvik edilecek.

Yaşlılar için uygun sağlık ve bakım hizmetleri ile rehabilitasyon standartlarını belirlemek amacıyla düzenleyici mekanizmalar geliştirilmesi, denetlenmesi, sistemlerin düzenlenip ilgili kurumlarca standartların oluşturulması sağlanacak. Alzheimer, hastalığı yaşlı depresyonu ve benzer sorunların erken tanı olanaklarının artırılması için etkili stratejiler geliştirilecek.

KARAR ALMA SÜRECİNDE YAŞLILIK

Yaşlıların karar verme sürecinin bütün aşamalarına katılımı sağlanacak ve bu süreçte yaşlıların ihtiyaçları ve sorunları göz önünde bulundurulacak. Yaşlıların karar verme sürecinde temsil edebilmeleri için yaşlı organizasyonlarının kurulması teşvik edilecek.

Yerel sorunların saptanmasında yaşlıların aktif katılımlarının sağlanması ve buna yönelik gereksinim saptama çalışmaları yapılarak sosyal kalkınma stratejileri uygulanacak.

Bu arada sosyal koruma, sosyal güvenlik ile ilgili bütün konularda yaşlılara danışmanlık hizmeti verilecek. Kırsal alanlarda ulaşımın güç olduğu bölgeler için yaşlılar için sosyal koruma ve sosyal güvenlik önlemlerinin güçlendirilmesi, yaşlıların temel hizmetlere ulaşımı sağlanacak.

YAŞLILIK KONUSUNDA TOPLUM BİLİNÇLENDİRİLECEK

Öte yandan plana göre, yaşlanma konusunun bütün topluma öğretilmesi ve toplumun yaşlanma konusunda bilinçlendirilmesi sağlanacak. Toplumda yaşlanmaya bakış açısının içeriğinin genişletilerek, gelecekteki hızlı yaşlanma için şimdiden tüm sektörlerin katılımı ile planlamanın yapılabilmesi için öncelikle toplumdaki genel görüş ve tutumları içeren kapsamlı araştırmalar yapılacak.