Sürpriz madde

Belçika'nın başkenti Brüksel'de iki gün süren kritik Avrupa Birliği zirvesi, ilginç gelişmelerle son buldu. Liderler, dün sabaha karşı ancak 05.00 sularında anayasayı tarihe kaldıran yeni "antlaşma" üzerinde fikir birliğine varabildi. Halklarını referandumlarda onay vermeye ikna etmek için hazınlanan bu yeni antlaşma, önümüzdeki ay Hükümetler Arası Konferans'ta (HAK) görüşüldükten sonra ekim ayındaki zirvede kabul edilecek. Polonya'nın ayak diremesi, Sarko'nun yen önerisi, evsahibi Merkel'in "demir lady" yönetimiyle geçen zirvenin fnalini Hollanda yaptı.

KISACIK BİR CÜMLE
Yeni AB Antlaşması'nın taslak metnine son dakika hamlesiyle Hollanda Başbakanı Jan Peter Balkenende, ilginç bir madde ekletti. Taslağın genişleme ve birliğe katılım çerçevesini çizen 49'uncu maddeye Hollanda'nın talebiyle "AB Konseyi'nin aldığı kararlar değerlendirilir" ifadesi eklendi. Yani 25 AB ülkesi liderinin aldığı kararların "değerlendiribeliceği" ifadesi... İşte bu kısacık cümle, Brüksel'de tartışmaları ateşledi. Antlaşma metninde Kopenhag siyasi kriterlerine atıf isteyen Hollanda'nın bu hamlesiyle, genişleme sürecinin siyasi zeminden hukuksal zemine kayabileceği sinyali geldi.

'LEHTE DE KULLANILIR'
Çünkü görüştüğümüz AB ve hukuk uzmanlarına göre bu kısacık cümle, "bir ülkenin AB üyeliğine karşı olan bir başka AB üyesi, veya bir üye ülke vatandaşının Avrupa Adalet Divanı'na dava açabileceği" anlamına geliyor. Diğer taraftan AB Antlaşması'nın 49'uncu maddesine eklenen bu ifadenin "gelecekte Türkiye'nin ve diğer aday ülkelerin lehine olabileceği" yorumları da yapılıyor. Tüm kriterleri yerine getiren bir aday ülkenin, siyasi nedenlerle üyeliğinin engellenmesi halinde de aynı hukuksal süreci işletip dava açma hakkı alacağı görüşünde olan uzmanlar da var. Avrupa Anayasası'nın referandumda reddedilmesini "Türkiye'nin üyeliği ve genişlemeye" bağlayan Hollanda'nın iç politikaya mesaj vermek için son dakikada "mahkeme yolunu işaret eden" ifadeyi AB Antlaşması metnine eklettiği belirtildi.