Gizli kalan Kariye öyküleri

Hikâyeyi anlatmadan önce 14. yüzyıl başına gitmemiz gerekiyor. Bizanslı düşünür Theodoros Metokhites'in, Kariye'ye (Khora) bugünkü biçimini verip o benzersiz duvar resimlerini yaptığı döneme... Metokhites yalnızca düşünür değil, aynı zamanda şair ve devlet adamıdır. Bu açıklamadan sonra 1930'lara gelebiliriz. Bu tarihlerde Amerikan Bizans Enstitüsü'nün kurucusu, arkeolog Thomas Whittemore, Kariye'yi restore edip bir müze olarak kültürsanat dünyasına armağan edecektir. İşte Pera Müzesi'ndeki sergi, bu iki kişilikle birlikte, Kariye'nin dünü ve bugünü üzerine düşünmemizi sağlıyor. Kariye Camisi ya da Kariye Müzesi adıyla tanınan eski Khora Manastırı Kilisesi, bugün İstanbul'daki en eski Bizans anıtlarından biri. Khora Manastırı Kilisesi, Geç Bizans sanatı ve mimarisinin en önemli örnekleri arasında. Yapı, 19. yüzyılda Mozaikli Cami olarak tanınsa da kilise, ününü Amerikalı Whittemore'un restorasyon kampanyasına borçlu. Pera Müzesi'ndeki sergi, yüzyıllar boyunca üretilmiş tasvirlerle bize Kariye'nin tarihini keşfettiriyor. Amerikan Bizans Enstitüsü, Kariye'deki mozaiklerle freskoların temizlenme ve korunma çalışmalarına ek olarak iç mekânda da sınırlı kazılar yürütmüş. Bugün o kazılardan çıkan malzeme, Ayasofya Müzesi ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde korunuyor. Serginin önemli bir özelliği de o sırada Kariye'den çıkarılan objeleri bir araya getirmesi... Son bir bilgi daha: 1330'da Konstantinopolis'e dönen Metokhites'in Khora'da yani Kariye'de oturmasına izin verilmiş. Son günlerini Kariye gibi görkemli bir mekânda geçiren düşünür, ölüm döşeğinde keşiş cüppesini giymiş ve bir aziz edasıyla Theoloptos adını benimsemiş. Burnumuzun dibindeki Kariye Müzesi'ni bir kez daha keşfetmek için bu sergiye mutlaka gidin... Zamanınız da var. 'Kariye: Bir Anıt, İki Anıtsal Kişilik, Theodoros Metokhites'ten Thomas Whittermore'a' başlıklı sergi 1 Temmuz'a kadar açık. Tel: (0212) 334 99 00