Tıbbi öykü almak hekimliğin yarısıdır
Akciğer tümörü kuşkusuyla bilgisayarlı tomografi çekilmesine karar verilen hastamızda, kronik böbrek yetmezliği olduğu göz ardı edilerek kontrast (boyar) madde verildi. Böyle olunca da işlem sonrasında ciddi akut böbrek yetmezliği gelişti. Hastamız diyalize alındı. Belki de bundan sonra diyalize bağımlı kalacak...
Bir hekim, hangi nedenle olursa olsun, kendisine başvuran her hastadan, öncelikle ayrıntılı tıbbi öykü almalı. Sistematik tıbbi sorgulama yapmaksızın, hastanın muayenesine ve diğer tıbbi işlemlere geçilmemeli. Organizma, kapalı bir kutudur. Vücudun herhangi bir yerinde var olan anormal bir durumun ne olduğunu anlamak, çok kolay değildir. Hastalığın ne olduğuna, nerede yerleştiğine ve neye bağlı geliştiğine karar verirken, hastanın söyleyecekleri çok önemlidir. Hasta; kendisi bilmese de, hastalığının ne olduğunu hekime söyler. Hastasını dikkatle dinleyen, doğru soru sormasını bilen ve iyi gözlem yapabilen bir hekim başarılı olur. Çoğu zaman, hastalığın teşhisi onun ifadeleri arasında saklıdır. Hekim, adeta bir dedektif dikkatiyle hastasını ve hatta yakınlarını sorgulamalı, onların sözlerini dikkatle dinleyip, not almalı.
İPUÇLARINI
HASTA VERİR
Ne var ki hekimlerin çoğu, hastalarını dinlemek için yeterince sabırlı değil. Hastasının sözünü keserek muayeneye veya tıbbi işleme geçen hekim, hastadan elde edebileceği çok değerli bilgilerden ve ipuçlarından mahrum kalır. Bu ipuçları olmaksızın hastalığı teşhis etmeye çalışmak, uçsuz bucaksız okyanusta pusulasız seyretmeye benzer. Hastadan alınacak tıbbi öykünün yerini, üstün teknoloji destekli laboratuvar tetkikleri tutamaz.
DOKTOR DİNLEMELİ
Tıbbi öykü almanın standart bir kalıbı vardır. Bu kalıba uyulduğunda, unutma veya önemli bir eksikliğin getireceği sorunlarla yüzleşmekten korunulabilir. Örneğin sözü edilen olayda; hastanın önceki hastalıkları ve alerji öyküsü özenle alınabilseydi ve sorumlu hekim hastanın böbrek yetmezliğinin olduğunu dikkate alarak hazırlıklı olsaydı, belki de bu kötü sonuç önlenebilecekti. Hastaya zarar verme olasılığı taşıyan her tıbbi işlem için, yüksek risk taşıyan hastaları ayırt etmeyi amaçlayan kontrol listeleri oluşturulup kullanılmalı. Önemli tıbbi işlemlerden önce, bu listedeki ölçütlerin her birine göre hastanın tasarlanan işleme uygun olduğu teyit edilmeli. Artmış risk taşıyan hastalara da, söz konusu girişimlerin yapılması gerekebilir. Fakat bu durumda, işlemler gereken tedbirler alınarak yapılmalı.
Prof. Dr. Tevfik Özlü
|
