SABAH - 24/01/2007 - Abdurrahman Yıldırım

Şu an 24 Ocak 2007 - Çarşamba tarihli sabah.com.tr'yi okumaktasınız.
Bugüne ait sabah.com.tr içeriği için tıklayın »

kapat

Servislerimiz

Google Arama

SMS:
AY yaz
boşluk bırak
mesajını yaz
4122'ye gönder

Kamu borcu 2006'da ilk kez geriledi, gerisi gelir mi?

Henüz açıklanmadı ama son yılların en başarılı merkezi yönetim bütçesi ile karşı karşıya kalabiliriz. Tahmin edilen 3 milyar YTL'lik açıkla kapanırsa bunun milli gelire oranı yüzde 0.5 olacak. Hem AB kriterinin altına hem de geçen yılki yüzde 2 düzeyinin de neredeyse dörtte birine inmiş olacak. Bütçe açığının kapatılması yönünden 2006 belki 1980 sonrasının en iyi yılı olabilir.
Bunda da mali disiplinin sürdürülmesi, büyümenin ve kamuya iyi gelir sağlayan petrol fiyatlarının yükselmesi de etkili. Bunun yanında özelleştirme gelirlerinin 10.5 milyar YTL ile rekor düzeye ulaşmasının ve Telsim'in satışının vergi gelirleri kapsamına girmesinin etkisi de var.
- İlk kez geriledi - Neredeyse denk sayılabilecek bütçeye paralel 2006 yılı, kamu borçlarının kontrol altına alınması açısından en iyi yıllardan biri olmaya aday. Henüz yeni açıklanan 2006 yılı verilerine göre, kamu iç ve dış borçlarının toplamı 245.33 milyar dolara düştü. 2005 sonuna göre azalma ise 1.73 milyar dolar. Miktar büyük değil ama 1994 sonrası dolar bazında kamu borcunun azaldığı ilk yıl 2006. Bilindiği gibi o yıl da devalüasyondan dolayı dolar bazında kamu borçlarında bir düşüş meydana geldi. Ancak son yıllarda YTL'nin değer kaybı değil, değer kazanımı gündemde. Dolayısıyla böyle bir avantaj olmamasına karşılık dolar bazında borçlarda mutlak gerileme gerçekleşti.
Asıl gerileme ise kamu net borç stokunun milli gelire oranında yaşanıyor. Bunun da 1990 sonrası rakamları yukarıdaki tabloda yer alıyor. Kriz yılı olan 2001'de yüzde 90.5 düzeyi ile rekora ulaşan net kamu borcunun milli gelire oranı sonraki yıllarda sürekli geriledi. 2005 sonunda yüzde 55.2 düzeyine inen bu oranın 2006 sonunda yüzde 48.3'e gerilemesi bekleniyor.
- Bu yıl zorlanacağız - 2006 yılında elde edilen bu başarı elbette önemli. En azından araya bir nefeslenme payı koyuyor. Ancak asıl başarı kamu borcunun kalıcı biçimde düşürülmesini sağlamak. Ne yazık ki bu konuda fazla umutlu olamıyoruz. En azından 2007 yılından... Hatta 2008'den de... Çünkü 2006 dalgalanması sırasında yükselen faiz oranlarının faturası asıl 2008'de ödenecek. 2007'ye de sarkan kısmı olacak.
Ancak 2007'yi kaybetmemizin asıl nedeni bütçe açığının neredeyse milli gelirin sıfır düzeyinden yani denk seviyesinden yüzde 2.7'sine çıkması olacak. Bunun içinde faiz ödemelerinin artması da etkili. Bütçeye konulan faiz giderleri 53 milyar YTL'ye çıkıyor. Geçmiş yıllarda düşüş eğilimindeydi ve 2006 senesinde 45 milyarlık bir gerçekleşme olmuştu. Yani faiz giderlerinde artış var.
Bir de faiz dışı fazla 36 milyar YTL olarak hedeflenmiş. Geçen yılki düzeyinin altında. Doğal olarak çifte seçim yılında bazı popülist uygulamalar gündemde olacak.
Bir de petrol fiyatlarının düşüşü, akaryakıttan elde edilen vergi gelirlerini azaltacak.
- Devamı var mı - Elektrik dağıtım ihaleleri ertelendi. Dolayısıyla 2007'de özelleştirme gelirleri de düşebilir. Bütün bunlar dikkate alındığında ve bütçenin de zaten baştan milli gelirin yüzde 2.7'si kadar açık vereceği kabul edildiğinden, 2007'de borçlanma gereğinin artacağı, buna paralel olarak kamu borçluluğundaki iyileşmenin sürmeyeceği tahmin edilebilir.
Borçlanmaya gitmek kolay ama bunun geri ödemesinin ne kadar zor olduğu son verilerden de ortaya çıkıyor. IMF programı çerçevesinde mali disiplini sürdürmemize ve yüzde 6.5 faiz dışı fazlayı tutturmak için yıllarca fedekarlık yapmamıza karşılık, ilk kez kamu borcunda mutlak rakam olarak azalma gerçekleştirebildik. O da sadece bir yıl. Gerisini getirmemiz şimdilik çok zor.
- Sonuç - "Bir defa borca alıştın mı sonra dilenirsin" Hemingwey