Menderes'e prostat muayenesi etik mi?
Eski başbakanlarımızdan merhum Adnan Menderes'in idam edilmesinden hemen önce prostat muayenesine tabi tutulduğuna ilişkin haberleri ürpertiyle okuduk. Az sonra idam edilecek bir kişiye yapılan bu muayene, tıbbi açıdan gerekli midir? Hasta haklarına uygun mu? Değilse; hekimlerin çaresiz bir insana bu şekilde muamele etmeleri hekimlik mesleğine yakışıyor mu?
Prostat bezinin büyüyüp büyümediğine karar vermek; eğer büyüme varsa bunun derecesi ve büyüme nedeniyle ilgili değerlendirme yapmak amacıyla, anüsten parmakla yapılan bu muayenenin tıptaki ismi 'rektal tuşe'dir. Muayene için hastadan, özel bir postür alması istenir. Rektal muayene, hasta için toleransı zor bir işlemdir. Orta yaşı geçen erkeğin korkulu rüyasıdır. Hasta yeterince bilgilendirilip, psikolojik olarak hazırlanmadan ve ortam hasta mahremiyetine uygun hale getirilmeden uygulandığında, psikolojik travmaya neden olabilir. Bu muayeneden korktuğu için birçok prostat hastası, hekime başvurmayı geciktirir. Hastasına güven telkin eden, onunla empatik iletişim kuran, mahremiyetine saygı gösteren bir hekim, hastanın bu zorluğu aşmasına çok yardımcı olur. Muayeneye neden gerek duyulduğu, muayeneden elde edilecek bulguların hastaya ne tür yararlar sağlayacağı ve bu muayenenin yerine geçecek daha kolay bir başka teşhis yönteminin olmadığı izah edilirse; hasta işleme razı olur. Sağlığını koruma dürtüsü, utanma duygusundan daha güçlüdür. Kaldı ki; 'doktora derdini anlatmaktan ve muayene olmaktan utanılmayacağı' anlayışı, Anadolu kültüründe çok yaygındır. Ancak, hekimlerin de bu anlayışı ve mesleklerinin saygınlığını korumak üzere, meslek etiğinin ilke ve kurallarına uygun davranmaları gerekir. Söz konusu haberde resmedilen tablonun, buna uygun olduğunu söylemek mümkün değil. İdam öncesinde yapılan tıbbi muayene; mahkumun, ceza ehliyetini haiz olup olmadığına karar vermek içindir. Kişinin, idam öncesinde, istemediği halde, zorla prostat muayenesine tabi tutulmasını haklı kılacak bir neden göremiyorum. UTANÇ VERİCİ Yayınlanan diyaloglarda; Menderes'in bu muayeneyi istemediği, bu hususta bir rahatsızlığının olmadığını söylediği anlaşılıyor. Prostat büyümesinin, infazla ne ilgisi olabilir? Prostatı büyümüş olanın idam edilmemesi gibi bir durum söz konusu olmadığına göre; bu muayene, tıbbi ve hukuki bir işlem olamaz. Anlatılan tablo; öç alma, işkence ve aşağılama amaçlı etik dışı bir davranışı telkin etmektedir. Keşke, başbakanlık yapmış birine ve tabii ki hiçbir kişiye, böyle bir ayıp hiç yapılmamış olsaydı. Bir hekim olarak utanç duyduğum diğer husus da, bu muameleyi yapanların maalesef hekim olmalarıdır.
Hasta
haklarıyla ilgili SMS (cep telefonu mesajı) yoluyla 4122-ETU'ya iletebilir ya da saglik@sabah.com.tr mail adresine yazabilirsiniz. Ailenizin doktoru sizin için yanıtlayacak.
Prof. Dr. Tevfik Özlü
|
